Apollonios (Yeni Pisagorcu filozof)

Tuvanalı Apollon ya da Tuvanalı Apollonius (Yunanca: Ἀπολλώνιος ὁ Τυανεύς) (d. 15? - ö. 100?),^[1] Roma İmparatorluğu'nun Kapadokya ilindeki Tuvana (günümüzde Niğde'dedir) kentinde doğmuş, yenipisagorculuğun en önemli temsilcilerinden Yunan filozof.
Apollon, 16 yaşındayken Tuvana'dan Tarsus'a geçti. Tarsus'ta Pisagor'un okulunda okudu ve yenipisagorcu öğretinin önemli savunucularından biri olarak birçok ülkeyi dolaştı.^[2] Bir okul kurduğu Efes kentinde öldü. Yaşamı İsa ile aynı döneme rastlayan düşünür, tarihin ilk vejetaryeni olarak biliniyor.^[3] Filostratus ondan sonra onun hayatını anlatan Tuvanalı Apollon'un Hayatı adlı kitabı yazmıştır.Kendisine ait kaynaklar 170-180 yılları arasında kaleme alındığı öne sürülmektedir. Tuvanalı Apollon, İslami eserlerde Balinas, Balinus vb. isimlerle bahsedilmektedir.^[4]

Hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]

Septimius Severus'un eşi İmparatoriçe Julia Domna'nın isteği üzerine Sofist Filostratus tarafından kaleme alınan Tuvanalı Apollon'un Hayatı bilinen en ayrıntılı kaynaktır. Filostratus, eseri, imparatoriçenin ölümünden (MS 217)^[5] sonra 220ler ilâ 230larda tamamladı. Filostratus'un kitabı Apollon'un hayatı konusunda gelecek kuşakları etkilemiştir ve günümüzde de Apollon ile ilgili tartışmalarda başlıca kaynaktır. Eserin iyi yönlerinden birisi günümüzde bütün nüshaları yok olmuş olan bazı eski eserlerden bilgiler içermesidir. Bunların içinde Kurbanlık Sunular Üzerine isimli eserden alıntılar ve Apollon'a izafe edilen bazı mektuplar sayılabilir. Apollon, bu eserlerden bazılarını bizzat kaleme almış olabilir. Bunların içinde artık nüshası bulunmayan Pisagor'un Hayatı da vardır.^[6] Filostratus'un kaynak olarak kullanmış olduğu en az iki kitap günümüzde mevcut değildir, bunlardan birisi imparatorun yardımcılarından Maximus'un yazmış olduğu ve Apollon'un, Maximus'un memleketi olan Kilikya'daki Aegaeae'daki faaliyetleri ve Moiragenes adındaki bir yazar tarafından kaleme alınmış bir Apollon biyografisidir. Ayrıca, Filostratus'un eserinden ayrı olarak Apollon'a izafe edilen bazı mektuplar günümüze ulaşmıştır.^[7]

Filostratus'un kullandığını belirttiği temel kaynaklarından birisi Damis'in hatıralarıdır. Damis, Apollon'un arkadaşı ve yardımcısıydı. Bazı uzmanlar, Damis'in hatıralarının Filostratus'un uydurması olduğunu savunmaktadırlar.^[7] Bununla birlikte, eserin gerçekten var olduğunu fakat başka birisi tarafından uydurulup Filostratus tarafından hakiki sanılarak safça kullanıldığını savunanlar da vardır.^[8] Filostratus, Apollon'un seyyah bir filozof olduğunu ve mucizevi işler yaptığını, genelde Yunanistan ve Anadolu'da dolaşmakla birlikte İtalya, İspanya, Kuzey Afrika, Mezopotamya, Hindistan ve Habeşistan'a da seyahat ettiğini yazmaktadır. Ayrıca İmparator Nero'nun filozofların Roma şehrine girişine yasak koymasına aldırmayarak şehre girişini ve İmparator Domitian döneminde imparatorun huzuruna çağrılışını ve imparatora karşı sert sözlerle muamele etmesini ayrıntılı olarak anlatmaktadır. Apollon, imparatora komplo kurmakla, insan kurban etmekle ve büyü yoluyla bir salgın hastalığı önceden tahmin etmekle suçlanmıştır. Filostratus eserinde, Tuvanalı Apollon'un ölümünden sonra göğe yükseltildiğini ima etmektedir.^[9]

Filostratus'un kitabındaki bilgilerin ne kadar tarihsellik özelliği taşıdığı günümüzde uzmanların Filostratus'a ne kadar güvendiklerine göre ve Damis diye bir şahsın varlığına kâni olup olmadıklarına göre değişebilen bir durumdur. Bu uzmanlardan bazıları, Apollonius'un Batı Avrupa'ya hiç seyahat etmediğini ve MS 3. asra değin Batı'da hiç tanınmadığını, kendisi de Suriye eyaletinden olan Julia Domna'nın onu Batı'da tanınan bir şahıs hâline getirme arzusuyla öğretilerinin ve hayatının Batı'da tanınır hâle getirildiğini savunmaktadır.^[10] Aynı uzmanlara göre Julia Domna, Filostratus'a, Apollon'un olağanüstü güçleri olan ve Pisagor'dan bile büyük korkusuz bir bilge olarak anlatıldığı biyografiyi yazdırdı. Julia Domna'nın böyle bir amaç güttüğü fikrini destekleyen bir bilgi, oğlu Caracalla'nın Tuvanalı Apollon'a tapmasıdır.^[11] Julia Domna'nın kardeşinin torunu Alexander Severus da Tuvanalı Apollon'a tapmış olabilir.^[12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Maria Dzielska. Apollonius of Tyana in Legend and History, Roma 1986, s. 30–38.
^ Kemerhisar Belediyesi. "Tuvanalı Apollonius". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2009.
^ Milliyet Kültür & Sanat. "Tyana gün ışığına çıkıyor". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2009.
^ The Encyclopaedia of Islam, Vol. 1, Martin Plessner; "Balinus"; Leiden 1960, s. 994-995. Ursula Weisser; Das "Buch über das Geheimnis der Schöpfung" von Pseudo-Apollonios von Tyana, Berlin 1980, s. 23-39. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; s. 112-123
^ Philostratus; Christopher P. Jones; The Life of Apollonius of Tyana; 2005; Harvard University Press; s. 2; ISBN 0-674-99613-5
^ Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 138-146; ISBN 88-7062-599-0
^ ^a ^b E. L. Bowie; Apollonius of Tyana: Tradition and Reality; (ANRW 2, no. 16, 2); 1978; s. 1663-1667
^ Jaap-Jan Flinterman; Power, Paideia and Pythagoreanism; Amsterdam:1995; s. 79–88. Ayrıca bkz. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 12–13, 19–49, 141; ISBN 88-7062-599-0
^ Philostratus; The Life of Apollonius; 8.30-31 25 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 83–85, 186–192; ISBN 88-7062-599-0
^ Cassius Dio; Roman History; 78.18.4 19 Ekim 2017 tarihinde at Archive-It sitesinde arşivlendi. Ayrıca bkz. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 56, 59-60
^ [1] 28 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Historia Augusta; 29.2 28 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dzielska bu bilginin doğruluğuna şüpheyle yaklaşmaktadır. Bkz. Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 74

[1] Maria Dzielska. Apollonius of Tyana in Legend and History, Roma 1986, s. 30–38.

[Kemerhisar_belediye-2] Kemerhisar Belediyesi. "Tuvanalı Apollonius". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2009.

[milliyet-3] Milliyet Kültür & Sanat. "Tyana gün ışığına çıkıyor". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2009.

[4] The Encyclopaedia of Islam, Vol. 1, Martin Plessner; "Balinus"; Leiden 1960, s. 994-995. Ursula Weisser; Das "Buch über das Geheimnis der Schöpfung" von Pseudo-Apollonios von Tyana, Berlin 1980, s. 23-39. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; s. 112-123

[5] Philostratus; Christopher P. Jones; The Life of Apollonius of Tyana; 2005; Harvard University Press; s. 2; ISBN 0-674-99613-5

[6] Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 138-146; ISBN 88-7062-599-0

[Bowie1663-1667-7] E. L. Bowie; Apollonius of Tyana: Tradition and Reality; (ANRW 2, no. 16, 2); 1978; s. 1663-1667

[8] Jaap-Jan Flinterman; Power, Paideia and Pythagoreanism; Amsterdam:1995; s. 79–88. Ayrıca bkz. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 12–13, 19–49, 141; ISBN 88-7062-599-0

[9] Philostratus; The Life of Apollonius; 8.30-31 25 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[10] Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 83–85, 186–192; ISBN 88-7062-599-0

[11] Cassius Dio; Roman History; 78.18.4 19 Ekim 2017 tarihinde at Archive-It sitesinde arşivlendi. Ayrıca bkz. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 56, 59-60

[12] [1] 28 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Historia Augusta; 29.2 28 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dzielska bu bilginin doğruluğuna şüpheyle yaklaşmaktadır. Bkz. Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 74

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Apollonios (Yeni Pisagorcu filozof) nedir?, Apollonios (Yeni Pisagorcu filozof) anlamı nedir?, Apollonios (Yeni Pisagorcu filozof) ne demektir?

Apollonios (Yeni Pisagorcu filozof) nedir?, Apollonios (Yeni Pisagorcu filozof) anlamı nedir?, Apollonios (Yeni Pisagorcu filozof) ne demektir?

Apollonios (Yeni Pisagorcu filozof)

Hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]