Feriköy Protestan Mezarlığı

Feriköy Protestan Mezarlığı
Feriköy Protestan Mezarlığı
	Protestan Mezarlığı'nın ana kapısı
Konum	Şişli, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar	41°03′14″K 28°59′02″D / 41.05389°K 28.98389°D
Tür	Sivil Mezarlık
Din	Protestanlık Mezarlığı
Açılış	1859 (165 yıl önce)
Durum	Kullanımda

Feriköy Protestan Mezarlığı (Latince: Evangelicorum Commune Coemeterium) Mezarlığın isminden de anlaşılacağı üzere İstanbul'da ikamet eden Protestanların son dinlenme yeridir. Mezarlık, İstanbul'un Şişli ilçesinde, Taksim Meydanı'nın yaklaşık 3 km (1.9 mil) kuzeyinde Feriköy mahallesindedir. Katoliklerın şehirdeki başlıca mezarlığı Pangaltı Latin Katolik Mezarlığı'nın karşısında yer alır.

Tarihi ve tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu mezarlığın arazisi, 1857'de Osmanlı hükûmeti tarafından dönemin önde gelen Protestan güçleri olan Birleşik Krallık, Prusya, Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, İsveç, Norveç, Danimarka ve Hansa Birliği'ne Büyük Dükalık ile birlikte bağışlanmıştır.^[1]

İstanbul'da Reform kiliselerinin, Lutherci ve Anglikan cemaatlerinin tüm üyelerinin cenazeleri Feriköy'deki Protestan Mezarlığı'na defnedilir. Mezar yerleri Başkonsolosluk tarafından dağıtılmaktadır. Açılışından bu yana, toplamda yaklaşık 5.000 kişi defnedilmiştir. Bir açık hava müzesini andıran mezarlık, 17. yüzyıldan günümüze kadar farklı anıt stillerinin örneklerini içerir. Duvarlar boyunca uzanan tarihi taşlar, 19. yüzyılda kentsel genişlemenin ardından kaybolan Grand Champs des Morts, Pera'nın "Büyük Ölüler Alanı" ndaki eski Frenk mezarlığının varlığına delil son kanıtlardandır. Mezarlığın yönetimi Almanya, Birleşik Krallık, Birleşik Devletler, Hollanda, İsveç, Macaristan ve İsviçre başkonsolosluklarına aittir. Yönetim görevi iki yılda bir el değiştirmektedir.^[2]

1840 ve 1910 yılları arasında, kuzeye doğru genişleyen İstanbul'un kentsel alanı, içine Taksim ve Şişli'nin de dahil olduğu açık kırsal alanlardan, yoğun yerleşim merkezlerine dönüştü. 19. yüzyılın başlarındaki İstanbul haritaları, Grand Champs des Morts'un gayrimüslim mezarlıkları tarafından kaplanan alanın, şehrin genişleme yolunun ana aksı üzerinde olduğunu göstermektedir.

Rahip William Goodell'in de anılarında bahsettiği üzere, eski mezarlık alanı daha henüz 1842'de metruk hale gelmişti. Bugün Üsküdar Amerikan ve Robert Kolej kurucularından olan, Amerikan Board misyonunda görevli rahip Goodell, tifo yüzünden dokuz yaşındayken kaybettiği oğlu Constantine Washington'ı, 1841 yılında Grand Champs des Mort'un eski Frenk bölümüne defnettirmişti

Rahip William Goodell'in 18 Şubat 1842 tarihli hatıratında, şu satırlara yer verilmektedir: Frank mezarlık alanının istimlakından dolayı, ben sevgili oğlumuzun cenazesini mezarından çıkartmak zorunda kaldım. Mezarı derince kazılmıştı ve tabut pek az nemliydi. Her şey dingin ve sükun içerisindeydi. Çok da uzak olmayan bir mesafede, hazırladığımız yeni mezar da derin ve kuruydu; ve oraya, diriliş sabahına kadar sessiz yatağına yatırdık. Sevgili çocuk, elveda!^[3]

Bununla birlikte, küçük Constantine'in sükuneti beklenenden çok daha az sürdü ve 1860'ların başındaki bir inşaat furyası ile istirahati yine bozuldu. Temmuz 1863'te, Constantine Washington Goodell'inkiler de dahil olmak üzere, bir düzineden fazla Amerikalının kalıntıları, Grand Champs des Morts'taki eski Frenk mezarlığından çıkarıldı. Feriköy'de 1850'lerde Sultan I. Abdülmecid'in emriyle oluşturulan yeni Protestan mezarlığına, mezartaşları ile birlikte nakledildiler .

Eski mezarlık alanının işgal ettiği arazi halka açık bir parka çevrildi. Batılı anlamdaki bu park projesi, nihayet altı yıl sonra 1869'da Taksim Bahçesi'nin açılmasıyla tamamlandı.

İlk cenaze Kasım 1858'de yeni bölgeye defnedildi, ancak mezarlık 1859'un başlarına kadar resmi olarak açılmadı. Mezar alanı öncelikle yabancı uyruklular için oluşturulmuş olsa da, güneybatı köşesinde ayrı bir bölüm Ermeni Protestanlar için ayrılmıştır. Ermeniler Osmanlı tebası olduklarından dolayı, ecnebi Protestanlardan bir duvar ile ayrılmışlardır.

Mezarlıkta sivil definler çoğunluğu oluştursa da, İkinci Dünya Savaşı sırasında 1945'te ölen İngiliz Ordusu İstihbarat Kolordusu'na mensup bir subayın İngiliz Milletler Topluluğu tarafından yaptırılan mezarı da bulunmaktadır.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

İstanbul Protestan Mezarlığı'nda 1848-1849 Macar özgürlük savaşçıları anıtı
İstanbul Feriköy Protestan mezarlığı
Cenaze şapeli
Eski mezarlar ve mezar taşları
Feriköy Protestan Mezarlığı Şapeli
Feriköy Protestan Mezarlığı Eski mezar taşları
Feriköy Protestan Mezarlığı Eski mezar taşı
Feriköy Protestan Mezarlığı Eski mezar taşı
Feriköy Protestan Mezarlığı Eski mezar taşı

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "NLA OL Best. 130 Best. 131 Nr. 604 - Finanzieller anteiliger Bei... - Arcinsys detail page". www.arcinsys.niedersachsen.de. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019.
^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020.
^ Prime, Memoirs of Rev. William Goodell, D.D. (Robert Carter and Brothers, 1876)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

https://web.archive.org/web/20101221201744/http://fountainmagazine.com/article.php?ARTICLEID=507
http://www.levantineheritage.com/cem3.htm 5 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
50 pictures of the graveyard 17 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://www.ferikoycemetery.org/visitor-guide/ 3 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "NLA OL Best. 130 Best. 131 Nr. 604 - Finanzieller anteiliger Bei... - Arcinsys detail page". www.arcinsys.niedersachsen.de. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020.

[3] Prime, Memoirs of Rev. William Goodell, D.D. (Robert Carter and Brothers, 1876)

[1]

[2]

[3]

Feriköy Protestan Mezarlığı nedir?, Feriköy Protestan Mezarlığı anlamı nedir?, Feriköy Protestan Mezarlığı ne demektir?