Filyos, Çaycuma

Filyos
Filyos
Belde
	; Zonguldak'ın Türkiye'deki konumu
	Filyos Filyos'un Zonguldak'taki konumu
Ülke	Türkiye
İl	Zonguldak
İlçe	Çaycuma
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
İdare
• Belediye başkanı	Erol Acar (CHP)
Nüfus (2015)
• Toplam	4,966
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl plaka kodu	67
Posta kodu	67660
	Resmî site; Filyos Belediyesi

Filyos, Zonguldak ilinin, Çaycuma ilçesine bağlı bir beldedir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Filyos'un olduğu bölgede yerleşimin tarihi antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Günümüz yerleşiminin hemen kuzeydoğusundaki küçük bir tepelik alan üzerinde M.Ö 7. yüzyılda Milet kolonisi olarak kurulduğu düşünülen "Teion" adlı yerleşim bulunmaktaydı. Kentin adının kolonideki din adamı olan Rahip Tios'dan geldiği düşünülmektedir. Tarih boyunca yerleşimden Tios, Tieion, Tianon, Tium olarak da bahsedilmiştir. Helenistik dönemde çeşitli krallıkların egemenliğinde bulunan yerleşim, Pontus Krallığı hakimiyetindeyken M.Ö 70 yılında Romalılar tarafından yıkılarak yağma edildi. Kentin daha sonra Romalılar tarafından yeniden inşa edilmesiyle Roma eyaletlerine bağlı ticaret ve balıkçı yerleşimi özelliği kazandı. Deniz ticaretinin yanı sıra Filyos nehrinin ağzına yakın olmasıyla iç kesimlerle de ticaretin yapılmasıyla şehir önemli bir konumdaydı. Bizans hakimiyetindeyken yerleşimin piskoposluk merkezi haline gelmesiyle önemi daha da artmıştır. 13. yüzyılda Bizans'ın zayıflamasıyla yerleşim bazı imtiyazlarla Cenevizliler'in egemenliğine girmiştir. Selçuklu ilerleyişinden etkilenmeyen yerleşim 14. yüzyıl sonları ya da 15. yüzyıl başlarında Osmanlı topraklarına katıldı. Osmanlı hakimiyetine girmesiyle eski önemini yitirerek küçük bir kaza seviyesine geriledi. Osmanlı kaynaklarında "Hisarönü" olarak geçen yerleşim, 18. yüzyılın ikinci yarısında Karadeniz Bölgesindeki zengin ormanlık arazilerden ve İstanbul ile tersanenin ihtiyaçlarının taşındığı odun iskelelerinden biri oldu. 19. yüzyıl kayıtlarında bazen Bolu sancağı bazen de Viranşehir sancağına bağlı bir kaza olarak görülen yerleşim, 1882-1883 yılında Bolu sancağına bağlı bir nahiye konumundaydı. 1924 yılında teşkil edilen Zonguldak iline bağlandı. Yerleşim, Cumhuriyet döneminde hızlı gelişim gösterdi. 1925'ten itibaren inşasına başlayan Zonguldak - Karabük - Ankara demiryolunun yerleşim içerisinden geçmesi, 1937'de temeli atılan Karabük Demir Çelik Fabrikası' nın da deniz bağlantısı olması bu gelişmede önemli rol oynadı. 1945 yılında temeli atılan Sümerbank Filyos Ateş Tuğla Fabrikasının 1950 yılında da üretime geçmesi de bu gelişimini devam ettirmiştir.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Zonguldak il merkezine 25 km, Çaycuma ilçesine 23 km uzaklıktadır. Zonguldak'ın doğusunda, Karadeniz kıyısında kurulu bir yerleşimdir. Filyos Çayı yerleşimin doğusundan Karadeniz'e dökülmektedir. Yerleşim altı mahalleden oluşur: Abacık mahallesi, Geriş mahallesi, Hisarönü mahallesi, Kocaeli mahallesi, Sefercik mahallesi, Öteyüz mahallesi. Yerleşim merkezinde küçük bir liman bulunmaktadır. Ayrıca "Filyos Vadisi Projesi" kapsamında Sazköy'ün kuzeyinde yeni bir liman yapılması planlanmıştır.