Andıra Deniz Muharebesi (1696)

Andıra Deniz Muharebesi
	1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı/Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları
	; Andıra adası ve Venedik donanmasının sığındığı Gavrion limanı
Tarih	22 Ağustos 1696
Bölge	Andıra adası açıkları, Ege Denizi
Sonuç	Taktiksel Osmanlı zaferi
Taraflar
Venedik Cumhuriyeti; Malta Şövalyeleri; Papalık	Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Lord Contarini ; Kont Thun ; Francesco Feretti	Mezamorta Hüseyin Paşa
Güçler
32 kalyon, çektiri ve firkete	35 kalyon ve firkete
Kayıplar
56 ölü ve 125 yaralı; 1 çektiri; 1 firkete	~200 ölü ve yaralı

Andıra Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

Bir önceki yıl Venedik donanmasını Koyun Adaları Muharebesi'nde yenilgiye uğratan Mezamorta Hüseyin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, 1696 yılında Venedik-Papalık-Malta donanmasıyla karşı karşıya geldiği 22 Ağustos'ta Andıra açıklarındaki tek muharebede kısmî bir başarı kazandı.^[1]

Muharebe öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

17 Nisan 1696'da Yedikule'den hareketle, Çanakkale Boğazı'nda 52 gün bekleyen Osmanlı donanması ardından 12 Haziran'da Foça limanında Garp ocakları (Cezayir, Tunus ve Trablusgarp'tan) kalyonlarıyla buluştu. 37 kalyon, iki ateş gemisi ve 27 firketeden müteşekkil donanma 6 Temmuz'da Koyun adaları önüne demirledi ve Venedik donanmasını gözlemlemek için burada 31 gün kalarak etrafa keşif amaçlı firketeler gönderdi.^[2]

Lord Contarini komutasındaki 22 parçalık Venedik donanması Haziran'da Girit'teki Venedik kalelerindeki garnizonları takviye ettikten sonra, 28 Temmuz'da Andıra adası açıklarına geldi. Francesco Feretti komutasındaki Papalık ve Kont Thun komutasındaki Malta filoları da Anabolu civarına gelerek Venedik donanmasına katıldı.^[3]

6 Ağustos'ta ise Mezamorta Hüseyin Paşa komutasındaki 35 parçalık Osmanlı donanması (15'i Cezayir, Tunus ve Trablusgarp'tan) Andıra adasının kuzeyine geldi (Rusya'nın Azak Kuşatması nedeniyle Osmanlı donanmasının kaydadeğer bir bölümü Azak Denizi'ndeydi).

Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]

Taraflar günlerce rüzgârın kendi lehlerine esmesini beklediler ve hareketsiz kaldılar. 21 Ağustos'ta Osmanlı donanmasının taarruz girişimi rüzgârın yetersizliği nedeniyle âkim kalırken, 22 Ağustos'ta rüzgârın Venedik-Papalık-Malta donanması lehine olacak şekilde poyrazdan lodosa dönmesi üzerine Lord Contarini çatışmaya girmeye karar verdi.

Osmanlı donanması iki sıra halinde muharebe düzeni alırken Venedik-Papalık-Malta donanması ateş gücü yüksek 7 kalyonuyla hücuma geçti. Bununla birlikte, taraflar top atışı mesafesini koruyarak tam bir angajmana girmekten kaçındılar. Top atışları neticesinde Venedik donanmasının birer çektiri ve firketesi battı, birçok gemisi de hasar gördü.^[4]

Saat 16.00'ya doğru rüzgâr kesilince taraflar muharebeyi sonlandırarak geri çekildiler. Venedik donanmasının 2 gemi kaybına karşılık Osmanlı donanması gemi kaybetmezken, Osmanlı donanmasının yaklaşık 200 kişilik kaybına karşılık Venedik-Papalık-Malta donanması da 56 ölü ve 125 yaralı verdi.^[5]

Muharebe sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Muharebeden sonra Venedik-Papalık-Malta donanması bir süre Andıra ile İstendil, Osmanlı donanması ise Şıra ve Berre adaları arasında seyrederek birbirlerini yokladılar. 14/16 Eylül'de Osmanlı donanması Mürted ve Gavur arasında Venedik-Papalık-Malta donanmasıyla karşı karşıya geldi.

Rüzgar yine yetersiz olduğundan Venedik-Papalık-Malta donanması angajmana girmeden ateş gemileriyle saldırmak gayesindeyken, Osmanlı donanması da 19 Eylül'den sonra başlayan şiddetli rüzgâr ve akıntı sebebiyle hareketsiz kaldı. Mezamorta Hüseyin Paşa 21 Eylül'de Venedik-Papalık-Malta donanmasının Anabolu'ya çekildiğini öğrenince 23 Eylül’de geri dönme kararı aldı.^[6]

Ekim ortasında Osmanlı donanmasının Cezayir, Tunus ve Trablusgarp gemileri Ege Denizi'ni terkederek üslerine döndü. Osmanlı donanması da 23 Ekim'de Çanakkale Boğazı'ndan üslerine dönerken Venedik-Papalık-Malta donanması da Aralık'ta limanlarına dağıldı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "İslam Ansiklopedisi, "Mezemorta Hüseyin Paşa" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, Ankara (2004), c.29. s.525". 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022.
^ "Mezemorta Hüseyin Paşa", Zehra Orakçı, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, İstanbul (2021), s.83
^ "Osmanlı Donanması (1572-1923)", Daniel Panzac, çev. Ahmet Maden & Sertaç Can Polat, İstanbul (2018), s.168
^ "Nusretnâme", Silâhdâr Fındıklılı Mehmed Ağa, s.343-344
^ "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.225
^ "Nusretnâme", Silâhdâr Fındıklılı Mehmed Ağa, s.345-346

[1] "İslam Ansiklopedisi, "Mezemorta Hüseyin Paşa" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, Ankara (2004), c.29. s.525". 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022.

[2] "Mezemorta Hüseyin Paşa", Zehra Orakçı, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, İstanbul (2021), s.83

[3] "Osmanlı Donanması (1572-1923)", Daniel Panzac, çev. Ahmet Maden & Sertaç Can Polat, İstanbul (2018), s.168

[4] "Nusretnâme", Silâhdâr Fındıklılı Mehmed Ağa, s.343-344

[5] "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.225

[6] "Nusretnâme", Silâhdâr Fındıklılı Mehmed Ağa, s.345-346

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Andıra Deniz Muharebesi (1696) nedir?, Andıra Deniz Muharebesi (1696) anlamı nedir?, Andıra Deniz Muharebesi (1696) ne demektir?