Bezmiâlem Valide Sultan

Bezmiâlem Valide Sultan
Bezmiâlem Valide Sultan
	Bazm-î lem Sultan'ın kullandığı mühür.
Doğum	(?); 1807
Ölüm	2 Mayıs 1853; Dolmabahçe Sarayı, İstanbul
Defin yeri	II. Mahmut Türbesi, Divanyolu, İstanbul
Milliyet	Gürcü(?)
Din	İslâm
Evlilik	II. Mahmud
Çocuk(lar)	Abdülmecid

Bezmiâlem Valide Sultan (1807 - 2 Mayıs 1853^[2]), Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un ikinci eşi ve padişah Abdülmecid'in annesi. Bezm-i-lem "Dünya meclisi" anlamına gelir. Osmanlı tarihinin en tanınmış valide sultanlarından biridir. Hayırseverlik için yaptığı çalışmalardan dolayı sevilen ve saygı duyulan bir Valide sultan olarak tarihe geçmiştir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgi bulunmamasına^[3] rağmen küçük yaşta esirciler tarafından saraya câriye olarak getirilen bir Gürcü kızı olduğu iddia edilmektedir.^[4]^[5] Abdülmecid tahta çıktığında 16 yaşında, kendisi de 32 yaşındaydı. Oğlunun hükümdarlığı döneminde, öldüğü tarihe kadar 14 yıl süreyle (1839-1853) Valide Sultan oldu. Oğluna Tanzimat'ın ilanı konusunda Mustafa Reşit Paşa'ya güvenmesini tavsiye ettiği söylenir. Ayrıca, Abdülmecid'in annesini çok sevdiği, hükûmetteki nazırları (bakan) seçerken annesine danıştığı bilinmektedir.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Bezmialem Sultan 2 Mayıs 1853 tarihinde Dolmabahçe Sarayı'nda öldü ve Divanyolu'ndaki II. Mahmud Türbesine gömüldü. Garabet Balyan'ın mimarlığı altında inşaatına başlattırdığı Dolmabahçe Camii henüz bitmemişti. Camiyi oğlu Sultan Abdülmecid annesinin anısına 1855 yılında tamamlattırarak Bezmialem Valide Sultan Camii adı altında hizmete açtı. Cami zamanla Dolmabahçe Sarayına yakınlığı nedeniyle Dolmabahçe Camii olarak anılmağa başladı.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bezm-î lem Sultan birçok mimari eserlerin yapılmasına öncülük etmiştir. Bu eserlerden bazıları şunlardır:

Yıldız Sarayı'ndaki Dilkuşa Kasrı (1842)
Maçka (1839), Topkapı (1843) ve Yıldız Sarayı'nda (1843) üç değişik Bezm-î-lem Valide Sultan Çeşmesi
Bezm-î-lem Valide Sultan Vakıf Gureba Hastanesi (1843)
Günümüzde Cağaloğlu Anadolu Lisesi'nin binası olarak kullanılan Mekteb-i Maarif ve Valide Mektebi (1850)
Haliç üzerinde yapılan ilk ahşap Galata köprüsü (1845)
Dolmabahçe Camii (1853)
Gureba Hastahanesi Camii (1845)
Sultanahmet'te Üçler Çeşmesi (1843)
Silivrikapı Uzunyusuf Mahallesinde Bezmialem Çeşmesi (1841)
Gureba-yi Müslimin Hastahanesi Çeşmesi (1845)
Tarabya'da Bezmialem Çeşmesi (1852-53)
Medine'de Bezmialem Sebili (1851)
Kerbela'da Bezmialem Sebili (1847)^[6]

Bibliografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508677-5 (paperback).
Bahadıroğlu, Yavuz, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları (Ottoman History with Illustrations, Nesil Publications), 15th Ed., 2009, ISBN 978-975-269-299-2 (Hardcover).
Meram, Ali Kemal, Resimli Osmanlı Padişah Anaları, Toplumsal Dönüşüm Yayınları ( ottaman History with Illustrations, Toplumsal Dönüşüm Publications),17th Ed., 2009, ISBN 975-7244-33-3 (Hardcover).

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, sayfa: 383
^ E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Martijn Theodoor Houtsma, 1987
^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 6, sayfa: 108
^ "Bezmi Alem Valide Sultan, Gürcistan Dostluk Derneği". 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012.
^ "Bezmiâlem Valide Sultan, Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi". 6 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012.
^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 6, sayfa: 109-12

Önce gelen: Nakşidil Sultan	Valide Sultan 1839-1853	Sonra gelen: Pertevniyal Sultan

[1] Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, sayfa: 383

[2] E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Martijn Theodoor Houtsma, 1987

[3] TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 6, sayfa: 108

[4] "Bezmi Alem Valide Sultan, Gürcistan Dostluk Derneği". 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012.

[5] "Bezmiâlem Valide Sultan, Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi". 6 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012.

[6] TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 6, sayfa: 109-12

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Osmanlı padişah eşleri
Valide sultanlar	Nilüfer Hatun Devlet Hatun Emine Hatun Hüma Hatun I. Gülbahar Hatun Ayşe Hafsa Sultan Nurbanu Sultan Safiye Sultan Handan Sultan Valide Sultan (I. Mustafa'nın annesi) Mahfiruz Hatice Sultan Kösem Sultan Hatice Turhan Sultan Saliha Dilaşub Sultan Emetullah Râbia Gülnûş Sultan Saliha Sebkati Sultan Şehsuvar Sultan Mihrişah Valide Sultan Ayşe Sineperver Sultan Nakşidil Sultan Bezmiâlem Valide Sultan Pertevniyal Sultan Şevkefza Sultan Rahîme Perestû Sultan
Hatunlar	Halime Hatun Malhun Hatun Asporça Hatun Theodora Hatun Gülçiçek Hatun Tamara Hatun Devletşah Hatun Olivera Despina Hatun Hafsa Hatun Hatice Halime Hatun Mara Hatun Sitti Mükrime Hatun Çiçek Hatun Gülşah Hatun Anna Hatun Helena Hatun II. Gülbahar Hatun I. Ayşe Hatun Hüsnüşah Hatun Bülbül Hatun Gülruh Hatun Şirin Hatun Nigâr Hatun II. Ayşe Hatun Gülfem Hatun Fülane Hatun Akile Hatun Meylişah Hatun
Haseki sultanlar	Mahidevran Sultan Hürrem Sultan Ayşe Sultan Ayşe Sultan Hatice Muazzez Sultan Telli Hümaşah Sultan Şivekar Sultan Rabi'a Sultan
Kadınefendiler	Emine Mihrişah Kadınefendi Rabia Şermi Kadınefendi Aşubcan Kadınefendi Hoşyar Kadın Tirimüjgan Kadınefendi Gülcemal Kadınefendi Düzdidil Kadınefendi Dürrinev Kadınefendi Hayranıdil Kadınefendi Neşerek Kadınefendi Nâzikedâ Kadınefendi Bedrifelek Kadınefendi Bidâr Kadınefendi Mezîde Kadınefendi Müşfika Kadınefendi Emine Nazikeda Kadınefendi Kamures Kadınefendi
İkballer	Nükhetsezâ Hanım Gülüstü Hanım Serfiraz Hanım Peyveste Hanım Fatma Pesend Hanım Behice Hanım Saliha Naciye Hanım Nimet Nevzad Hanım Nevvare Hanım

g t d Osmanlı Hanedanı
Soyağacı (padişah eşleri)
Osmanlı padişahları	Osman Gazi Orhan Gazi I. Murad I. Bayezid I. Mehmed II. Murad II. Mehmed II. Bayezid I. Selim I. Süleyman II. Selim III. Murad III. Mehmed I. Ahmed I. Mustafa II. Osman IV. Murad İbrahim IV. Mehmed II. Süleyman II. Ahmed II. Mustafa III. Ahmed I. Mahmud III. Osman III. Mustafa I. Abdülhamid III. Selim IV. Mustafa II. Mahmud Abdülmecid Abdülaziz V. Murad II. Abdülhamid V. Mehmed VI. Mehmed
Padişah anneleri	Halime Hatun Malhun Hatun Nilüfer Hatun Gülçiçek Hatun Devlet Hatun Emine Hatun Hüma Hatun Sitti Mükrime Hatun / I. Gülbahar Hatun II. Gülbahar Hatun / I. Ayşe Hatun Ayşe Hafsa Sultan Hürrem Sultan Nurbanu Sultan Safiye Sultan Handan Sultan Valide Sultan (I. Mustafa'nın annesi) Mahfiruz Hatice Sultan Kösem Sultan Hatice Turhan Sultan Saliha Dilaşub Sultan Hatice Muazzez Sultan Emetullah Râbia Gülnûş Sultan Saliha Sebkati Sultan Şehsuvar Sultan Emine Mihrişah Kadınefendi Rabia Şermi Kadınefendi Mihrişah Valide Sultan Ayşe Sineperver Sultan Nakşidil Sultan Bezmiâlem Valide Sultan Pertevniyal Sultan Şevkefza Sultan Tirimüjgan Kadınefendi Gülcemal Kadınefendi Gülüstü Hanım
Hanedan reisleri	Abdülmecid Ahmed Nihad Efendi Osman Fuad Efendi Mehmed Abdülaziz Efendi Ali Vâsıb Efendi Mehmed Orhan Osmanoğlu Ertuğrul Osman Osmanoğlu Osman Bayezid Osmanoğlu Dündar Abdülkerim Osmanoğlu Harun Osmanoğlu
Osmanlı padişah eşleri Osmanlı şehzadeleri Osmanlı padişah kızları

Bezmialem Sultan nedir?, Bezmialem Sultan anlamı nedir?, Bezmialem Sultan ne demektir?