Alberto Giacometti
Alberto Giacometti, etching by Jan Hladík (2002)
Genel bilgiler
Doğum	10 Ekim 1901(1901-10-10)
Ölüm	1 Ocak 1966 (64 yaşında) Chur, Graubünden, Isvicre
Uyruk	İsviçre
Ebeveyni	Giovanni Giacometti
Alanı	Heykeltıraş, ressam, resim çizimcisi ve estamp hazırlayıcısı
Sanat eğitimi	Güzel Sanatlar Okulu, Genevre
Katıldığı akımlar	Surrealizm, Ekpresyonizm, Kübizm, Formalizm
Ödüller
1961 Pittsburgh International Heykelcilik için Birincilik Ödülü 1962 Venedik Biennale'de Heykel için Büyük Ödül 1964 "Guggenheim Uluslararası Resim Ödülü"

Alberto Giacometti (10 Ekim 1901 - 11 Ocak 1966) Paris Ekolü'ne dahil olan İsviçre asıllı heykeltıraş, ressam, resim çizimcisi ve estamp 5 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. hazırlayıcısı. Alberto Giacometti Ekim 1901'de İsviçre'nin İtalyanca konuşulan bölgesinde doğmuştur. Babası tanınmış bir post-empresyonizm akımına bağlı bir ressamdı. Alberto ailenin dört çocuğundan en büyüğü idi; diğer kendinden küçük kardeşi Diego ile hayatında her zaman çok yakın olmuştur ve diğer bir kardeşi ise bir mimardır. Alberto çocukluğundan beri sanata büyük ilgi göstermiştir. Alberto sanat öğrenimini İsviçre'de Cenevre Güzel Sanatlar Okulu'nda yapmakla beraber önemli çalışmalarını Paris'te yapmış ve burada gelişen önemli sanat akımları olan Sürrealizm, Ekspresyonizm, Kübizm, Formalizm akımlarında önemli katkılarda bulunmuştur.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Sanatını geliştirme yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır.

Giacometti İsvicre'de İtalya sınırı yakında İtalyanca konuşulan bir bölgedeki Stampa sehrinin Borgonova adli bir koyunde dogmustur. Babasi, Giovanni Giacometti, İsviçre'de adı iyi bilinen bir Post-empronisyonist ekole bağlı ressamdı. Giacometti daha küçük yaşta sanatla meşgul olmaya başladı; çizgi resim, tablo resim ve heykel ile ugraşmaya çok erkenden başladı. 1919-1920'de Genevre'de Guzel Sanatlar Okulu'nda sanat egitimi aldı ve sanat egitimine 1910-1921'de İtalya'da devam etti. 1922'de sanat egitimine devam etmek için Paris'e gitti. Önce sanatçı Archipenko'nun studyosuna devam etti. Sonra 5 yıl suren bir donem için heykeltıras Auguste Rodin'in bir çalışma arkadaşı olan heykeltıraş Antoine Bourdelle'in atölye asistanlığını yaptı.

İlk tek kişilik sergisini 1927'de Zurih'de Galerie Aktuaryus'te yaptı. Bourdelle'in atölye asistanı iken Giacometti kübizm ve sürrealizm akımlarına uyarak eserler hazırladı. Sanat hayatında bu döneminde çok şiddetli huzursuzluk duyma krizleri geçirerek sanatının şeklini değiştirerek polikrom heykeller, kafesler, erotik kinetik nesneler, hemen hemen abstre nesneler ve diğer stiller denemelerine girişti. 1930-1935 arasında Gerçeküstücülük akımına dahil oldu ve "gerçeküstücü" heykeltıraşların basta geleni olarak sayılmaya başladı. Bu sırada Paris Ekolu'nun diğer ünlü sanatçı üyelerinden Joan Miro, Pablo Picasso ve Balthus ile yakın sanat ve şahsi arkadaşlıkları kurdu.

1934-1935'te stilini yeniden degistirerek heykelerini yeni insan modeller kullanarak yapmaya başladı. Fakat yaptığı heykellerin boyutu gittikçe küçülmeye başladı ve heykelleri o kadar küçüldü ki nerede ise heykel olma niteliğini kaybetti. 1938 ve 1939 da Giacometti heykelerinin konusunu insan büstüne dönüştürdü ve modelin bakışına konsantre etti. İkinci Dünya Savaşı'nda yine ülkesi İsvicre'ye gitti ve 1941-1945'te Genevre'de yaşadı. Savaştan sonra tekrar Paris'e döndü. Giacometti 1935 ile 1945 arasında hiçbir sergiye katılmamıştır. 1961'de ABD "Pittsbourgh International Heykelcilik Birinci Ödülü" verildi. 1962'de Giacometti "Venedik Biennale"'de "Heykelcilik için Büyük Ödül"e layık görüldü. 1964'te "Resim için Guggenheim International Ödülü" verildi. Bu ödüller ona uluslararası ün getirdi. Bu yıllarda Giacometti'nin eserleri için cok sayıda Avrupa şehirlerinde büyük şahsi sergilerde gösterildi. Bu uluslararası popülaritesine dayanarak sağlığı pek iyi olmamakla beraber 1965'te Atlantik'i geçerek New York Museum of Modern Art'daki sergiden başlayarak diğer büyük ABD şehirlerinde kendi eserleri için açılan sergilere şahsen katıldı.

Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır.

Bu enternasyonel ün kazanmasına ve eserleri sanat piyasalarında çok talep de olmakla beraber Giacometti yaptığı model heykelleri hemen bitirip satmayıp tekrar tekrar geri donerek yenislestirip degistirmekle hatta tahrip edip atmakla ugrasmaktaydi. Giacometti bu arada eserlerinin fotolarini ve baski kopyalarini sinirli bir sekilde yayinlamaya basladi. Bu sinirli baskilar en onemli eserlerini acikca gostermekte ve her edisyon 30 taneden fazla basilmamistir ve 1970'te bile bu eserler sanat piyasasinda cok nadir bulunur olmuştur. En son eseri olarak "Paris sans fin (Sonsuz Paris)" adi altinda basilan kitaba metni sagladi ve bilip yasamis oldugu yerler hakkindaki hatiralara dayanan 150 tasbaski imaj ihtiva etmekteydi.

Giacometti 1966'da Isvicre'de Chur sehrindeki Kantonsspital'da kalp hastalığında yataina veda etti ve ailesinin mezzarlariu bulunan doğum koyu Borgonovo mezarligina gomuldu.

2007'de Giacometti'nin dul karisinin mirasinin idarecisi olan Fransiz Disisleri Bakani "Roland Dumas" miras olarak kalan Giacometti eserlerini varislere bildirmeden gizlice bir sanat eseri saticisi, Jacques Tajana'a satmasi dolayisiyla yargilandi ve her ikisi de suclu bulunarak varislerin Vakfina buyuk bir meblag (€850,000) odeme yapma cezasi verildiler.^[1]

Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Giacometti "Gerçeküstücü Akimi"'na ana katkida bulunan sanatcidir. Buna ragmen eserelerini siniflandirip degerlendirmek gayet zordur. Bazi kritikler bu eserleri formalist olarak gormekte; diğerleri ayni eserleri ekspresyonist ve hatta "hisler bloku" ifade eden eserler olarak gormektedirler. Gerçeküstücü sanat grubundan ayrildiktan sonra modele dayanan heykeller yaptigini aciklamakla beraber, yaptigi bir eser dogayi aynen aksetirmeyi hedef almamaktadir ve ortaya cikardigi eser eserin dayandigi modele Giacometti'nin hissi duygularinin ne oldugunu ifade eden bir nesne olmaktadir. Modelinin heykelini kendinin modeli her turlu hisleriyle nasil gordugunu herkese gostermek için hazirlamistir. Insan figurun oldugu gibi degil heykelcinin bu modelin yaptigi golgesini sanatcinin gordugu gibi yapıldığını ifade etmiştir. Diğer taraftan eserleri kendine nasil baktigini kendini nasil hisedip gordugunu ifade etmektedir.

Amerikan felsefecisi William Barrett yazdigi bir eserde ^[2] Giacometti'nin figurlerinin 20. yuzyildaki modernizm ve varoluşçuluk felsefi görüşlerinin modern hayatın giderek daha anlamsiz ve bos oldugunu aksettirdigini bildirmekte ve "Günümüzün butun heykelleri, ayni gecmisteki heykeller gibi, bir gun parcalanip kaybolup gideceklerdir.... Bunun için kisinin eserini bu en kucuk koseye girebilecek sekilde yapmasi ve cisminin her zerresini hayatla doldurmasi gerekmektedir demektedir.

Seçkin eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Heykelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Torse (Gövde), 1925
• Femme cuillère (Dişi kaşık), 1926
• Le Couple (Cift), 1926
• Composition cubiste. Homme (Kübist kompozisyon. Erkek), 1927, bronz^[3]
• Tête qui contemple (Düşünen büst), 1927
• Femme couchée qui rêve (Rüya gören yatan kadın), 1929
• Homme et femme (Erkek ve kadın) », 1929
• L’Heure des traces (Zaman izleri) veya La Boule suspendue (Asılmış toplar), 1931
• Projet pour un couloir (Bir renk için proje), 1931
• Cage (Kafes), 1931
• Objet désagréable à jeter (Atılacak nahoş nesneler), 1931
• Pointe à l’œil (Göze nokta), 1932
• On ne joue plus (Artık oynamıyorum), 1932
• Femme égorgée (Katledilmiş kadın) , 1932
• Main prise (Yapılmış el), 1932
• Table surréaliste (Surrealist el), 1933
• Le Palais à quatre heures du matin (Sabah saat dörtte saray), 1933
• Fleur en danger (Tehlikede olan çiçek), 1933
• L’Objet invisible (Görünmez nesne) veya Mains tenant le vide (Boş ellerin tutulması), 1934
• La Femme qui marche (Yürüyen kadın), 1934
• Nuit (Gece), 1946
• L’Homme agtu doigt (Parmağıyla adam), 1947
• Le Nez (Burun), 1947
• Tête sur tige (Kök üstünde büst), 1947
• Homme qui marche (Yürüyen adam), 1947
• Grande figure (Büyük figür), 1949
• La Place de la cité (Şehirde bir yer), 1949
• Le Chariot (Araba), 1950
• Le Chien (Köpek), 1951
• Le Chat (Kedi), 1951
• Tête de Diego sur socle (Kaide üstünde Diego'nun büstü), 1953
• Femme debout (Ayakta figür), 1953, Kahverengi patine edilmiş bronz, imzalanmış ve numara verilmiş.
• Le Petit Lustre (Küçük avize) figurinlerle, 1950 yılları
• Bust of Diego, 1954
• Femmes de Venise (Venedik'te kadınlar), 1956
• Grande femme IV (Büyük cüsseli kadın IV), 1960
• Grandes figures II et III (Büyük figürler II ve III), 1960
• Homme qui marche 7 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1960 ; UNESCO Sarayı, Paris, Fransa
• Arbre (Agaç), Samuel Beckett'in "Godot'yu beklerken" oyunu için mizansen, 1961
• L'homme qui marche I

Resimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Auto-portrait (Kendi portresi), 1921
• Le Couple (Çift), 1926
• La Mère de l’artiste (Sanatçının annesi), 1937
• Pomme sur un buffet (Büfe üzerindeki elma), 1937
• Stehende Figur (Ayaktaki figür), 1947
• La rue (Sokak), 1952
• Paysage à Stampa (Stampa peyzaji), 1952
• Diego in a Plaid Shirt (Gömlekli Diego), 1954
• Rue d'Alésia, 1954
• Annette dans le studio (Annette stüdyoda), 1954
• Yanaihara, 1958
• Annette, 1962
• Jean Genet
• Michel Leiris

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Alberto Giacometti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Tate Online Koleksiyonu'ndaki Alberto_Giacometti'e ait 21 eser 17 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim:5.1.2010)
• İngilizce Wikipedia "Alberto_Giacometti" maddesi 8 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim:5.1.2010)
• Fransizca Wikipedia "Alberto_Giacometti" maddesi 6 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) (Erişim:5.1.2010)