Güç Birliği Cephesi

Güç Birliği Cephesi
Güç Birliği Cephesi
Liderler	İsmet İnönü (CHP); Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu (HP); Osman Bölükbaşı (CMP)
Kuruluş tarihi	4 Eylül 1957 (66 yıl önce)
Kapanış tarihi	24 Kasım 1958
İdeoloji	Senkretik siyaset; Liberal demokrasi; Türk milliyetçiliği
Siyasi pozisyon	Büyük çadır; Sağdan merkez sola
	Türkiye

Güç Birliği Cephesi, 1957 Türkiye genel seçimleri öncesinde Cumhuriyetçi Millet Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi olmak üzere muhalefet partilerinin iktidardaki Demokrat Parti hükûmetine karşı oluşturduğu siyasi işbirliği oluşturma fikridir. Ancak aynı yıl seçim kanununda yapılan değişiklik ile siyasi partilerin seçimde işbirliği yapmaları yasaklandığından işbirliği fikri sözde kalmış, seçimlerden sonra parti birleşmeleri yoluyla fiili olarak kısmen gerçekleşmiştir. Bu işbirliğine tepki olarak Demokrat Parti tarafından Vatan Cephesi oluşturulmuştur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

1946 yılında Türkiye'de çok partili döneme geçilmiş, 1950 Türkiye genel seçimlerini Demokrat Parti kazanarak ilk defa Cumhuriyet Halk Partisi dışında bir parti tarafından hükûmet kurulmuştur. 1950, 1954 ve 1957 seçimlerinde Demokrat Parti birinci olarak çıkmış, Cumhuriyet Halk Partisi ise ikinci olarak TBMM'de muhalefette kalmıştır. 1950 yılından itibaren Demokrat Parti iktidarı otoriterleşmeye başlamış, iktidar ile Cumhuriyet Halk Partisi ve diğer muhalefet partileri arasında siyasi gerginliklerin başladığı bir süreç yaşanmıştır. Bu gerginlikler 1957 seçimleri sonrası üst seviyeye çıkmıştır.

Oluşum[değiştir | kaynağı değiştir]

Muhalefet partileri arasındaki işbirliği fikri, 4 Eylül 1957'de somut bir hal almış ve Cumhuriyetçi Millet Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi ve Hürriyet Parti ortak bildiri yayınlayarak 1958'de yapılacak genel seçimleri kazanmaları halinde yapacakları ilk icraatlarını duyurmuştur.

Demokrat Parti meclis grubunun önerisi ile 1958'de yapılacak genel seçimlerin erkene alınması 11 Eylül 1957'de TBMM gündeminde görüşülmüş ve oy çokluğuyla genel seçimlerin bir yıl öne alınarak 1957'de yapılmasına karar verilmiştir. Seçim öncesinde Demokrat Parti'nin önerisi ile seçim kanununda değişikliğe gidilmiştir. Yapılan düzenleme ile siyasi partilerin birbirlerini desteklemesi ve işbirliği yasaklanmıştır. Bu yasa değişikliği TBMM'de sert tartışmalara sebep olmuş, muhalefet partilerinin yanı sıra bazı Demokrat Parti üyeleri tarafından da tepki çekmiş, Mehmet Fuad Köprülü gibi Demokrat Parti üyeliğinden istifa eden milletvekilleri olmuştur.

Yasa değişikliği sonucu hukuken partiler arası işbirliği imkanı kalmadığından 1957 seçimlerine muhalefet partileri ayrı olarak, ittifak yapamadan katılmıştır.

Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

27 Ekim 1957 seçimlerinde iktidardaki Demokrat Parti'nin hem oy, hem de milletvekili sayısı düşmüş, buna karşılık muhalefet partilerinin oy ve milletvekili sayıları artmıştır.

Seçim	Parti		Genel Başkan		Oy			Sandalye		Sıra	Meclis
Seçim	Parti		Genel Başkan		#	%	+/–	#	+/–	Sıra	Meclis
1957		Cumhuriyet Halk Partisi		İsmet İnönü	3.825.267	41,4	6,3	178*	147	2.	Muhalefet
		Cumhuriyetçi Millet Partisi		Osman Bölükbaşı	604.087	6,5	1,2	4	1	3.
		Hürriyet Partisi		Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu	321.471	3,5	4	Yeni	4	4.

Partilerin birleşmesi ve son bulması[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçimlerde mümkün olmayan Güç Birliği düşüncesi fiili olarak seçimlerden sonra parti birleşmeleri yoluyla 1958'de gerçekleşmiştir. 1958'de CMP ile Türkiye Köylü Partisi birleşerek Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'ni oluşturmuş, aynı yıl ayrıca Hürriyet Partisi de CHP'ye katılmıştır. HP ile CHP'nin birleşmesini dönemin başbakanı Adnan Menderes, "Ehl-i Salip Cephesi" olarak yorumlayarak eleştirmiştir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Vatan Cephesi

Güç Birliği Cephesi nedir?, Güç Birliği Cephesi anlamı nedir?, Güç Birliği Cephesi ne demektir?