Dame Eugenia Charles DBE
2. Dominika Başbakanı
Görev süresi 21 Temmuz 1980 - 14 Haziran 1995
Başkan	Aurelius Marie Clarence Seignoret Crispin Sorhaindo
Yerine geldiği	Oliver Seraphin
Yerine gelen	Edison James
Kişisel bilgiler
Doğum	15 Mayıs 1919(1919-05-15) Pointe Michel, Dominika
Ölüm	6 Eylül 2005 (86 yaşında) Fort-de-France, Martinik
Partisi	Özgürlük Partisi
Bitirdiği okul	Toronto Üniversitesi Londra Ekonomi Okulu

Dame Mary Eugenia Charles DBE (15 Mayıs 1919 - 6 Eylül 2005), Dominikalı siyasetçi. 21 Temmuz 1980 ve 14 Haziran 1995 tarihleri arasında Dominika Başbakanlığı yaptı. Dominika'daki ilk kadın avukat, Dominika'nın ilk başbakanıydı. Hollanda Antilleri'ndeki Lucina da Costa'dan sonra Karayipler'deki ikinci kadın başbakanıydı. Amerika'da kendi başına hükûmet başkanı olarak seçilen ilk kadın oldu. Herhangi bir Dominik başbakanının en uzun dönemine hizmet etti ve Hindistan'daki Indira Gandhi'nin ve Sri Lanka'daki Sirimavo Bandaranaike'nin arkasından dünyanın üçüncü en uzun süredir hizmet veren kadın Başbakanı oldu.^[1]

Kişisel yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Josephine (evlilik öncesi soyadı Delauney) ve John B. Charles'in kızı Eugenia Charles,^[2] Dominika'nın Saint Luke bölgesindeki Pointe Michel balıkçı kasabasında doğdu. Ailesi, özgür insanların soyundan gelen "renkli burjuvazinin" bir parçası olarak kabul ediliyordu. Babası zengin bir toprak sahibi olan ve ihracat-ithalatta ticari çıkarları olan bir mason idi.^[3]

O zamanlar Dominika'daki adanın tek kız ortaokulu olan Katolik Manastır Okulu'na gitti. Daha sonra Charles, sömürge sulh ceza mahkemesinde çalışırken hukuk alanına ilgi duymaya başladı.^[3] Uzun yıllar Alastair Forbes'un asistanı olarak çalıştı. Kanada'daki Toronto Üniversitesi'nde (1947 yılında mezun oldu) okuduktan sonra, Birleşik Krallık'a taşındı ve orada Londra Ekonomi Okulu'ndan mezun oldu. Sigma Gamma Rho'nun kızlar birliği üyesiydi. Bardan geçti ve adanın ilk kadın avukatı olduğu Dominika'ya döndü. Mülkiyet hukukunda uzmanlaştı.^[3]

Charles hiç evlenmedi ve çocuk sahibi olmadı. 1991 yılında Britanya İmparatorluk Nişanı aldı.^[3]

Siyaset kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Charles, 1960'larda basın özgürlüğü üzerindeki kısıtlamalara karşı siyasette kampanya yapmaya başladı. Dominika Özgürlük Partisi'nin (DFP) kurulmasına yardımcı oldu ve 1970'lerin başından 1995'e kadar partinin lideri oldu.^[3] 1970 yılında Meclis Binasına seçildi ve 1975 yılında Muhalefet Lideri oldu.^[3] 1978 yılında Dominika Britanya'dan bağımsızlığını kazandıktan sonra görevine devam etti.

Charles, DFP'nin ilk seçim zaferi olan 1980 seçimlerini kazandıktan sonra Başbakan oldu.^[4] Kitlesel protestolar dolayısıyla ülkenin ilk başbakanı Patrick John görevden alındıktan sonra yerine geçen Oliver Seraphin'den görevi devraldı. Ayrıca 1980-1990 yılları arasında Dominika'nın Dışişleri Bakanlığı,^[5] 1980-1995 yılları arasında Maliye Bakanlığı ve Doğu Karayip Devletleri Örgütü'nün (OECS) başkanlığını yaptı.^[6]

1981 yılında iki askerî darbe girişimiyle yüzleşti. O yıl Dominika Ordusu komutanı Frederick Newton, Roseau'daki polis merkezine saldırı düzenleyerek bir polis memurunun ölümüne neden oldu.^[7] Newton ve diğer beş asker 1983 yılında saldırıda suçlu bulundu ve idam cezasına çarptırıldı.^[7]

1981 yılında, çoğunlukla beyaz üstünlükçü ve Ku Klux Klan gruplarına bağlı Kanadalı ve Amerikalı bir paralı asker grubu eski Başbakan Patrick John'u iktidara getirmek için bir darbe planladı. Komplocuların Kırmızı Köpek Operasyonu kodadlı girişimi, New Orleans, Louisiana'daki Amerikalı federal ajanları tarafından engellendi. Bu girişim, kısa bir süre önce Küba'da başarısız olan Domuzlar Körfezi Çıkarması'na atıfta bulunarak "Bayou of Pigs" olarak adlandırıldı.^[8]

Charles, Amerika Birleşik Devletleri'nin Grenada'nın işgalindeki rolüyle dış dünya tarafından daha çok tanındı. Grenada Başbakanı Maurice Bishop'un tutuklanması ve infazının ardından Charles, daha sonra Doğu Karayip Devletleri Örgütü başkanı olarak görev yaptı ve müdahale için ABD, Jamaika ve Barbados'a başvurdu.^[3] Televizyonda ABD başkanı Ronald Reagan'la birlikte işgali desteklerken göründü. Gezeteci Bob Woodward, ABD'nin Dominika hükûmetine milyonlarca ABD doları ödediğini ve bunların bir kısmının CIA tarafından Bayan Charles'ın ABD'nin Grenada'ya müdahalesine verdiği destek için "ödeme" olarak kabul edildiğini bildirdi.^[9]

Charles ve partisi, Karayip standartlarına göre muhafazakâr olarak kabul ediliyordu. Ancak Amerikalı gözlemciler, onun siyasetinin çoğunda merkezci, hatta bazı sosyal refah programlarını desteklediği için solcu olduğunu düşündüler. Onun için önemli olan diğer konular, yolsuzlukla mücadele kanunları ve bireysel özgürlüktü.^{[kaynak belirtilmeli]} Bu ve diğer konulardaki tavizsiz tavrı nedeniyle "Karayiplerin Demir Leydisi" (ilk "Demir Leydi" olarak anılan Margaret Thatcher) olarak tanındı.^[10]

Son yılları ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Üçüncü döneminde popülerliğinin azalmasıyla Charles, 1995 yılında emekli olduğunu açıkladı. DFP daha sonra 1995 seçimlerini kaybetti.^[4] Emekli olduktan sonra Charles, Amerika Birleşik Devletleri'nde ve yurtdışında konuşma anlaşmaları yaptı. İnsan haklarını tanıtan ve adaleti teşvik etmek için seçimleri gözlemleyen eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın Carter Merkezi'ne katıldı.

30 Ağustos 2005 tarihinde Charles, kalça protezi ameliyatı için Fort-de-France, Martinik'teki bir hastaneye girdi. 6 Eylül'de akciğer embolisi nedeniyle öldüğünde 86 yaşındaydı.^[4][10]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Gabriel J. Christian, Mamo! The Life & Times of Dame Mary Eugenia Charles30 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Pont Casse Press, 2010.
• "Memorial Mass for Dame Eugenia", The Chronicle, 11 Eylül 2009.
• Torild Skard (2014), "Eugenia Charles", Women of power - half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Bristol: Policy Press, 978-1-44731-578-0

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• YouTube'da "MAMO: Profiling Eugenia Charles", Gabriel J. Christian ile CaribNation röportajı.