Büyük Demir Haç (Almanca: Großkreuz des Eisernen Kreuzes) Prusya Ordusu ve müttefiklerinin muzaffer generallerine yönelik verilen bir nişandı. Yalnızca iki kez ödüllendirilen Demir Haç, Büyük Haç Yıldızından sonra Demir Haç'ın en yüksek ikinci sınıfıydı. 1. ve 2. Sınıf Demir Haç ile birlikte Büyük Haç da 10 Mart 1813'te Napolyon Savaşları sırasında oluşturuldu. 1870'de Fransa-Prusya Savaşı için, 1914'te ise Birinci Dünya Savaşı için yenilendi.

1939'da Adolf Hitler, Demir Haç'ı bir Alman (kesinlikle Prusya değil) nişanı olarak yenilediğinde, Büyük Haç'ı da yeniledi.

Büyük Demir Haçı, Demir Haç'ın iki katı büyüklüğündeydi ve boynun etrafındaki bir kurdeleyle takılıyordu. 1939'da kurulan daha sonraki Demir Haç Şövalye Haçı da boyundan takıldı; Büyük Haç'tan küçük ama Demir Haç'tan büyüktü.

1813 Büyük Haç[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Generalfeldmarschall Gebhard von Blücher,1813 Büyük Demir Haç Haçı veBüyük Haç Yıldızını (Blücherstern) takıyor.
• 
  Genel Friedrich von Bülow1813 Büyük Hacını takıyor.
• 
  İsveç Veliaht Prensi Charles John, 1813'te Demir Haç Büyük Haçı'nı takıyor.
• 
  Genel Bogislav von Tauentzien1813 Büyük Hacını takııyor.
• 
  Generalfeldmarschall Ludwig Yorck von Wartenburg,1813 Büyük Hacını takıyor.

Beş kişi, Napolyon Savaşları sırasındaki eylemlerinden dolayı 1813 Büyük Demir Haç Nişanı'nı aldı:

• Waterloo Muharebesi'nde Prusya kuvvetlerinin komutanı Gebhard Leberecht von Blücher, daha sonra Demir Haç Büyük Haç Yıldızı ile ödüllendirildi.
• Friedrich Wilhelm von Bülow
• İsveç Veliaht Prensi Charles John (Jean-Baptiste Bernadotte) - daha önce Napolyon döneminde Mareşaldi, İsveç'in naibi ve veliaht prensi olduktan sonra Napolyon'a karşı Altıncı Koalisyona katıldı.
• Bogislav Friedrich Emanuel von Tauentzien
• Ludwig Yorck von Wartenburg

1870 Büyük Haç[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Saksonya Veliaht Prensi Albert,1870 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Genel August Karl von goeben 1870 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Generalfeldmarschall Edwin Freiherr von Manteuffel,1870 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Generalfeldmarschall Helmuth Karl Bernhard von Moltke 1870 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Prusya Prensi Frederick Charles,1870 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Prusya Veliaht Prensi Friedrich Wilhelm(daha sonra Kaiser Friedrich III) 1870 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Genel August Graf von Werder,1870 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Prusya Kralı I. Wilhelm(daha sonraAlman İmparatoru) 1870 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Mecklenburg-Schwerin Büyük Dükü Friedrich Franz II,1870 Büyük Hacını takıyor.

Demir Haç, Fransa-Prusya Savaşı için 19 Temmuz 1870'te yenilendi. Dokuz adam, bu savaş sırasında hizmet için 1870 Büyük Demir Haç Nişanı'nı aldı. 22 Mart 1871'de Yedi Büyük Haç şu kişilere verildi:

• Albert, Saksonya Veliaht Prensi
• August karl von goeben
• Edwin Freiherr von Manteuffel
• Yaşlı Helmuth Graf von Moltke
• Prusya Prensi Frederick Charles
• Prusya Veliaht Prensi Friedrich Wilhelm (daha sonra Kaiser Friedrich III)
• August Graf von Werder

Kaiser Wilhelm I, Büyük Haç'ı 16 Haziran 1871'de aldı ve Mecklenburg-Schwerin Büyük Dükü Friedrich Franz II, 4 Aralık 1871'de aldı Kaiser, Prusya Ordusu'nun başkomutanıydı ve Moltke, Genelkurmay Başkanıydı Diğerleri Prusya Ordusu'nun kıdemli muharebe komutanlarıydı (Veliaht Prens Albert başlangıçta Sakson Ordusu'na Prusya saha ordusunun altında bir kolordu olarak komuta ediyordu, ancak daha sonra birleşik bir Prusya / Sakson saha ordusunun komutasını aldı).

1914 Büyük Haç[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Alman İmparatoru II. Wilhelm,1914'te Demir Haç Büyük Haçı'nı takıyor.
• 
  Generalfeldmarschall Paul von Hindenburg,1914 Demir Haç Büyük Haçı veBüyük Haç Yıldızını (Hindenburgstern) giyiyor.
• 
  Genel Erich Ludendorff1914 Büyük Hacını takıyor.
• 
  Bavyera Prensi Leopold,1914 Büyük Hacını taktığı tablosu.
• 
  Generalfeldmarschall August von Mackensen 1914 Büyük Hacını takıyor.

Demir Haç 5 Ağustos 1914'te yeniden yenilendi. Birinci Dünya Savaşı'nda 1914 Büyük Demir Haç'ın beş alıcısı vardı:

• Kaiser Wilhelm II
• Paul von Hindenburg, daha sonra Yıldız Eklentili Büyük Demir Haç ile de ödüllendirildi
• Erich Ludendorff
• Bavyera Prensi Leopold
• August von Mackensen

1939 Büyük Haç[değiştir | kaynağı değiştir]

Adolf Hitler, Eylül 1939'da Demir Haç'ı bir Alman nişanı olarak yeniden uygulamaya koydu; Büyük Haç yine en yüksek dereceydi (Şövalye Haçı'nın çeşitli sınıflarının üzerinde)

Hermann Göring, 19 Temmuz 1940'ta Luftwaffe'nin Yüksek Komutanı olarak görev yaptığı Mareşal Töreninde Fransa Muharebesi onları zafere taşıdığı için kendisine verilen II. Dünya Savaşı sırasında Büyük Demir Haç nişanını alan tek kişi oldu.^[1]

Demir Haç Büyük Haçının yüksek Yıldızının 2. Dünya Savaşı versiyonu tasarlandı, ancak hiçbir zaman resmi olarak kurumlaştırılmadı veya ödüllendirilmedi. Müttefiklerin Mayıs 1945'teki zaferinin ardından, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu, şu anda West Point, New York'taki Amerika Birleşik Devletleri Askeri Akademisi Müzesi (USMA) koleksiyonunun bir parçası olan bilinen tek prototipi ele geçirdi^[1]

Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir]

• Angolia, John R. (1976). For Führer and Fatherland: Military Awards of the Third Reich. R. James Bender Publishing. ISBN 0-912138-14-9. 
• Littlejohn, David; Dodkins, Colonel C. M. (1968). Orders, Decorations, Medals and Badges of the Third Reich. R. James Bender Publishing, California. ISBN 978-0854200801. 

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Wikimedia Commons'ta Grand Cross of the Iron Cross ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur