Big Week
II. Dünya Savaşı
Tarih 20 Şubat 1944 – 25 Şubat 1944 Bölge Almanya Sonuç Kısmen Müttefikler'in galibiyeti ile sonuçlandı
Taraflar
8. Hava Ordusu 15. Hava Ordusu RAF Bomber Command RAF Fighter Command	Luftwaffe
Komutanlar ve liderler
Jimmy Doolittle Carl Andrew Spaatz Arthur Harris	Hermann Göring Adolf Galland
Kayıplar
Kraliyet Hava Kuvvetleri: 131 bombardıman uçağı,[1] USAAF: 247 bombardıman uçağı ve 28 avcı uçağı düşürüldü	355 avcı uçağı düşürüldü ve yaklaşık 100 pilot çatışmada öldü[2]

Big Week (Türkçe: Büyük Hafta), 20 ile 25 Şubat 1944 arasında Almanya'nın özellikle silahlanma tesisleri bulunan şehirlerine düzenlenen hava harekâtının adıdır. Bu harekât Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı sırasında gerçekleşen stratejik bombardımanlardan biridir. Harekâtın hedefinde Luftwaffe'yi savaşa sokup yenilgiye uğratmak ve Almanya'nın havacılık endüstrisini yok etmekti. Luftwaffe'nin yok olmasıyla Müttefik Devletler'in hedefi Avrupa'da hava hakimiyetini ele geçirmek ve böylece Avrupa'ya devam eden istilayı sürdürmekti. Artık bombardımanlar gündüz vakti de RAF Bomber Command tarafından aynı akşamlardaki gibi devam ediyordu.^[3]

Operasyondan önce[değiştir | kaynağı değiştir]

Big Week'ten önce, 1943 senesi boyunca, ABD'nin 8. Hava Ordusu hem ordu olarak büyüdü ve tecrübe kazandı. Böylece ordu Almanya içine daha ağır saldırılar düzenlemeye çalıştı. Sıkı formasyon halinde ve örtüşen saldırılarda 50 kalibre ve üstünde olan B-17 ve B-24 bombardıman uçaklarının savunma gücüne güveniliyordu. Bu ama pek başarılı olmadı, birçok Alman bombardıman uçakları etkisiz hale getirilmişti ama ABD cephesinde oluşan kayıp da kabul edilemezdi. Kraliyet Hava Kuvvetleri de geceleri Alman şehirlerine saldırı düzenliyordu.

Schweinfurt-Regensburg operasyonları denilebilecek en iyi örneklerden biri. Ağustos 1943'te 230 tane bombardıman uçağı Schweinfurt'ta bulunan rulman fabrikalarına ve 146 tane bombardıman uçağı Regensburg'da bulunan uçak fabrikalarına saldırı düzenledi. Bu misyon sırasında sekizinci hava ordusu 60 tane uçağı üsse dönemeden kaybetti ve 87 tanesi oluşan büyük hasarlardan dolayı hurdaya döndü. Alman tarafından söylentilere göre kendi cephelerinde sadece 27 tane uçak kayıpları olduğuna dairdi. Bu göz önünde bulundurulduğunda Amerikan cephesinin bu saldırı sonucu daha büyük bir zarara girdiği ortadaydı. 14 Ekim 1943'te düzenlenen ikinci Schweinfurt saldırısı da bir fiyasko ile sonuçlandı. Operasyona çıkan 291 bombardıman uçağından 77 tanesi kaybedildi ve bunun sonucunda gündüz vakitlerinde Almanya'ya yapılan operasyonlar Big Week'e kadar durduruldu. Durdurulma nedeni ise birliklerin yeniden yapılanmasına fırsat vermekti.

Yapılan operasyonlar iki taraf tarafından da sıkı bir şekilde analiz ediliyordu. Almanlar muharebeye soktukları iki motorlu donatımdan oluşan uçakların kullandıkları strateji ile iyi çalıştığının farkına vardılar, 1943/44 senesinin kış aylarında bu strateji programı ile daha ağır donatımlı bombardıman uçaklarını birliklerine ekleyerek devam ettiler. Ayrıca Almanya dışında bulunan uçaklar Almanya içine geri çekildi, çünkü dışarıda daha büyük kayıplar oluşuyordu. Almanya'ya böylece kendi toprakları içinde saldırmak imkânsız olarak görünüyordu ve Müttefik Devletler başka bir sonuca geldi. Schweinfurt'taki saldırılar göstermişti ki bombardıman uçakları kendilerini bir biçimde koruyamıyordu savaş sırasında ve P-51 Mustang uçakları böylece Almanya'ya saldırı sırasında eskortluk yapacaktı. Kış sırasında çeşitli birlikler kendilerini toplamış bir vaziyete geldi ve P-51 gibi bombardıman uçakları birliklere eklendi.

1944 senesinin kış aylarında hava aydınlanmaya başladı, iki tarafta planlarını geliştirmiş ve uygulamakta bekliyordu. Müttefik Devletler Alman hava sahasına girip Luftwaffe'nin onlara saldırmasını hedefliyordu. Plan Almanya'nın havacılık endüstrisine saldırmak ve böylece Alman havacılık endüstrisini yok etmek ve Almanların karşı atak başlatmasıydı. Almanya da bu tür oyunlara hazırlıklıydı, çünkü geliştirdikleri planları aksiyona sokmayı onlar da hedefliyordu.

Hedefler[değiştir | kaynağı değiştir]

Big Week'in hedefinden avcı uçağı üretimi yapan fabrikaları ve genel olarak Almanya'nın havacılık endüstrisini yok etmek vardı. Casablanca Konferansı'nda çıkan kararla artık kombine edilmiş bir saldırı biçimi Almanya'ya düzenlenecekti ("Combined Bomber Offensive"). Kraliyet Hava Kuvvetleri geceleri ve Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Hava Kuvvetleri gündüz vakitleri kombine halinde bir saldırı düzenleme kararına varmışlardı. Hedefte Almanya'yı havadan yenilgiye uğratmak vardı.

Müttefik Devletler'in ayrıca hedefinde Jagdwaffe'yi savaşa sokmak vardı. P-51 Mustang uçakları ve kısa ve orta mevzi av uçakları ile Alman havacılık askeriyesini bir hafta içinde yok etmek hedefleniyordu. Ayrıca diğer bir hedef Alman halkını moralini bozmak ve savaş arzularını yıpratmaktı.

Birleşik Krallık'ta bulunan ABD'nin 8. Hava Ordusu ("Mighty Eighth"), İtalya'da bulunan ABD'nin 15. Hava Ordusu ve Kraliyet Hava Kuvvetleri Big Week operasyonuna katılmaları kararlaştırıldı. Hedefte ne olursa olsun insanca ve maddi bir şekilde düşman olarak görülen Almanya'ya büyük bir darbe indirmek vardı.

Operasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

20 Şubat 1944 pazar gününde hava durumunun saldırı için çok uygun olduğu söylendi ve böylece 20 Şubat harekâtın başladığı gün oldu. Major-General Anderson böylece Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Hava Kuvvetleri'nden hücum emrini verdi ve general Doolittle 1003 ağır donanımlı savaş uçaklarını gönderdi. Savaş'a özellikle B-17 Flying Fortress ve B-24 Liberator savaş uçakları katıldı. Savaş uçaklarına P-51 Mustang avcı uçakları eşlik etti. Toplam 12 tane Almanya içi ve işgale uğramış şehirlerin ve hedeflerin bombalanması planlanmıştı.

Big Week sırasında Amerikan cephesi özellikle havacılık endüstrisinin bulunduğu yerlere ve montaj tesislerine saldırı düzenledi. Operasyon sırasında ayrıca Leipzig, Braunschweig, Gotha, Regensburg, Schweinfurt, Augsburg, Stuttgart ve Steyr kentleri de hedefte bulunuyordu. Altı gün süren mücadelede, İngiltere'de üssü bulunan ABD'nin 8. Hava Ordusu 3.000 kez ve İtalya'da üssü bulunan ABD'nin 15. Hava Ordusu 500 kez Almanya'ya operasyonlar düzenledi. Toplam iki ordu tarafından 10.000 ton bomba atıldı.

Big Week'in ilk gününde yüzlerce savaş uçakları ve av uçakları Braunschweig, Oschersleben ve Leipzig'de bulunan uçak fabrikalarına ve demiryolu ekipmanlarına saldırdı. Sonraki hedefler Tutow ve Posen şehirleri oldu. 20 Şubat'ta başlayan saldırı ABD tarafından Avrupa'ya düzenlenen en büyük stratejik bombardımandı. Diğer hedefler Magdeburg, Berlin, Dresden ve Hamburg'tu.

Braunschweig'daki hedef MIAG'ın iki tane fabrikasıydı, bu fabrikalarda Messerschmitt Bf 110'ler için parçalar üretiliyordu. 76 tane ABD tarafından gönderilen B-24 savaş uçakları bu saldırı için görevlendirildi. Saat 13:30 civarlarında bombardıman uçaklarını kentin üzerindeydi ama bulutların çok alçakta olması görüşü zorlaştırdı ve böylece bombalar yerleşim yerlerine, Wilke- ve Luther-Werke ve Karges-Hammer fabrikalarına düştü ve MIAG fabrikaları neredeyse hiç hasar görmedi. Bu saldırı sonucu Braunschweig'da 110 insan hayatını kaybetti ve 2000 insan evsiz kaldı.

21 Şubat'ta yine hedeflerden biri Braunschweig kentiydi. Bu sefer hava alanlarının yok edilmesi planlanıyordu ve Querum'da bulunan NIEMO işletmeleri. NIEMO özellikle uçak motorları üretiyordu. Saat 15:30 civarlarında bombardıman uçakları kent'in üzerindeydi ve ortalama 500 tane tahrip bombası attılar ama yine kötü hava koşulları yüzünden asıl hedefte bulunan yerler bombalanamadı ve yerleşim yerleri ve tarlaların bombalanmasına sebep oldu. 21 Şubat'ta 26 insan öldü.

Ayrıca 21 Şubat'ta Kuzey Almanya'da bulunan birçok Alman av uçaklarının kalkış pistleri saldırıya uğradı.

22 Şubat tarihinde 289 tane B-17 savaş uçağı, havacılık endüstrisi bulunan Aschersleben, Bernburg ve Halberstadt'a gönderildi. ABD'nin 15. Hava Ordusu aynı zamanda Regensburg kentine saldırdı. Ayrıca Wernigerode, Magdeburg ve Marburg'ada saldırılar düzenlendi.

24 Şubat tarihinde Amerikalılar Almanya'nın doğusunda bulunan Gotha kentini hedef aldı. Britanyalılar 24 Şubat gecesi Schweinfurt'ta bulunan rulman fabrikalarına saldırı düzenledi.

Ertesi gün yine iki tane saldırı Schweinfurt'a düzenlendi. Bu sefer Amerikalılar gündüz vakti ve Britanyalılar geceleri saldırılarını düzenlediler. Bu taktiğin adı "double blow" olarak adlandırıldı ve çok da etkili oldu. Aynı gün içerisinde Fürth ve Regensburg da hedef haline gelmişti.

Big Week sırasında 8. Hava Ordusu 97 tane B-17 ve 40 tane B-24 savaş uçağını kaybetti ve 20 tane savaş uçağı da hurdaya döndü.^[4] 15. Hava Ordusu 90 tane savaş uçağını ve 28 tane askerini kaybetti operasyon sırasında. Kayıp sayıları ne kadar yüksek görülse de harekâta katılan savaş uçaklarının ve askerlerinin sayısı geçen harekâtlara nazaran daha çoktu. Schweinfurt operasyonunda kayıplar %30 ve altında hesaplanıyordu ama Big Week için bu oran %7'nin altındaydı.

Amerikan havacılık mürettebatı 500 tane Alman savaş uçağını etkisiz hale getirdiklerini iddia ettiler ama bu sayı abartılıydı.^[5] Luftwaffe'nin en büyük kaybı çift motorlu "Zerstörer" birliklerinden ve Bf 110 ve Me 410 gruplarından oldu.^[6] Alman tarafında ama en çok endişe uyandıran şey savaş pilotlarının %17'sini kaybetmesiydi, yaklaşık 100 tanesi hayatlarını bu harekât sonucu kaybetti.^[2] Müttefik Devletler için kayıplar geçen senelere nazaran daha azdı ve böylece kabul edilir bir durumdaydı. Big Week harekâtı Almanlar için bir endişe uyandırmıştı.

Big Week'ten sonra[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD'nin 8. Hava Ordusu toplam 3.300 harekât ve 15. Hava Ordusu 500 tane harekât Alman tarafına düzenledi. Kraliyet Hava Kuvvetleri akşamları bu saldırılara destek çıkıyordu.

8. ve 15. Hava Ordusu operasyonlar sırasında 226 tane bombardıman uçağı ve 28 tane av uçağı kaybetti. Operasyon sırasında 2.600 ABD tarafından insan öldü. Britanya tarafında ise 157 tane uçak kaybedildi.

Özellikle son günü Regensburg ve Nürnberg'e düzenlenen saldırıda Müttefik Devletlerin kaybı beklenin çok üstünde oldu. ABD'nin 15. Hava Ordusu uçaklarının %19'unu kaybederken, Kraliyet Hava Kuvvetleri Nürnberg saldırısı sırasında %6,6 oranında bir kayba uğradı.

Almanya içinde sivil halka oluşan zarar hakkında neredeyse hiçbir bilgi verilmedi, böylece Big Week sırasında kaç insanın öldüğü veya evsiz kaldığı tam olarak bilinmiyor.

Luftwaffe ise 1945 senesinin şubat ayında 225 pilotunu kaybetti ve diğer 141 tanesi yaralarından hayatlarını kaybetti. Operasyon sırasında 258 tane av uçağı Almanya tarafından kaybedildi.

Alman havacılık endüstrisi böylece iki ay geri kaldı ve prodüksiyon azaldı. Yine de mart ayında ocak ayına nazaran 200 uçak daha çok üretildi ve haziran ayında şubat ayının iki kattı üretildi. Ocak ayında 2.077 ve şubat ayında 1.671 tane savaş uçağı üretildi.

Big Week sayesinde Alman savaş uçaklarının kalitesi aşırı bir şekilde düştü, çünkü uçaklar hızlı bir şekilde üretiliyordu.

Alman savaş uçakları bir hafta içinde yok edilemedi ama pilotlarda oluşan kayıp çok yüksekti. Luftwaffe %17,9 gibi bir oranla pilotlarını kaybetti ve Müttefik Devletler böylece hava üstünlüğüne ilk adımını attı.

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Caldwell, Donald & Muller, Richard (2007). The Luftwaffe over Germany - Defense of the Reich; Greenhill books, MBI Publishing; ISBN 978-1-85367-712-0
• Hess, William. N. B-17Flying Fortress - Combat and Development History;Motor books;1994; ISBN 0-87938-881-1
• Hall, R. Cargill. Case Studies In Strategic Bombardment. Air Force History and Museums Program 1998. ISBN 0-16-049781-7