Ülker Stadyumu
UEFA
Tam isim	Ülker Stadyumu Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Spor Kompleksi[1]
Yer	Kadıköy, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar	40°59′15″K 29°02′12″D / 40.98750°K 29.03667°D / 40.98750; 29.03667
Tamamlanış	1908
Açılış	1908[not 1] 1982
Yenileme	1999-2006
Sahibi	Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü[2]
İşletmeci	Fenerbahçe SK
Zemin	Hibrit çim (SISGrass)
Genel müteahhit	A&Z Aksu Mimarlık[3]
Ev sahibi	Fenerbahçe
Kapasite	50.530[4]
Boyutlar	105×68 m
Kullanıcılar
Fenerbahçe

Şükrü Saracoğlu Stadyumu ya da sponsorluk anlaşması gereği Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Spor Kompleksi Ülker Stadyumu,^[1] İstanbul, Kadıköy'de bulunan, Fenerbahçe'nin maçlarını oynadığı 50.530 seyirci kapasiteli stadyumdur. Türkiye'nin en büyük 4. futbol stadyumudur.^[5] Kurbağalı Dere'nin Kalamış Koyu'na döküldüğü yerin hemen doğu yakasındaki alanda yer alır.

İsmini, üzerinde yükseldiği araziyi Fenerbahçe'ye kazandırmış ve 1934-1950 arasında Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanlığı yapmış olan Şükrü Saracoğlu'ndan alan stadyum, 2015 yılından beri Yıldız Holding ile yapılan anlaşmadan dolayı Ülker Stadyumu Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Spor Kompleksi adını taşımaktadır.^[6]

Birçok kez yenilenen stadyum, son olarak 1999 ile 2006 yılları arasında parça parça yıkılıp yeniden yapılarak mevcut görünümünü kazanmıştır. Şükrü Saracoğlu Stadyumu, 20 Mayıs 2009 tarihinde Shakhtar Donetsk ile SV Werder Bremen takımları arasında oynanan 2009 UEFA Kupası finaline ev sahipliği yapmıştır.^[7]

Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Eskiden Silahtar Ağa, 1900'lerin başında ise Papazın Çayırı denen bu alanda, özellikle Moda civarında oturan İngiliz ve Rum gençleri maç yaparlardı. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanından hemen sonra, İstanbul Şehremini Cemil Paşa'nin önerisi üzerine burada kurulan Union Club, Papazın Çayırı'nı, yıllığı 30 altına kiralayınca burası Union Club Sahası olarak anılmaya başladı. Yaklaşık 3.000 altın harcanarak saha düzeltildi ve İngiltere'den getirilen özel çimlerle kaplandı. Futbola uygun biçimde düzenlendiği için, kalelerden hiçbiri rüzgâr almaz, o sırada çok az olan izleyiciler maçı saha kenarından ya da ancak 100 kişi alabilen beyaz boyalı küçük tribünlerden izlerlerdi.

Düzenlenen maçlar beklenen geliri sağlamayınca, kulüp kirasını ödeyemez duruma düştü, hissedarları dağıldı. 1915'te Union Club adı, İttihat Spor Kulübü'ne dönüştürüldü ve saha bu adla anılmaya başladı. 1924'te Taksim Stadyumu'nun açılışına kadar, tüm önemli maçlar ve idman bayramları burada yapıldı.

Giderek önemini yitiren saha, 1929'da Maliye Bakanı Şükrü Saracoğlu'nun gayretiyle önce Millî Emlak'a devredildi, sonra da Fenerbahçe Spor Kulübü'ne kiralandı. Önce üstü ahşap, altı beton, 100 m²'lik ve 2.000 seyirci kapasiteli yeni tribünler inşa edildi, sonra karşısına 1.500 kişilik ikinci tribün yapıldı. Fakat bu onarımlar sırasında kalelerin yerleri değiştirilerek rüzgâra açık hale geldiğinden futbola elverişsiz bir durum yaratılmıştı. Fenerbahçe Stadyumu bu yeni hâliyle Mayıs 1932'de dönemin İstanbul valisi ve belediye başkanı Muhittin Üstündağ'ın katıldığı bir törenle yeniden açıldı.^[8]

5 Haziran 1932'de çıkan yangında Kuşdili'nde kulüp binası yandı. Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere dönemin devlet yöneticileri bu zor döneminde Fenerbahçe'ye yardım edilmesine karar verdi. Kulüp binası yokolan Fenerbahçe'nin hiç olmazsa kendi stadyumuna sahip olması için yine Saracoğlu'nun çabalarıyla Fenerbahçe Stadyumu, 6 Temmuz 1932 tarih ve 1213 sayılı karar uyarınca, 10 taksitte ödenmek koşuluyla 9.000 liraya (1.000 Reşat Altını) Fenerbahçe Spor Kulübü'ne satıldı.^[9] Bununla birlikte Fenerbahçe, Türkiye'de stat mülkiyetine sahip ilk kulüp olma özelliğini kazandı.^[10] 36.000 m²'lik sahanın ve tesislerinin alınması için gereken paranın 500 lirasını bizzat Atatürk vermiş, geri kalan miktar ise 50 kuruştan satılan biletler ile Fenerbahçe Spor Kulübü'nün ilk eşya piyangosundan sağlanmıştır.

Bu tarihten itibaren İstanbul'daki tüm önemli maçlar ile 19 Mayıs gösterileri burada yapıldı. 1940 Balkan Oyunları'na da ev sahipliği yapan stadyum, 1947'de Mithatpaşa Stadyumu'nun (daha sonra İnönü Stadyumu) inşası üzerine önemini yitirmeye başladı. Mithatpaşa Stadyumu'nun mimarı Paolo Vietti-Violi'nin Fenerbahçe Stadı için hazırladığı projeler gerçekleşmediyse de, 1949'da tribün kapasitesi 25.000 kişiye çıkarıldı. Fakat 1955'e gelindiğinde, burada yalnızca önemsiz semt maçları yapılıyordu.

1962'de stad, yarısı 2,5 milyona, diğer yarısı ise, Fenerbahçe Spor Kulübü'ne tanınanacak 70 yıllık kullanma hakkı karşılığında Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü'ne devredildi. Artık ihtiyaca cevap vermeyen saha 1964'te karşılaşmalara kapatıldı ve 1965'te de yıkıldı. 18 yıl süren bir inşaat döneminden sonra, 19 Eylül 1982'de oynanan Fenerbahçe-Altay maçıyla hizmete açıldı.^[11]

Ayakta yaklaşık 32.000 seyirci kapasitesine ulaşan Fenerbahçe Stadyumu'nda, rüzgârı kesmek ve seyirci kapasitesini artırmak amacıyla tribünler yüksek tutuldu ve kaleler 1900'lerin başındaki yerlerine alınmıştı. 1993'ün sonunda stad ışıklandırılarak, gece maçlarının da yapılabilmesine elverişli hâle getirilmişti. Temmuz 1998'de Fenerbahçe Spor Kulübü ile Gençlik ve Spor Genel Müdürülüğü arasında Ankara'da imzalanan sözleşmeyle stad 49 yıllığına Fenerbahçe Spor Kulübü'ne kiralık verildi.^[12] Uzun seneler Fenerbahçe Stadı olarak anılan stadın adı, 22 Temmuz 1998'de Aziz Yıldırım başkanlığındaki yönetim tarafından, eski başkan Şükrü Saracoğlu'nun ismi verildi ve günümüzdeki hâlini aldı.

3 Ağustos 2015 tarihinde kulüpten yapılan açıklamada Yıldız Holding ile; yapılan anlaşma çerçevesinde 2015-2016 sezonundan başlayarak 2024-25 sezon sonuna kadar Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nun ismi, diğer muhtelif reklam ve tanıtım haklarını kapsayan 90 milyon ABD Doları tutarında bir sözleşme imzalandığı bildirildi.^[13]

Bugünkü görünümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Stadın kapasitesini artıracak proje, Aziz Yıldırım'ın başkanlığı süresinde yaptırıldı. Bu projeye göre numaralı, maraton ve kale arkası tribünler yıkılarak yeniden yapıldı. Böylece eskiden 25.000 kişiye maç seyretme imkânı veren stadın kapasitesi de 47.000'den biraz fazla seyirci alacak şekilde artırıldı.

1999 eylülünde başlanan açık tribün inşaatları ile stat kapasitesi artırılmaya başladı. Her iki açık tribün, 10.000 seyirci kapasitesine çıkartıldı. Eylül 1999'da inşaatına başlanan ve 20 Ağustos 2000 tarihinde, 2000-2001 sezonunun açılış maçı olan İstanbulspor maçıyla hizmete giren "Migros Tribünü"'yle kapasite 30.000 civarına çıkarıldı. Aynı sezon içinde diğer açık tribünün inşaatına da başlandı. 6 Mayıs 2001'de oynanan Fenerbahçe-Galatasaray maçıyla "Telsim Tribünü"nün (2009'dan itibaren "Türk Telekom Tribünü") de hizmete girmesiyle, seyirci kapasitesi 42.000'e çıkarıldı.

Maraton Tribün'ün yıkılmasıyla uzun süre alışılagelmiş tribün atmosferinden yoksun maçlar oynayan Fenerbahçe, bundan etkilendi. İnşaatı hızla bitirilen tribünün alt kısmı 2 Aralık 2001'deki Fenerbahçe-Beşiktaş maçında, tamamı ise 16 Şubat 2002 tarihinde oynanan Fenerbahçe-Galatasaray maçıyla açıldı.

Mermer zemini, cam duvarları ile dikkat çeken tribünün içinde de iki kata açılan, 5.000 taraftar alacak kapasitede kafe, pub ve lokantalar yer almaktadır. Soyunma, basın ve hakem odaları, yönetim ve toplantı salonları, 60 lüks loca, yeni açılan Fenerium mağazası ve yine bu tribünün altında yer alan Fenerbahçe Müzesi de, taraftara hizmet verir.

2002-2003 sezonunun ilk yarısında kale arkalarındaki tribünlerin üstü kapatıldı.

2005 yılının mart ayında numaralı tribün yıkılarak yerine 9 ayda yeni tribün yapıldı. 26 Şubat 2006 tarihinde oynanan Fenerbahçe-Beşiktaş maçıyla, yeni adı "Fenerium Tribünü" olan Numaralı Tribün'ün üst kısmı, nisan ayında da alt kısmı hizmete girdi. Böylece yaklaşık 6,5 yıl süren yenileme çalışmasıyla stadın kapasitesi 47.834'e ulaştı.^[14] Fenerium Tribünü ile birlikte hizmete giren Basın Tribünü'ne spor yazarı İslam Çupi'nin anısına "İslam Çupi Basın Tribünü" adı verildi.

İnşaat sonrası, tüm tribünlerin üzerindeki çatılar özel çelik konstrüksiyonlarla tutturularak geçmiş senelerde sıkıntı yaratan ve seyircinin görüş açısını azaltan sütunlar tamamen kaldırılmıştır.

2006-2007 sezonunda ise misafir takımın maçları izlediği tribünün yeri değiştirildi. Türkiye'de ilk kez olarak, 2006 yılı ekim ayında stadyum tribünlerine ısıtıcılar eklendi^[15]

2009 UEFA Kupası finali 20 Mayıs 2009 tarihinde, Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda oynandı. Ukrayna'dan Shakhtar Donetsk ile Almanya'dan SV Werder Bremen takımlarının karşı karşıya geldiği maçı, 1-1 eşitlik ile biten normal süreden sonra oynanan uzatma süresinde bir gol atan Shakhtar Donetsk kupanın sahibi oldu.^[7]

2009-2010 sezonu sonrasında yapılan çalışmalarla çim sahaya alttan ısıtma sistemi getirildi ve su giderleri düzenlendi. Ardından stadın bazı bölümlerine yürüyen merdivenler eklendi. 25 Aralık 2013 tarihinde Fenerbahçe resmî sitesinden yapılan açıklamada stadın isim hakkının satışa çıkarılacağı duyuruldu.^[16]

Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu, Bleacherreport.com sitesinin 18 Aralık 2014 tarihinde yayınladığı Dünyadaki en iyi 100 stadyum listesinde 19. sırada yer almıştır.^[17]

2015 yılında Yıldız Holding ile 90.000.000 $ karşılığında 2024-2025 sezonu sonuna kadar stat ismi, reklam ve tanıtım haklarını içeren anlaşma imzalanmıştır.^[6] Bu süre içinde Ülker Stadyumu Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Spor Kompleksi ismi ile anılacaktır.

Genel bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Mimarisi dikdörtgen şeklinde olan bu stadın kapasitesi Türkiye Futbol Federasyonu'nun sitesine göre ise 47.834,^[18] Fenerbahçe resmi sitesine göre 50.530'dur. Çim saha boyutu 105x68 metredir ve doğal çimdir. Stadyumda toplamda 36.000 metrekare olan 5.440 kapalı oturma alanı, 100 tane VIP locası bulunmaktadır. Kuzey Tribünü 10.813, Spor Toto Tribünü 10.934, Maraton Tribünü 15.566 ve Fenerium Tribünü 15.187 kapasitelidir. 50'si erkekler, 29'u kadınlar için olmak üzere toplam 79 tane tuvalet vardır. 2006 yılı ekim ayında stadyum tribünlerine ısıtıcılar eklenmiştir.

Stadın aydınlatma gücü 1400 lükstür. Ev sahibi takıma ait 427 m², rakip takıma ait 286 m², 1. hakeme ait 100 m², 2.,3. ve 4. hakemlere ait 40 m² soyunma odası ayrıca sağlık odası, delege odası, doping test odası, konuklar için resepsiyon odası, 4 tane ilk yardım odası mevcuttur. 10 otobüs ve 1000 tane araba kapasiteli park alanı, 68 tane turnike vardır. Staddan dakikada 9.552 seyirci çıkabilir. Stada akredite olabilecek 240 tane basın (sadece B), görev alabilecek 15 tane TV ve 5 radyo organı, 155 masa kapasiteli yazılı basın odası mevcuttur.

Maraton tribününün altında Fenerbahçe Müzesi ile büyük bir Fenerium mağazası bulunmaktadır. 6 Mart 2018 tarihi itibari ile Fenerbahçe Efsanesi Stadyum ve Müze Turu adıyla stadyumda turlar düzenlenmeye başlandı.^[19]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Şükrü Saracoğlu Stadyumu konumu nedeniyle kolay ulaşılabilir bir durumdadır. Bağdat Caddesi, Taşköprü Caddesi ile O-1 Otoyolu'nun kesiştiği Fenerbahçe Kavşağı stadın kuzey kesimindedir. Ayrıca Kuşdili ve Söğütlüçeşme caddeleri üzerinden Kadıköy Rıhtım Meydanı'na ulaşılabilir. Söğütlüçeşme Tren İstasyonu ve Söğütlüçeşme Metrobüs İstasyonu'na da yakın mesafededir.

Ayrıca stadyuma 4 Maltepe Sahil - Kadıköy, 16 Pendik - Kadıköy, 16D Altkaynarca - Kadıköy, ER1 Erenköy - Kadıköy, ER2 Erenköy - Kadıköy, FB1 Fenerbahçe - Kadıköy, FB2 Fenerbahçe - Kadıköy, GZ1 Göztepe - Kadıköy ve GZ2 Göztepe - Kadıköy İETT hatları ile de ulaşım sağlanabilir.

Kayıtlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kayıt Altına Alınan Seyirci Rekorları[değiştir | kaynağı değiştir]

Veriler 14/15 sezonundan itibaren sıralanmıştır. 14/15 sezonu öncesi yeterli ve sağlıklı veri olmadığı için listeye dahil edilmemiştir.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Ülker Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda bulunan Atatürk fotoğrafı
• 
  Saracoğlu'nda Fenerbahçe-Beşiktaş derbisi (26 Nisan 2007)
• 
  Stadın dışarıdan görünümü
• 
  Ülker Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'ndan bir kare
• 
  Trabzonspor maçından bir kare.
• 
  Fenerbahçe ve Türk bayrakları
• 
  Kuzey tribünde Fenerbahçe armalı Lacivert bayrak

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1. ^ Papazın Çayırı adıyla ilk etapta oluşturulan stadyum, günümüze kadar çeşitli dönemsel yapılanmalarla revize edilmiştir

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Fenerbahçe Stadı 26 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Spor Kompleksi Ülker Stadyumu Sahibi ve Uydudan Görünümü
• Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Uydudan Görünüm 9 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.