Crips
Çete üyelerinden birinin dövmesi.
Kuruluş	1969-günümüz
Kurucu(lar)	Raymond Washington ve Stanley Williams
Rakip(ler)	Aryan Kardeşliği Bloods

Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Crips" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Temmuz 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Crips, birincil derecede ama tek olmayan bir Afroamerikan çetesidir. 1969'da Los Angeles, Kaliforniya'da Raymond Washington ve Stanley Williams tarafından kurulmuştur. İki özerk çete arasındaki ittifak şimdi genelde açık alanda çatışan bireysel grupların gevşek ağına dönüştü.

Crips yaklaşık olarak 30-35 bin kişilik üye sayısıyla ABD'deki en geniş ve şiddetli sokak çetelerinden biridir. İşledikleri suçlar arasında cinayet, soygun ve uyuşturucu satışının olduğu bilinmektedir. Çete, üyelerin kıyafetlerinde mavi renk bulundurmasıyla bilinir. Nasılsa, bu uygulama nedeniyle çeteye yapılan polis baskısı azaldı.

Chicano ve Bloods çeteleriyle olan davaları, yoğun ve şiddetli rekabetleriyle tanınırlar. ABD ordusu tarafından ülke dışında bulunan üsleri olduğu belgelenmiştir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

1969 yılında Stanley Tookie Williams ile Raymond Lee Washington tanıştı ve ikili Güney Los Angeles'ın doğusuna ve batısına kendi yerel çetelerini kurmaya karar verdi. Çoğu çete üyesi 17 yaşındaydı. Williams kuruluş tarihi 1969'daki anılarını Blue Rage, Black Redemption adlı kitabında toplamıştır. Los Angeles merkezin güneyindeki çetenin aktifleşmesi işsizliğe ve yoksulluğa yol açan I. Dünya Savaşı'ndaki gerileme gibi nedenlere dayalıdır. Siyah-beyaz ayrımcılığı da çetenin oluşmasına yol açan faktörlerden biridir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Black Overlords ve Assassins gibi isim seçeneklerinden oy birliğiyle "Cribs" adı seçilmiştir. Cribs adı çete üyelerinin gençliğini yansıtacak şekilde seçildi. Kadın satıcılığı (pezevenklik) yaptıklarından ismin daha uygun olması için "Cribs"'ten "Crips"(cripless'in kısaltması olarak)'e dönüştürülmüştür. Halk onlara sakatlar (cripless) yerine daha kısa olan "Crips" demeye başlamıştır. Şubat 1972'de A Los Angeles Sentinel'in makalesine çete üyelerinden bazıları konu olmuşlardır. Çete adının hiçbir siyasi, gizli, topluluk veya akronimik anlamı yoktur. Fremont Lisesi'ne giren Washington, Doğu Yakası Crips Genel Başkanı oldu.

Washington, İlk Crips Kurucu Üyesi Buddha'nın mavi bandanasını, Levi's giysi, mavi bir gömlek ve koyu mavi bir jartiyerle koordine etmiştir. 23 Şubat 1973'te Buddha'nın haraç alırken vurularak öldürülmesinden sonra mavi bandana onun anısına yıpratılarak giyilmeye başlandı.

Komuta zinciri[değiştir | kaynağı değiştir]

Başlangıçta Crips liderleri liderlik pozisyonunu işgal etmemişti ama; kişisel karizmaları ve nüfuzlarının etkisiyle bu değişmiştir. Bu nüfuzlu liderler çetenin güçlenmesi için genişlemeye önem verdi. 1978'de 45 kişilik bir Crips çetesi oluşmuştu ve takımlar halinde Los Angeles'ta faaliyet göstermişlerdir. Genişlemek için harekete geçtiler ve çete giderek büyüdü.

Finansman[değiştir | kaynağı değiştir]

80'lerin başına gelindiğinde çete uyuşturucu ticaretiyle ilgileniyordu. Bazıları şehir içinde PCP(fensiklidin) üretip satmaya başladı. Sonunda Los Angeles'ta esrar ve amfetamin dağıttılar. Çetenin bazı grupları da kokain satıyordu. Los Angeles'taki kokain ticaretinin kaynaklanan devasa kârlar çetenin başka şehirlerde ve ülkelerde yeni pazarlar kurmasını tetikledi. Buna ek olarak, başka eyaletlerde birçok erkek Crips adını ve yaşam tarzını benimsedi. Bu iki faktörün sonucu olarak, 1980'de Crips çetesi ülkenin en büyük sokak çetesi haline geldi. 1999 yılında 30.000'den fazla üye ve 600'e yakın grup ile ABD'de uyuşturucu ticaretini devam ettirdiler.

Üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Crips 800 üzerinde grubu 30-35 bin arası üye ve ortağıyla, Los Angeles'ta ise 13.000 üye ile faal durumdadır. En yüksek üye sayısının olduğu tahmin edilen eyaletler: Kaliforniya, Missouri, Oklahoma ve Teksas. Üyeleri genelde genç Afroamerikalılar, beyazlar, İspanyollar ve Asyalılar'dan oluşmaktadır. Ice-T rap kariyerine Crips dinleyiciler için yaptığı ve Crip arkadaşlarına ve tanıdıklarına hitaben yayınladığı Tray or Tracy ile başlamıştır.

Crip ve Bloods arasındaki rekabet[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazla genç Crips üyesi katıldıkça çete Los Angeles'ta popüler oldu; bir noktada onlar sayıca Crip olmayanlara karşı 1'e 3'tü, L.A. Brims, Athens Park Boys, The Bishops, The Drill Company ve The Denver Lanes dahil olmak üzere Crip olmayanlar arasında anlaşmazlıklar oluyordu. 1971 ile birlikte çetenin kötü şöhreti Los Angeles'ı aşmıştı.

1971'e gelindiğinde Compton, Kaliforniya'daki Piru Sokağı'nda bilinen adıyla Piru Street Boys kurulmuş ve Crips ile bağlantıları ortaya çıkmıştır. İki yıllık barıştan sonra, Piru Street Boys ve Crips çeteleri arasında kan davası patlak verdi. Daha sonra iki eski müttefik arasındaki bağ çöktü ve çete savaşları başladı. Bu savaş devam etti ve 1973 yılı ile Piru Street Boys bu kan davasının sona ermesini istedi ve diğer çetelerle Crips'i hedef alan bir toplantı yaptı. Uzun bir tartışmadan sonra, The Pirus çetesi Crips'in tüm bağlantıları yok etti ve daha sonraları Bloods adıyla anılacak, Crips ile yaptığı rekabetle ünlenecek olan bir örgütü topladı.

O günden bu yana, Crips çetesiyle yapılacak çatışma ve kavgalar devam etmektedir. Crips'in sadece Bloods ile savaş yaptığının sanılması popüler bir yargıdır. Gerçekte, birbirleriyle çatışırlar—örneğin, Crips'in kolları olan The Rollin' 60s ve 83rd Street Gangster 1973 yılından bu yana birbirleriyle rakiptir. Watts, Los Angeles'ta The Grape Street Watts Crips ve The P Jay Crips arasında öyle bir kavga vardır ki The P Jay Crips, the Grape Street Crips'e karşı savaşmak için rakip çete olan Bloods'un kollarından The Bounty Hunter Bloods ile birlikte çalışmıştır.

Uygulamaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Çetenin okuryazarlık ile ilgili çalışmaları genelde rap, grafiti ve alfabenin belirli harfleriyle kısaltma vb. simgeler oluşturmadır. "b" harfi "blood"(kan) kelimesine karşılık gelir ve "saygısızlık" ifadesine denktir. "CK" harfleri "Crip killer"(Crip katil) anlamına gelir ve o bölgeden uzak durulması gerektiğini vurgular. "cc" yerine geçmeyi ve "b"'de geri ödemeyi anlatmak için kullanılır. "kick back" yerine de "kicc bkacc" yazılır. Bunlar gibi birçok kelime yaptığı sembolik çağrışımlardan dolayı mektuplaşmalarda değiştirilmiştir. Bazen birbirlerine geleneksel olarak "Crips" yerine "Cuzz"(kuzen) diye seslenirler. "Crab"(yengeç) en saygısız sıfattır ve ölümcül bir intikam emri olarak kullanılabilir. 1970 ve 1980 yılları arasında cezaevlerinde Crips koruyucular ve rakip çeteler arasında gizliliği korumak için Svahili dili kullanılmıştır.

Kolları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bloods çetesi gibi Crips'in de kendine ait kolları vardır.

• Asian Boyz
• Grape Street Watts Crips
• Hoover Criminals

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Black Mafia Family 14 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Crip Yürüyüşü
• Crime in Los Angeles 13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Hood 2 Hood: The Blockumentary 18 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.