Cis (cinsiyet)

Cis (kimi zaman cisseksüel), biyolojik cinsiyeti ile cinsiyet kimliği eşleşen kişileri ifade eder. Mesela, birisi biyolojik olarak kadınsa "cis" kadındır. Bu terim transın zıttıdır.^[1]^[2]

Köken ve kavramsallaştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk olarak, Alman seksolog Volkmar Sigusch cisseksüel (Almanca zissexuell) terimini 1998'de bir denemesinde kullandı.^[3]

Cis ifadesi Latince "bu taraftaki" anlamında cis- önekinden türetilmiştir. Aslında "karşıya geçen, öteki taraftaki" anlamındaki trans- ifadesinin antitezi olarak ileri sürülmüştür. Bunun daha önce kimyada cis-trans izomeri olarak kullanıldığını bilinmektedir.^[4]

Bugün cis ifadesi daha politik doğrucu olarak kabul edilmekte^[5]^[6]^[7]^[8]^[9] ve 90'lı yıllardan itibaren tıp dergilerinde kullanılmaktadır.^[10]^[11]^[12]

Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Feminizm ve cinsiyet çalışmalarından[değiştir | kaynağı değiştir]

Cisseksüel yerine non-trans veya natrans demenin trans bireylerin normalleştirilmesine katkı sunacağını düşünenler vardır.^[13]

Bunun yanında cisseksüel-transseküsel ikiliğinin ikili cinsiyet kadar yıkıcı olduğunu düşünenler de vardır. Çünkü bu ikilik lezbiyen, gey ve biseksüel bireyleri (LGB) heteroseksüellerle aynı kefeye koyuyor.^[14]

İnterseks örgütlerinden[değiştir | kaynağı değiştir]

İnterseks bireyler ilk cinsiyet kaydını karmaşıklaştırabilen ve istemsiz veya zorla tıbbî tedaviye yol açabilen atipik fiziksel cinsiyet özellikleriyle doğarlar.^[15]^[16] Bedeniyle eşleşen "ikili olmayan bir cinsiyet kimliği duygusu"na sahip interseks bedenle doğan bir kişi, hem cis değildir hem de cinsiyet uyumsuzluğuna sahiptir. Dünyanın çoğu ülkesinde bebeklerin interseks olup olmadığına bakılmadan cinsiyet ataması yapılıyor. Bu da kayda geçirilen cinsiyetle bedenin uyuşmadığı durumlar ortaya çıkarıyor. Bunların bir sonucu olarak bebeklere genital bölge ameliyatları gibi işlemler normalleştiriliyor.^[17]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Schilt, Kristen; Westbrook, Laurel (Ağustos 2009). "Doing Gender, Doing Heteronormativity: 'Gender Normals,' Transgender People, and the Social Maintenance of Heterosexuality". Gender & Society. 23 (4): 440-464 [461]. doi:10.1177/0891243209340034.
^ Blank, Paula. "Will the Word "Cisgender" Ever Go Mainstream?". The Atlantic (İngilizce). 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.
^ Sigusch, Volkmar (Şubat 1998). "The Neosexual Revolution". Archives of Sexual Behavior. 27 (4): 331-359. doi:10.1023/A:1018715525493. PMID 9681118.
^ "Definition of cisgender". Merriam Webster. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016.
^ Hernandez, Vittorio (14 Şubat 2014). "What's Your Choice – Male, Female, Transgender, Intersex?: Other Gender Options Now Available for Facebook Users". International Business Times. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
^ Daubney, Martin (16 Aralık 2014). "Was 2014 the year political correctness went stark raving mad?: This year has seen political correctness turn sinister, thanks to the outraged, sanctimonious reactions of social media's PC police, argues Martin Daubney". The Daily Telegraph. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Thompson, Damian (7 Şubat 2015). "The march of the new political correctness". The Spectator. Londra. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017.
^ Macdonald, Neil (17 Mart 2015). "'Mansplaining' the return of political correctness:The scourge of the '90s, PC seems to be gaining a new foothold on college campuses". CBC.ca. 18 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
^ Wordsworth, Dot (7 Kasım 2015). "How we ended up 'cisgender':The history of a tendentious word". The Spectator. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Aultman, B (2014). "Cisgender". TSQ: Transgender Studies Quarterly. 1 (1–2): 61. doi:10.1215/23289252-2399614 .
^ Tate, Charlotte Chucky; Bettergarcia, Jay N.; Brent, Lindsay M. (2015). "Re-assessing the Role of Gender-Related Cognitions for Self-Esteem: The Importance of Gender Typicality for Cisgender Adults". Psychology & Psychiatry Journal. 72 (5–6): 221-236. doi:10.1007/s11199-015-0458-0.
^ "New Mental Health Study Findings Have Been Reported by Investigators at Brown University (Gender Minority Stress, Mental Health, and Relationship Quality: A Dyadic Investigation of Transgender Women and Their Cisgender Male Partners)". Mental Health Weekly Digest. 9: 224. 2015.
^ Scott-Dixon, Krista (2009). "Public health, private parts: A feminist public-health approach to trans issues". Hypatia. 24 (3): 33-55. doi:10.1111/j.1527-2001.2009.01044.x.
^ Marinucci, Mimi (2010). Feminism is Queer: The Intimate Connection between Queer and Feminist Theory. Zed Books. ss. 125-126.
^ Domurat Dreger, Alice (2001). Hermaphrodites and the Medical Invention of Sex. ABD: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00189-3.
^ Eliminating forced, coercive and otherwise involuntary sterilization, An interagency statement 22 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., World Health Organization, May 2014.
^ Caught in the Gender Binary Blind Spot: Intersex Erasure in Cisgender Rhetoric 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hida Viloria, August 18, 2014. Retrieved October 17, 2014.

[Schilt-1] Schilt, Kristen; Westbrook, Laurel (Ağustos 2009). "Doing Gender, Doing Heteronormativity: 'Gender Normals,' Transgender People, and the Social Maintenance of Heterosexuality". Gender & Society. 23 (4): 440-464 [461]. doi:10.1177/0891243209340034.

[2] Blank, Paula. "Will the Word "Cisgender" Ever Go Mainstream?". The Atlantic (İngilizce). 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018.

[3] Sigusch, Volkmar (Şubat 1998). "The Neosexual Revolution". Archives of Sexual Behavior. 27 (4): 331-359. doi:10.1023/A:1018715525493. PMID 9681118.

[MW-4] "Definition of cisgender". Merriam Webster. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016.

[International-5] Hernandez, Vittorio (14 Şubat 2014). "What's Your Choice – Male, Female, Transgender, Intersex?: Other Gender Options Now Available for Facebook Users". International Business Times. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.

[Telegraph-6] Daubney, Martin (16 Aralık 2014). "Was 2014 the year political correctness went stark raving mad?: This year has seen political correctness turn sinister, thanks to the outraged, sanctimonious reactions of social media's PC police, argues Martin Daubney". The Daily Telegraph. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Spectator-7] Thompson, Damian (7 Şubat 2015). "The march of the new political correctness". The Spectator. Londra. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017.

[CBC-8] Macdonald, Neil (17 Mart 2015). "'Mansplaining' the return of political correctness:The scourge of the '90s, PC seems to be gaining a new foothold on college campuses". CBC.ca. 18 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.

[Spectator2-9] Wordsworth, Dot (7 Kasım 2015). "How we ended up 'cisgender':The history of a tendentious word". The Spectator. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Aultman-10] Aultman, B (2014). "Cisgender". TSQ: Transgender Studies Quarterly. 1 (1–2): 61. doi:10.1215/23289252-2399614 .

[Psychology_&_Psychiatry_Journal-11] Tate, Charlotte Chucky; Bettergarcia, Jay N.; Brent, Lindsay M. (2015). "Re-assessing the Role of Gender-Related Cognitions for Self-Esteem: The Importance of Gender Typicality for Cisgender Adults". Psychology & Psychiatry Journal. 72 (5–6): 221-236. doi:10.1007/s11199-015-0458-0.

[Mental_Health_Weekly_Digest-12] "New Mental Health Study Findings Have Been Reported by Investigators at Brown University (Gender Minority Stress, Mental Health, and Relationship Quality: A Dyadic Investigation of Transgender Women and Their Cisgender Male Partners)". Mental Health Weekly Digest. 9: 224. 2015.

[13] Scott-Dixon, Krista (2009). "Public health, private parts: A feminist public-health approach to trans issues". Hypatia. 24 (3): 33-55. doi:10.1111/j.1527-2001.2009.01044.x.

[14] Marinucci, Mimi (2010). Feminism is Queer: The Intimate Connection between Queer and Feminist Theory. Zed Books. ss. 125-126.

[Dreger-15] Domurat Dreger, Alice (2001). Hermaphrodites and the Medical Invention of Sex. ABD: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00189-3.

[jointun-16] Eliminating forced, coercive and otherwise involuntary sterilization, An interagency statement 22 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., World Health Organization, May 2014.

[17] Caught in the Gender Binary Blind Spot: Intersex Erasure in Cisgender Rhetoric 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hida Viloria, August 18, 2014. Retrieved October 17, 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Cis (cinsiyet) nedir?, Cis (cinsiyet) anlamı nedir?, Cis (cinsiyet) ne demektir?