Kirli Adam

Kirli Adam
Dirty Harry
	"Kirli Adam" (Dirty Harry) filminin özgün sinema afişi
Yönetmen	Don Siegel
Yapımcı	Don Siegel
Senarist	Harry Julian Fink; Rita M. Fink
Oyuncular	Clint Eastwood; Harry Guardino; John Vernon; Reni Santoni
Müzik	Lalo Schifrin
Görüntü yönetmeni	Bruce Surtees
Kurgu	Carl Pingitore
Stüdyo	The Malpaso Company; Warner Bros.
Dağıtıcı	Warner Bros.
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Polisiye, gerilim, aksiyon
Renk	Renkli (Technicolor)
Yapım yılı	1971
Çıkış tarih(ler)i	22 Aralık 1971, New York; Şubat 1973, İstanbul, Konak, Fitaş ve Yeni Sinemalarında gösterildi.
Süre	102 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Devam filmi	Magnum Force (1973), The Enforcer (1976), Sudden Impact (1983), The Dead Pool (1988)
Diğer adları	Kirli Adam (Türkiye); L'Inspecteur Harry(Fransa); Ispettore Callaghan: il caso Scorpio è tuo (İtalya); Harry, el Sucio (İspanya); Dirty Harry (Almanya); Dead Right (ABD, senaryo aşamasındaki adı)

Kirli Adam^[1]^[2]^[3] 1971 ABD yapımı polisiye gerilim filmidir. Özgün adı Dirty Harry olan bu kült film Türkiye'de sinemalarda "Kirli Adam" adıyla gösterilmiş, TRT Televizyonundaki bir gösteriminde ise "Korku Şehri" adı kullanılmıştır. Sinemalardaki gösteriminin üzerinden uzunca bir zaman geçince filmin ilk afiş adı unutulduğu için olacak, son yıllarda sinema sitelerinde ve internette özgün adının tam çevirisi olan Kirli Harry kullanılır olmuştur.

Don Siegel'in yönettiği ve yapımcılığını üstlendiği filmin başlıca rollerinde Clint Eastwood, Harry Guardino, Reni Santoni, John Vernon ve Andrew Robinson oynamışlardır. Görüntüleri Bruce Surtees'e ait olan filmin özgün müziğini Lalo Schifrin bestelemiştir. Yapımcı firma Clint Eastwood'un kendi film şirketi olan The Malpaso Company'dir ve Eastwood'un yönettiği ve oynadığı filmlerin çoğu bu şirket tarafından yapılmıştır.

Filmde San Francisco Polis Müdürlüğünde görevli "nevi şahsına münhasır" polis müfettişi, "Kirli Harry" lakaplı Harry Callahan'ın (Clint Eastwood) şehre korku salan dürbünlü tüfekli bir seri katilin peşine düşmesi ve onu alt etmeye çalışırken de hukuk kurallarının dışına çıkıp kendi kurallarını uygulaması çarpıcı bir dille anlatılmaktadır.

"Dirty Harry" çok tutulup kısa sürede bir kült film haline gelince arkasından dört "Kirli Harry" filmi daha geldi. Hepsinin de başrolünde yine Clint Eastwood'un oynadığı bu filmler sırasıyla Magnum Force (1973), The Enforcer (1976), Sudden Impact (1983), The Dead Pool'du (1988). Bunlardan Sudden Impact'in yönetmeni de Clint Eastwood'du.

Oyuncu kadrosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Aktör/Aktris	Rolü
Clint Eastwood	Dedektif Harry Callahan
Harry Guardino	Teğmen Al Bressler
Reni Santoni	Dedektif Chico Gonzalez
John Vernon	Vali
Andrew Robinson	Scorpio, seri katil
John Larch	Şef
John Mitchum	Dedektif Frank DiGiorgio
Mae Mercer	Mrs. Russell
Lyn Edgington	Norma
Ruth Kobart	Otobüs Şoförü
Woodrow Parfrey	Mr. Jaffe
Josef Sommer	Bölge Savcısı William T. Rothko
William Paterson	Yargıç Bannerman
James Nolan	İçki satan dükkânın sahibi
Maurice Argent	Sid Kleinman

Film hakkında notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Filmde Clint Eastwood'un kullandığı silah, 44'lük "Magnum" mermileri kullanan ve "Dünyanın en güçlü tabancası" olarak lanse edilen "Smith & Wesson" un Model 29 tabancasıdır (Bir iddiaya göre de silah 41 kalibrelik mermi kullanan Model 57 tipiydi). Film gösterime girdikten sonra bu model tabancaların satışında bir artış görülmüş ve bu güçlü silahın popülaritesi üzerinden geçen 37 yıla rağmen (2008) hiç azalmamıştır. 20th Century Fox'un 2008'deki bir anketine göre "filmlerde kullanılmış tüm zamanların en popüler tabancaları" sıralamasında bu silah ikinci sırada yer almıştı.^[4]
"Kirli Harry" (Dirty Harry) aslında paparazzi fotoğrafçılarını veya çıplak modellerin resmini çeken bazı fotoğrafçıları tanımlamak için kullanılan bir argo deyimdir. Onların kullandığı tek mercekli refleks fotoğraf makinasının argo karşılığı da .44 Magnum'dur.^[5]
Filmin kötü adamı, seri katil Scorpio'yu canlandıran Andrew Robinson, film piyasaya verildikten sonra ölüm tehditleri alan aktör, telefon numarasını değiştirmiş ve telefon idaresinden gizli numara almak zorunda kalmış.^[5]

Diğer "Dirty Harry" filmleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1971 ve 1988 yılları arasında tam 5 "Kirli Harry" filmi çevrilmiştir. Tümünün de başrolünde Clint Eastwood'un oynadığı filmler şunlardır:

Yılı	Film	Yönetmen	Film müziği	Yapımcı firma
1971	Kirli Adam (Dirty Harry)	Don Siegel	Lalo Schifrin	The Malpaso Company
1973	Magnum Force	Ted Post	Lalo Schifrin	The Malpaso Company
1976	The Enforcer	James Fargo	Jerry Fielding	Warner Bros., The Malpaso Company
1983	Sudden Impact	Clint Eastwood	Lalo Schifrin	Warner Bros., The Malpaso Company
1988	The Dead Pool	Buddy Van Horn	Lalo Schifrin	Warner Bros., The Malpaso Company

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Milliyet Sanat Dergisi 16 Şubat 1973, Sayı 20 s.12 Türkçe isim için referans 1
^ Mitos ve Kuşku (kitap) Atilla Dorsay, Görsel Yayınlar, 1977 s. 305 Türkçe isim için referans 2
^ http://www.imdb.com/title/tt0066999/releaseinfo 8 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe isim için referans 3 ve Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi Oğlak Yayıncılık, 2005 s.797 Türkçe isim için referans 4
^ en:Dirty Harry Depiction of firearms alt bölümü
^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 19 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2008.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de Kirli Adam

[1] Milliyet Sanat Dergisi 16 Şubat 1973, Sayı 20 s.12 Türkçe isim için referans 1

[2] Mitos ve Kuşku (kitap) Atilla Dorsay, Görsel Yayınlar, 1977 s. 305 Türkçe isim için referans 2

[3] ttp://www.imdb.com/title/tt0066999/releaseinfo 8 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe isim için referans 3 ve Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi Oğlak Yayıncılık, 2005 s.797 Türkçe isim için referans 4

[4] :Dirty Harry Depiction of firearms alt bölümü

[IMDb-5] "Arşivlenmiş kopya". 19 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2008.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Don Siegel'ın yönettiği filmler
1940'lar	Star in the Night (1945) • The Verdict (1946) • Night Unto Night (1949) • The Big Steal (1949)
1950'ler	The Duel at Silver Creek (1952) • No Time for Flowers (1952) • Count the Hours (1953) • China Venture (1953) • Riot in Cell Block 11 (1954) • Private Hell 36 (1954) • The Blue and Gold (1955) • Invasion of the Body Snatchers (1956) • Crime in the Streets (1956) • Spanish Affair (1957) • Baby Face Nelson (1957) • The Lineup (1958) • The Gun Runners (1958) • Edge of Eternity (1959) • Hound-Dog Man (1959)
1960'lar	Flaming Star (1960) • Hell Is for Heroes (1962) • The Killers (1964) • The Hanged Man (1964) • Madigan (1968) • Coogan's Bluff (1968) • Death of a Gunfighter (1969)
1970'ler	Two Mules for Sister Sara (1970) • The Beguiled (1971) • Dirty Harry (1971) • Charley Varrick (1973) • The Black Windmill (1974) • The Shootist (1976) • Telefon (1977) • Alcatraz'dan Kaçış (1979)
1980'ler	Rough Cut (1980) • Jinxed! (1982)

Dirty Harry nedir?, Dirty Harry anlamı nedir?, Dirty Harry ne demektir?