F 16 Nedir?
F 16 Nedir?, F 16 Nerededir?, F 16 Hakkında Bilgi?, F 16 Analizi? F 16 ilgili F 16 ile ilgili bilgileri sitemizde bulabilirsiniz. F 16 ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve iletişime geçmek için sayfamıza tıklayabilirsiniz. F 16 Ne Anlama Gelir F 16 Anlamı F 16 Nedir F 16 Ne Anlam Taşır F 16 Neye İşarettir F 16 Tabiri F 16 Yorumu
F 16 Kelimesi
Lütfen F 16 Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. F 16 İlgili Sözlük Kelimeler Listesi F 16 Kelimesinin Anlamı? F 16 Ne Demek? ,F 16 Ne Demektir? F 16 Ne Demektir? F 16 Analizi? , F 16 Anlamı Nedir?,F 16 Ne Demektir? , F 16 Açıklaması Nedir? ,F 16 Cevabı Nedir?,F 16 Kelimesinin Anlamı?,F 16 Kelimesinin Anlamı Nedir? ,F 16 Kelimesinin Anlamı Ne demek?,F 16 Kelimesinin Anlamı Ne demektir?
F 16 Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadınız
F 16 Kelimesinin Anlamı Nedir? F 16 Kelimesinin Anlamı Ne demek? , F 16 Kelimesinin Anlamı Ne demektir?
Demek Ne Demek, Nedir? Tdk'ye Göre Anlamı
Demek kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir. TDK'ye göre, demek kelimesi anlamı şu şekildedir:
Söylemek, söz söylemek - Ad vermek - Bir dilde karşılığı olmak - Herhangi bir ses çıkarmak - Herhangi bir kanıya, yargıya varmak - Düşünmek - Oranlamak - Ummak, - Erişmek - Bir işe kalkışmak, yeltenmek - Saymak, kabul etmek - bir şey anlamına gelmek - öyle mi, - yani, anlaşılan - inanılmayan, beklenmeyen durumlarda kullanılan pekiştirme veya şaşma sözü
F 16 Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadığınız İçin Boş Safyadır
Demek Kelimesi Cümle İçerisinde Kullanımı
Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar. - Muşmulaya döngel de derler.
Kamer `ay` demektir. - Küt dedi, düştü. - Bu işe herkes ne der? - Güzellik desen onda, zenginlik desen onda. - Bundan sonra gelir mi dersin? - Saat yedi dedi mi uyanırım. - Kımıldanayım deme, kurşunu yersin. Ağzını açayım deme, çok fena olursun. - Yarım milyon dediğin nedir? - Okuryazar olmak adam olmak demek değildir. - Vay! Beni kovuyorsun demek, pekâlâ! F 16 - Demek gideceksin.
Demek Kelimesi Kullanılan Atasözü Ve Deyimler
- dediği çıkmak - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek
- dedi mi - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin - demek istemek , - demek ki (veya demek oluyor ki) , - demek olmak , - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok - dediği çıkmak , {buraya- - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek i, - dedi mi , {buraya- - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin , - demek istemek - demek ki (veya demek oluyor ki) - demek olmak - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok
F 16
F 16 Nedir? F 16 Ne demek? , F 16 Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi , Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. İlgili Sözlük Kelimeler Listesi
F 16 Kelimesinin Anlamı? F 16 Ne Demek? F 16 Ne Demektir? ,F 16 Analizi? F 16 Anlamı Nedir? F 16 Ne Demektir?, F 16 Açıklaması Nedir? , F 16 Cevabı Nedir? , F 16 Kelimesinin Anlamı?
F-16 Fighting Falcon | |
---|---|
Türü | Çok Amaçlı Savaş Uçağı |
Ulusal köken | ABD |
Üretici | General Dynamics (1972-1993) Lockheed Martin (1993-günümüz) |
Tasarımcı | General Dynamics |
İlk uçuş | 20 Ocak 1974 (Resmî olmayan), 2 Şubat 1974 |
Hizmete giriş | 17 Ağustos 1978-günümüz |
Durumu | Etkin hizmette |
Ana kullanıcı | ABD Hava Kuvvetleri |
Diğer kullanıcılar | Türk Hava Kuvvetleri İsrail Hava Kuvvetleri Mısır Hava Kuvvetleri Tüm kullanıcıları gör |
Üretim aralığı | 1972-2017, 2019-günümüz [1] |
Üretim sayısı | 4,604 (Haziran 2018)[2][3] |
Program maliyeti | US $18,7 Milyar |
Birim maliyeti | F-16A/B: US$14.6 milyon (1998) F-16C/D: US$18.8 milyon (1998) |
Gelişimi | YF-16 (General Dynamics Model 401) |
Değişimleri | General Dynamics F-16XL Mitsubishi F-2 Lockheed Martin F-21 Viper |
F-16 Fighting Falcon (Savaşan Şahin), çok amaçlı, tek jet motorlu, 4. nesil[4] savaş uçağı. General Dynamics şirketi tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir. Hafif avcı uçağı olarak tasarlanmış olmasına rağmen birçok başka amaç için de kullanılmakta olan avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde birçok ülkeye ihraç edilmiştir. Faal olarak çeşitli ülkeler tarafından kullanılmaktadır. II. Dünya Savaşı sonrası üretilen uçaklar içinde, MiG-21'den (10,000+) ve F-4 Phantom-II'den (5.195) sonra en çok üretilen 3'üncü savaş uçağıdır. Temmuz 2016 itibarıyla 4.573 adet üretilmiştir.[5]
1960'ların sonunda başlatılan LWF (lightweight fighter yani düşük ağırlıklı savaş uçağı projesi) projesi kapsamında General Dynamics firmasının ürettiği ve LWF projesini kazanan uçaktır. Bugün dünyada 29 ülkenin hava kuvvetleri F-16 savaş uçağının değişik modellerini kullanmaktadır.[6] Günümüzde ABD Hava Kuvvetleri için olmasa da ihracat için geliştirilmiş sürümleri üretilmektedir. 1993 yılında General Dynamics uçak üretim hakkını Lockheed firmasına satmış, Lockheed firması, Martin Marietta firması ile birleşerek Lockheed Martin adını almıştır.
F-16 it dalaşı için sayısız yenileştirmeye girmiş, daha iyi bir görüş için kanopi su damlası şeklinde yapılmış, yüksek G kuvvetiyle yapılan dönüşlerde pilota kolaylık sağlaması için kontrol kolu sağa alınmış ve pilota etki eden G kuvvetini azaltmak için pilot koltuğu arkaya doğru eğik yapılmıştır. Silahları gövde içindeki M61 Vulcan top ve on bir yükleme noktasına takılabilen çeşitli füzelerden oluşmaktadır. Ayrıca 9G'ye dayanabilen ilk avcı uçağıdır. İtiş-ağırlık oranı 1'den yüksek olmamak koşuluyla güçlü tırmanabilmekte ve gerektiğinde dik olarak da hızlanabilmektedir. F-16'nın resmî adı Savaşan Şahin olmasına rağmen, pilotlar tarafından Viper olarak da isimlendirilir.
F-16'nın ABD Hava Kuvvetlerinde 2025 yılına kadar serviste kalması düşünülmektedir. F-16'lar ile değiştirilecek F-35 Lightning II uçakları 2011'de servise girmeye başlayacak ve kademeli olarak F-16'lar, F-35 Lightning II uçaklarıyla yer değiştirmesi planlanmaktadır.
F-16 çok amaçlı bir av-bombardıman uçağıdır. Silahlarını hava ve kara hedeflerine çok yüksek hassasiyetle sevk edebilir. F-16 nın yapımında F-15 ve F-111 gibi kendini ispatlamış uçakların teknolojilerinden yararlanılmıştır. F-16 güçlü radarı sayesinde alçaktan uçan uçakları bile tespit edebilir. F-16 dünyada ilk Elektronik Kumandalı Uçuş (İngilizce: Fly By Wire) yani uçuş kontrol mekanik aksamı elektronik sistemlerle yönetilen ilk savaş uçağıdır. F-16'nın manevra kabiliyeti çok yüksek ve atiktir. Bu da F-16'yı kullanımı zor uçaklar kategorisine sokar. F-16'da HUD, HOTAS, "Damla" Kanopi gibi özellikler de kullanılmıştır. F-16 tam yüklü olarak yaklaşık 9g'ye dayanabilir (hava yer görevlerinde azami 5.5g).
Çok yönlü taktik ve avcı uçağı olan F-16 uçakları havadan havaya ve havadan yere savaş kabiliyetine sahiptir. F-16A/C/E serisi tek kişilik F-16B/D/F/I serisi ise çift kişiliktir. F-16 uçağında General Electric (Blok 30 40 50 60) ve Pratt & Whitney (Blok 1 5 10 15 20 25 32 42 52) firmalarının ürettiği turbofanlı tek motor mevcuttur. Hava alığı yere çok yakın olduğu için YAMAHA (motora giren yabancı maddelerin yarattığı hasar) alması çok kolaydır. Bu nedenle uçağın bulunduğu ve taksi yaptığı yerlerin en ufak maddelerden dahi arındırılması gerekir. Ayrıca bu hava alığı uçak üzerinde çalışan personel için son derece tehlikelidir. Uçak en düşük seviyede çalışırken bile motor bir insanı çekebilecek kadar emiş gücü oluşturup bir kazaya neden olabilir. Bu tür kazalar Türkiye'de de yaşanmıştır ve maalesef ölümle sonuçlanmıştır.
F-16 uçağının tek motorlu olması nedeniyle uçağa elektrik ve hidrolik takat gelmediği zamanlarda acil olarak elektrik gücü sağlayan ünite (EPU) devreye girer. Bu sistemde yakıt olarak kullanılan Hidrazin insan vücuduna temas ettiğinde veya buharına maruz kalındığında sağlık açısından zararlı etkilere sahiptir. Bundan dolayı kaza/kırım olaylarında ya da acil durumlarda uçağa yaklaşmadan önce uçağın sağ yan tarafında bulunan gösterge ve dedektörleri iyice kontrol edilir, uçağa herhangi bir müdahalede bulunmadan önce EPU sistemi emniyet pimi takılarak ve pilot kabininden OFF edilerek devreden çıkartılır.
Pentagon 1969 yılında Hava Kuvvetleri için F-15 Eagle’ın; Donanma için F-14 Tomcat’in görevini yapabilecek, LWF (Light Weight Fighter) yani hafif avcı uçağı programını başlattı.
LWF projesi için General Dynamics‘in geliştirdiği F-16’nın prototipi de diyebileceğimiz YF-16‘nın (72-1567) hangardan çıkış töreni 13 Aralık 1973’te Fort Worth tesislerinde yapıldı.
20 Ocak 1974 gününde pistte yapılan yüksek hızlı taxi testi yapılırken uçak havalandı ve resmî olmayan ilk uçuşunu bu şekilde yapmış oldu.
20 Ocak’ta yaptığı ilk uçuşta yatay stabilizede meydana gelen hasar onarılıp, kalan diğer yer testleri de tamamlandıktan sonra 2 şubat 1974’te Edwards Hava Kuvvetleri üssünde, Phil Oestricher‘ın kontrolünde ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
Yapılan çeşitli testlerde LWF programını rakibi Northrop YF-17 karşısında başarıyla tamamladı ve programın galibi oldu.
Türk Hava Kuvvetleri'nde C ve D serisi kullanılmaktadır. C serisi tamamen av ve bombardıman görevleri için imal edilmiştir. D serisi ise av ve bombardıman görevleri yanında eğitim amacıyla da kullanılmaktadır.
Türkiye'nin F-16 macerası 1980'lerin başında Hava Kuvvetlerinde bulunan av/önleme görevlerinde kullanılan Lockheed F-104 Starfighter ve Northrop F-5 Freedom Fighter'ların değiştirilmesi amacıyla başlamış ve günümüzde de devam etmektedir. Dönemin hükûmeti Eylül 1983'te[13] Peace Onyx I (Öncel Barış I) Programı kapsamında Amerika'dan Foreign Military Sales (Yurtdışı Askerî Satış) yöntemiyle General Dynamics tasarımı F-16 alınacağını duyurmuştu. Bu F-16'lardan 8 tanesi (bunlardan 6'sı F-16D Block 30 2 tanesi F-16C Block 30) Birleşik Devletler'de bulunan General Dynamics'in Fort Worth tesislerinde üretilecekti.[14] Bu sekiz uçaktan iki tanesi demonte edilip Ankara Akıncı'da kurulan TAI tesislerinde montajı gerçekleştirilecekti. TAI tesislerinde montajı gerçekleştirilen ilk F-16'nın (86-0068) ilk uçuşunu 1987 yılının 14 Ekim’inde test pilotu Şener Koltuk yaptı. Öncel Barış-I Programı kapsamında sipariş edilen 160 uçaktan 34 tanesi F-16C Block 30, 8 tanesi F-16D Block 30, 102 tane F-16C Block 40 ve 15 tane F-16D Block 40'tır ve bu uçaklardan 154[15] tanesinin montajı TAI tesislerinde yapılmıştır.
Mart 1992'de Peace Onyx II (Öncel Barış II)[16] ile birlikte 34 adet F-16C Block 50 ve 6 adet F-16D Block 50 olmak üzere toplamda 40 adet ve 40 tane de opsiyon olmak üzere siparişi verildi ve 1995-1999 yılları arasında bu uçakların teslimatı tamamlandı. Bu uçaklar yerine McDonnell Douglas F-15 Eagle ve McDonnell Douglas F/A-18 Hornet'de düşünülmüştü ancak böyle bir alım gerçekleşmedi. Opsiyon olarak eklenen 26 F-16C Block 50 ve 14 F-16D Block 50'den 6 tanesi iptal edildi. Bu uçaklarda kullanılacak olan General Electric F110-GE-129 motorunun üretimi için Eskişehir'de TEI kuruldu.
Aradan geçen yıllarda yaşanan F-16 kayıplarından sonra Türkiye hükûmeti 2007 yılında gelişmiş yeni bir radara ve uçağın menzilini arttıran ek yakıt tanklarına sahip gelişmiş F-16 Block 50+'dan 16 tanesi D ve 14 adedi ise C tipi olmak üzere toplam 30 adet uçağı Peace Onyx IV (Öncel Barış IV) programı ile TAI Tesislerinde montajları gerçekleştirilmiş olup son uçağın 11 Aralık 2012'de tamamlanmış olup 1,72 milyar dolarlık bir bütçe ile üretilmiştir.
Ekim 2021'de Türkiye, 40 adet F-16 Block 70 almak ve hâlihazırda envanterde bulunan 80 F-16 Block 50'yi modernize etmek için ABD'ye talep mektubu iletti.[17][18]
Peace Onyx III (Öncel Barış III)[19] Programıyla birlikte bütün F-16 filosuna modernize edildi. 2000'li yılların ortasında Block 40 ve 50 modelleri için CCIP "Common Configuration Implementation Program" (Ortak Yapılandırma Uygulama Programı) olarak da adlandırılan ve maliyeti 3,9 milyar ABD doları olarak öngörülen bir modernizasyon anlaşması imzalandı. Bu modernizasyon kapsamında F-16 Block 40 ve 50'lere Block 50+'larda kullanılan APG-68[V9] radar, Modüler Görev Bilgisayarı (MMC), AIM-9X, AIM-120C7, Kaska Monte Hedefleme Sistemi, Link-16 datalink, AGM-154A ve AGM-154C JSOW, AGM-84K SLAM-ER füzesi, AselPod hedefleme podu, LOROP-IR gözlem podu, Sniper hedefleme podu ve JDAM bombalarını taşıma kapasitesi kazandırıldı. Bununla birlikte HAVELSAN EHSİM tarafından geliştirilen karşı tedbir sistemlerini kontrol eden CMDS uçaklara entegre edildi. F-16 Block 50'lerin elektronik harp kabiliyetinin olmamasından dolayı SPEWS-II projesi ile birlikte F-16D Block 50'lere ALQ-178 V(5) Elektronik harp sistemi taşıma kabiliyeti kazandırıldı. Block 40 ve 50 F-16'lar da modernizasyonla Block 50+'seviyesine yükseltildi. Modernizasyon çalışmaları 10 Nisan 2015'te tamamlanmıştır.[20] Bu modernizasyondan sonra Türkiye'deki uçaklar F-16 Block 40M ve F-16 Block 50M olarak adlandırılmaktadır.
Diğer filoya kıyasla teknolojik açıdan biraz daha geride olan Block 30 uçakları geliştirmek üzere Savunma Sanayii Başkanlığı ve TUSAŞ'ın 6 Mart 2021 tarihinde imzaladığı 46 milyon dolar değerindeki proje olan Özgür Modernizasyon Programı kapsamında F-16 Block 30'ların TUSAŞ-ASELSAN ortaklığı ile yerli atış kontrol sistemi, yeni nesil aviyonikler ve cam kokpitle donatılması planlanmaktadır.[22]
Birim Maliyeti: 1.976.428. Bakım masrafı uçuş saati başına 22.500 ABD dolarıdır.[23]
F-16C/D Block 25, 30, 40, 50 ve 32, 42, 52 | F-16E/F Block 60 | F-16A/B Block 1/5/10/15/15OCU/20 | |
---|---|---|---|
Mürettebat | 1 (C versiyon), 2 (D versiyon) | 1 (E versiyon), 2 (F versiyon) | 1 (A versiyon), 2 (B versiyon) |
Uzunluk | 49 ft 4 in (15,0 m) | 49 ft 4 in (15,0 m) | 49 ft 3 in (15,0 m) |
Kanat açıklığı | 31 ft 0 in (9,45 m) | 31 ft 0 in (9,45 m) | 32 ft 9 in (9,98 m) |
Yükseklik | 16 ft 8 in (5,08 m) | 16 ft 8 in (5,08 m) | 16 ft 8 in (5,08 m) |
Boş ağırlığı | 18.238 lb (8.270 kg) | 22.000 lb (9.980 kg) | 18.285 lb (8.290 kg) |
Azami kalkış ağırlığı | 42.300 lb (19.200 kg) | 46.000 lb (20.900 kg) | 37.500 lb (17.000 kg) |
Azami hız | Mach 2.02 (F-16 Block 25, 30/32, 40/42) Mach 2.05 F-16 Block 50/52 |
Mach 2.02 | Mach 2.05 |
Azami menzil | 2.450 mi (3.940 km) | 2.400 mi (3.860 km) | |
Motor | F-16 Block 30/40 GE F110-GE-100 motorunu kullanıyor, Block 32/42 PW F100-PW-220E motorunu kullanıyor, Block 50/70 GE F110-GE-129 motorunu kullanıyor, Block 52/72 PW F100-PW-229 motorunu kullanıyor. | F-16E/F Block 60 General Electric F110-GE-132 motorunu kullanıyor. | F-16A/B Block 1/15 Pratt & Whitney F100 motorunun PW F100-PW-200 versiyonunu kullanıyor, Block 15OCU/20 aynı motorun PW F100-PW-220 versiyonunu kullanıyor. |
Motor gücü (itki) kuru | 17.155 lbf (76,3 kN) | 19.000 lbf (84,5 kN) | 12.240 lbf (54,4 kN) |
Motor gücü (itki) yanma sonrası | 28.984 lbf (129 kN) | 32.500 lbf (145 kN) | 23.830 lbf (106 kN) |
Kaynaklar: f16.net sayfası[29]
<ref>
etiketi; f16
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)Wikimedia Commons'ta General Dynamics F-16 Fighting Falcon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |