Birinci Karlist Savaşı

Birinci Çarlist Savaşı, 1833 ile 1839 yılları arasında İspanya'da İspanyol monarşisi üzerinde hakimiyet kurmak için yapılan iç savaştır.

Tarihsel gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

19. yüzyılın başında, İspanya'da siyasi durum son derece karışıktı. Yarımada Savaşı sırasında, Cadiz Cortes'te donemin dünyasında en modern ve en liberal anayasa olan 1812 İspanyol Anayasası ilan edildi. Savaştan sonra kral VII Ferdinand İspanya'ya geri döndü (1814). Cadiz Cortes'te ilan edilen anayasa kralın yetkilerini azaltıyordu. Bu yüzden kral Valensiya'da Manifesto yayımlayarak anayasayı iptal ettiğini açıkladı. Böylece anayasa ile ortadan kalkan mutlak krallık, İspanyol Engizisyonu geri geldi.

1805 yılında Trafalgar Muharebesi ile İspanyol donanmasını paramparça olmuştu. Bu savaşın ardından meydana gelen Yarımada Savaşı ile halk artık savaştan bıkmıştı. Bununla birlikte İspanya Krallığı çöküyordu. Latin Amerika'daki sömürgelerde yaşayan insanlar bağımsızlık kazanmaya başlamıştı. Okyanus'ta bulunan Filipinler de elden çıkmıştı. Bunların sonucunda krallığın kasası boşalmıştı. Kral VII Ferdinand ve onun kontrolündeki hükûmetler istikrarı sağlamak için yeni çözümler aradı ise başarısız olunşmuştu. Bunun sonucunda krallık saygınlığını kaybetti.

Liberal Devrimi (1820-1823) ile iktidara gelen Liberaller, ekonomik sıkıntıdan kurtulabilmek için yurt dışından para almayı çözüm olarak önerdiler. Bu amaçla Paris ve Londra'ya gidildi. Buralarda Nathan Rothschild ve James Rothschild'den destek alındı.

1823 yılında gerici uluslararası ittifak üyesi olan Fransa'nın İspanya'ya müdahalesi ile VII Ferdinand İspanya üzerinde hakimiyetini tekrar kurdu. Ancak Liberallerin Londra ve Paris'te borç için anlaştığı Rothschild ailesi, VII Ferdinand'da ülkedeki gelişmelerden dolayı borç vermeyi reddetti.

Ancak ülkede ekonomik durum çok kötüydü. Bu yüzden VII Ferdinand ölümüne yakın olduğu dönemde liberal kanunları vadeden Pragmatik Yaptırımları ilam ederek borç verilmesini amaçlamıştır. Bu sırada VII Fernando öldü. VII Ferdinand'ın Isabella ve Luisa Fernanda adında iki çocuğu vardı ve bunların ikisi de kızdı. Isabella daha 3 Fernanda ise 1 yaşındaydı. Ancak Pragmatik Yaptırımları uygulanabilmesi için İsabella kraliçe oldu. Bunun sonucunda ülke annesi Maria Cristina'nın etkisi görülmeye başladı. Normalde bu politika olmasaydı kanunlara göre kralın kardeşi olan Carlos kral olacaktı.

İç savaş[değiştir | kaynağı değiştir]

Cea Bermudez iktidara geldikten sonra liberal politikaları uygulayarak yerel yönetimleri artırdı. Bununla birlikte mutlakıyetçiliği savunan Carlos'un yanında olan muhafazakârlar baskı altına alındı. Bu yapılan reformlar toplumda da bölünmeler oluşturmuş ve bundan yararlanan Carlistler ayaklandılar.

Savaş kronolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Alsasua Muharebesi (22 Nisan 1834)
- Çarlist zafer
Alegría de Álava Muharebesi (27 Ekim 1834)
- Çarlist zafer
Venta de Echávarri Muharebesi (28 Ekim 1834)
- Çarlist zafer
Mendaza Muharebesi (12 Aralık 1834)
- Liberal zafer
Birinci Arquijas Muharebesi (15 Aralık 1834)
- Liberal zafer
İkinci Arquijas Muharebesi (5 Şubat 1835)
- Çarlist zafer
Artaza Muharebesi (22 Nisan 1835)
- Çarlist zafer
Lord Eliot Muharebesi (27-28 Nisan 1835)
- İngilizler'in arabuluculuğu ile anlaşma
Mendigorria Muharebesi (16 Temmuz 1835)
- Liberal zafer
Arlabán Muharebesi (16-18 Ocak 1836)
- Çarlist zafer
Terapegui Muharebesi (26 Nisan 1836)
- Liberal zafer
Villarrobledo Muharebesi (20 Eylül 1836)
- Liberal zafer
Majaceite Muharebesi (23 Kasım 1836)
- Liberal zafer
Luchana Muharebesi (24 Aralık 1836)
- Liberal zafer
Oriamendi Muharebesi (16 Mart 1837)
- Çarlist zafer
Huesca Muharebesi (24 Mart 1837)
- Liberal zafer
Los Navarros Villar de Muharebesi (24 Ağustos 1837)
- Çarlist zafer

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci Çarlist Savaşı nedir?, Birinci Çarlist Savaşı anlamı nedir?, Birinci Çarlist Savaşı ne demektir?