Dömeke Muharebesi
Osmanlı-Yunan Savaşı (1897)
Hücum Fausto Zonaro tarafından Dömeke'deki Osmanlı birlikleri resmeden resim.
Tarih 17 Mayıs 1897 Bölge Dömeke, Phthiotis, Yunanistan Sonuç Kesin Osmanlı Zaferi, Türk orduları Teselya'yı geçti ve Atina'ya dayandı.
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Yunanistan Krallığı Italyan gönüllüler
Komutanlar ve liderler
Ethem Paşa Halil Halid Bey	Veliaht Prens I.Konstantin Ricciotti Garibaldi
Güçler
45,000	40,000 2,000

Dömeke Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Yunanistan Krallığı arasındaki bir muharebe. Yunan-Türk Savaşı'nın (1897) bir parçasıydı.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanistan Girit adasını ilhak etmeye çalıştıktan sonra, Osmanlı Babıali Yunanistan'a savaş ilan etti. Alasonya'daki Osmanlı ordusunun komutanı Ethem Paşa idi. (Sonradan kendisine Gazi ünvanı verildi.) Osmanlı Ordusu'nun (o zaman 46) genç generallerinden biriydi ve atanması birçok kişinin kafasını karıştırdı.^[1] 40.000 kişilik Yunan ordusunun komutanı ise Veliaht Prens I.Konstantin'dir.^[2] Yunan tarafında ayrıca Ricciotti Garibaldi komutasındaki 2000 Kızıl Gömlekliler adı verilen İtalyan milisleri vardı.

Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk zaferlerin ardından çağdaş bir kaynağa göre Osmanlı'da Ethem Paşa'nın birliklerinin bir kısmı (bu savaşta diğer muharebelere konu iki şehir) Velestin'de ve çoğu da Farsala'da bulunuyordu. Ancak Valestino'nun ikinci savaşından sonra anlık bir duraklama oldu. Yunanistan'ın yeni başbakanı Dimitrios Rallis, Büyük Güçlerin üstlenmeye istekli olduğu arabuluculuğu kabul etmeye hevesliydi.^[3] Uzlaşmaya varamayan Ethem Paşa, 17 Mayıs 1897'de Phasla'dan Domokos (Dömeke) kasabasına yürüdü. Dömeke, ilerleyen Osmanlı ordusuna karşı Yunan ordusunun kalesiydi.

Osmanlılar, ilerleyişinde 17 Mayıs'nin sabahının erken saatlerinde birkaç grup halinde ilerlediler;

• Sağda Hayri Paşa'nın Tsioba'ya yönelen tümeni;
• Dömeke'ye giden ana yol üzerinde solunda Neşet Paşa'nın tümeni;
• Merkezde Hamdi Paşa;
• Rumların sağ kanadını vurmayı hedefleyen Memduh Paşa'nın sol kanattaki tümeni
• ve Hamdi Paşa'nın ardından gelen Haydar Paşa'nın tümeni.^{[4]:186–187}

İlk top atışları, Hayri Paşa'nın Yunan hatlarının solunda atıldığı sırada, sabah saat 10.00 sıralarında yapıldı. Kuvvetleri, Tsioba köyünde küçük bir Yunan süvari kuvvetiyle karşılaştı. Hayri Paşa, Yunan kuvvetini gücünü büyük sandı ve ihtiyatla ilerledi; birliklerinin köyü ele geçirmesi bir saat sürdü. Neşet Paşa'nın birliklerinin ilerleyişi de ertelendi, çünkü Hayri Paşa'nın birliklerinin ileri gitmemesi emredildi.^{[5] 251–252} Hamdi Paşa'nın birlikleri de sabah 10.00 civarında Yunan birlikleriyle karşılaştı.^[4]:188

Hamdi ve Memduh paşaların komutasındaki Türk sol kanadı yavaş ilerledi. Birliklerin ilerlemesi, zor zemin ve Albay Mastrapas komutasındaki Yunan birliklerinin direnişi yüzünden engellendi. Yunan Dördüncü Tümeni Hamdi Paşa'nın Arnavut birliklerini, topçu ile ilerlemeye zorlamadan önce bir süre geride tuttu. Memduh Paşa'nın kuvvetleri, onun ilerlemesine karşı savunma yapan Evzon birliklerine karşı benzer zorluklarla karşılaştı.^{[5]:254–255}

Yunanlar saat 3'te Dömeke'nin önündeki ovalardan çekildiler ve Neşet Paşa'nın topçuları Yunan hatlarını bombalamaya başladı. Neşet ve Hayri Paşaların tümenlerinden gelen Türk piyadeleri, Yunan topçu ateşi altında ilerledi ve Yunan siperlerinden 400-600 yarda mevzilere ulaştı.^{[4]:189[5]:256}  Gün batımında topçu ateşi kesildi ve Yunan mevzileri hala sağlam görünüyordu.^[5]:258

Ethem Paşa saat 23:00'te Hamdi Paşadan haber aldı. Hamdi ve Memduh Paşa, Yunan mevzilerinin sağında veya sağında hücum etmeye hazırdılar, Yunan sağında mevzilenmişti. Ethem ertesi gün Hamdi'ye Yunanlara saldırmasını emretti, Memduh Paşa ise Phurka Geçidi'nden Yunan geri çekilme hattını kesmek için döndü.^[5]:260 Prens Konstantin sağ taraftaki Türk kuvvetlerinin oluşturduğu tehlikeyi fark etti ve gece boyunca geri çekildiler ve Türklerin geri çekilmeyi fark etmelerini önlemek için kamp ateşlerini söndürmediler.^{[4]:190–191}

Sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ethem paşa inisiyatif alıp ve yaklaşık 40 kilometre (25 mil) güneyde Thermopylae Geçidi'ne ilerledi. Geçit, Yunan ordusu tarafından sıkı bir şekilde korunup savunulmasına rağmen, ele geçirildi. Ancak Osmanlı sadrazamı Halil Rıfat Paşa, Atina'yı (gelecekteki müzakerelerde bir pazarlık kozu olarak kullanılmak üzere) ele geçirmeyi planlıyordu. Bununla birlikte, Avrupa'nın büyük güçleri Osmanlı hükûmetini ateşkes için zorladı. Savaştan iki gün sonra her iki taraf da ateşi kesti. Osmanlı ordusu galip gelse de, Babıali, Girit'in kontrolünü kaybetti.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]