Abhazya demografisi

Bu sayfa nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, sosyoekonomik statü, dini aidiyetleri ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere, Abhazya nüfusunun demografik özellikleri ile ilgilidir.

Abhazya demografisi Gürcistan ile 1992-1993 yıllarında yapılan savaşlarla büyük ölçüde etkilendi. 1989 yılında nüfus 525.061 idi.^[1] Geçmişte ve günümüzde Abhazya etnik kompozisyonu Gürcü-Abhaz çatışması merkezi bir rol oynar.

Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Abhazya'nın nüfusunun büyüklüğü belirsizdir. 2003 yılında yapılan nüfus sayımına göre 215.972 kişidir fakat bunun Gürcü yetkililer tarafından doğru olmadığı söylenmekteydi. Gürcistan İstatistik Bölümü'nün tahminlerine göre, Abhazya'nın 2003 yılındaki nüfusu 179.000, 2005'da ise 178.000 kişidir.

Britannica Ansiklopedisi 2007 yılında nüfusun 180.000 olacağını,^[2] Uluslararası Kriz Grubu ise 2006 yılında Abhazya'nın toplam nüfusunun 157.000 ve 190.000 arasında olmasını tahmin etmekteydi.^[3]

Abhazya nüfusu 1992-1993 savaşlarında yarıya indi (1989 yılında 525.061 idi).

2011 yılında yapılan son nüfus sayımına göre Abhazya'nın nüfusu 240.705 kişidir.^[4]

Hayati istatistikler[değiştir | kaynağı değiştir]

	Ortalama nüfus (x 1000)^[5]	Canlı doğumlar	Ölümler	Doğal değişim	Kaba doğum hızı (her 1000 başına)	Kaba ölüm hızı (her 1000 başına)	Doğal değişim (her 1000 başına)
2003	218	1,816	1,142	674	8.3	5.3	3.1
2004	221	1,919	1,233	686	8.7	5.6	3.1

Etnik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Abhazya etnik nüfusu'da 1992-1993 Savaşı'ndan sonra büyük ölçüde değişmeye başladı. Şu anda Abhazya nüfusu ağırlıklı olarak Abhazlar oluşturmakta ve nüfusun geri kalanını azınlık halinde olan Gürcüler (çoğunlukla Megreller), Hemşinler (Ermeniler) ve Ruslar oluşturur. Savaş öncesinde Gürcüler etnik nüfusun %45.7'sini oluşturuyordu, ancak 1993 yılından itibaren birçok Gürcü, Rus ve Ermeni etnik temizliğe uğramış ve göç etmek zorunda kalmıştır.^[2]

Tarihsel gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

1886 yılında Abhazya'da yapılan etnik aileler listesinde (1893 yılında Tiflis'te yayınlandı), buna göre Sohum ilçesinin 68,733 kişilik nüfusunun 30,640'ını Samurzakano bölgesi oluşturuyordu ve etnik nüfus şöyle idi: 28,323 Abhaz, 3,558 Megrel, 2,149 Yunan, 1,090 Ermeniler, 1,090 Rus, 637 Estonyalı ve 608 Gürcü (İmeretli ve Gurialı dahil) olarak kayıtlara geçmiştir.^[6] Samurzakano bugünkü Abhazya'nın Gali ilçesidir. Samurzakano'nun etnik nüfusu tartışmalıdır. Ama 1886 rakamlarının karşılaştırılmasında açıkça Abhazların çoğunluğu oluşturduğunu göstermektedir. Batum ilçesinde (Kutaisi eyaletinin bir parçası oldu) 1.469 Abhaz bulunmaktaydı.^[7] Günümüzde Samurzakano Megrellerden asimile olmuştur.

1897 nüfus sayımına göre Abhazya'da anadili olarak Abhazcayı konuşan 58.697 kişi, Megrelceyi konuşan 23.810 kişi ve Gürcüceyi konuşan 1.971 kişi bulunmaktaydı.^[8]^[9] Sohum ilçenin nüfusu o dönem 100,000'e kadar çıkmıştı. Yunanlar, Ruslar ve Ermeniler şehrin %3,5 ila %22'sini ve ilçenin nüfusunun % 1.52'ini oluşturmaktaydı.^[10] On dokuzuncu yüzyılın sonunda, Abhazların, Abhazya nüfusunun % 53'ünü oluşturduğu görülmektedir.^[11] Rusya Geçici Hükümeti tarafından düzenlenen 1917 tarım sayımına göre, Abhazya kırsal nüfusunun sırasıyla %41,7'sini (54,760) ve %30,4'ünü (39,915) Gürcüler ve Abhazlar oluşturuyordu.^[12] O zaman Gagra ve civarı Abhazya'nın parçası değildi.

Sovyetler Birliği döneminde, Rus, Ermeni, Yunan ve Gürcü nüfusu abhaz nüfusuna göre daha hızlı büyümeye başladı özellikle Joseph Stalin bir Gürcü olmasıyla Abhazya doğumlu Gürcü olan Lavrenty Beriya nedeniyle Abhaz nüfusu göç etmeye başladı.^[13]

Abhaz hükûmeti Abhaz diasporasının (özellikle Türkiye) anavatanlarına geri dönmesi için çalışmaktadır.^[14] Ağustos 2013 yılında, Geri Dönüş Devlet Komitesi 1993 yılından bu yana 7365 kişinin Abhazya'ya döndüğünü ve dönenlerin 4268 bininin Türkiye'den, 494 kişinin Suriye'den, 107 kişinin Mısır ve Lübnan'dan ve 2496 bininin ise Rusya ve diğer ülkelerden göç ettiğini tespit edilmiştir.^[15]

Aşağıdaki tabloda, Abhazya'da yapılan nüfus sayımları özetlenmiştir.

Yıl	Gürcüler	Abhazlar	Ruslar	Ermeniler	Yunanlar	Toplam
1886 Aile Listesi	50.6% (34,806)	41.2% (28,323)	1.6% (1,090)	1.6% (1,090)	3.1% (2,149)	68,773
1897	24.4% (25,873)	55.3% (58,697)	4,8% (5,135)	6.2% (6,552)	5.1% (5,393)	106,179
1926	33.6% (67,494)	27.3% (55,918)	6.7% (12,553)	12.8% (25,677)	7.6% (14,045)	201,016
1939	29.5% (91,967)	18.0% (56,197)	19.3% (60,201)	15.9% (49,705)	11.1% (34,621)	311,885
1959	39.1% (158,221)	15.1% (61,193)	21.4% (86,715)	15.9% (64,425)	2.2% (9,101)	404,738
1970	41.0% (199,596)	15.9% (77,276)	19.1% (92,889)	15.4% (74,850)	2.7% (13,114)	486,959
1979	43.9% (213,322)	17.1% (83,087)	16.4% (79,730)	15.1% (73,350)	2.8% (13,642)	486,082
1989	45.7% (239,872)	17.8% (93,267)	14.3% (74,913)	14.6% (76,541)	2.8% (14,664)	525,061
2003^[1]	21.3% (45,953)	43.8% (94,606)	10.8% (23,420)	20.8% (44,870)	0.7% (1,486)	215,972
2011	19.2% (46,367)	50.7% (122,069)	9.1% (22,077)	17.4% (41,864)	0.6% (1,380)	240,705

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Population censuses in Abkhazia: 1886, 1926, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2003 21 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) Georgian and Mingrelian figures have been conflated, as most of the "Georgians" were ethnically Mingrelian.
^ ^a ^b "Abkhazia." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 09 Sep. 2008.
^ Abkhazia Today. 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The International Crisis Group Europe Report N°176, 15 September 2006, page 9. Free registration needed to view full report
^ "Population census in Abkhazia 2011". 9 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
^ "Hayati istastikler". Georgiatimes. Eksik ya da boş |url= (yardım);
^ Ethno-demographic history of Abkhazia, 1886–1989 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Daniel Müller. P. 5
^ Ethno-demographic history of Abkhazia, 1886–1989 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Daniel Müller. P. 6
^ Demoscope, Distribution of the population by the mother tongue and uyezds per 1897 census, Sukhum district 11 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
^ Sukhum 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary (Rusça)
^ Roman Szporluk, National identity and ethnicity in Russia and the new states of Eurasia, M.E. Sharpe, 1994, page 283.
^ Ментешашвили А.М. Исторические предпосылки современного сепаратизма в Грузии. 11 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Тбилиси, 1998.
^ "JRL RESEARCH & ANALYTICAL SUPPLEMENT ~ JRL 8226, Issue No. 24 • May 2004. SPECIAL ISSUE; THE GEORGIAN-ABKHAZ CONFLICT: PAST, PRESENT, FUTURE". 26 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
^ New York Times Abkhazia Lures Its Expatriates, Welcoming Them One by One 28 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7.5.2009
^ "С 1993 года по 2013 год госкомитетом РА по репатриации зарегистрировано 7 365 человек". 6 Ağustos 2013. 11 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2013.
^ "Abhazya'da ki Türk Azınlığı". BulTürk. 2004. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[censuses-1] Population censuses in Abkhazia: 1886, 1926, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2003 21 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) Georgian and Mingrelian figures have been conflated, as most of the "Georgians" were ethnically Mingrelian.

[britannica-2] "Abkhazia." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 09 Sep. 2008.

[Today_third-3] Abkhazia Today. 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The International Crisis Group Europe Report N°176, 15 September 2006, page 9. Free registration needed to view full report

[4] "Population census in Abkhazia 2011". 9 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.

[hayatiistatistik-5] "Hayati istastikler". Georgiatimes. Eksik ya da boş |url= (yardım);

[6] Ethno-demographic history of Abkhazia, 1886–1989 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Daniel Müller. P. 5

[7] Ethno-demographic history of Abkhazia, 1886–1989 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Daniel Müller. P. 6

[8] Demoscope, Distribution of the population by the mother tongue and uyezds per 1897 census, Sukhum district 11 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[9] "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.

[10] Sukhum 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary (Rusça)

[11] Roman Szporluk, National identity and ethnicity in Russia and the new states of Eurasia, M.E. Sharpe, 1994, page 283.

[12] Ментешашвили А.М. Исторические предпосылки современного сепаратизма в Грузии. 11 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Тбилиси, 1998.

[13] "JRL RESEARCH & ANALYTICAL SUPPLEMENT ~ JRL 8226, Issue No. 24 • May 2004. SPECIAL ISSUE; THE GEORGIAN-ABKHAZ CONFLICT: PAST, PRESENT, FUTURE". 26 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.

[14] New York Times Abkhazia Lures Its Expatriates, Welcoming Them One by One 28 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7.5.2009

[apress9702-15] "С 1993 года по 2013 год госкомитетом РА по репатриации зарегистрировано 7 365 человек". 6 Ağustos 2013. 11 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2013.

[16] "Abhazya'da ki Türk Azınlığı". BulTürk. 2004. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Abhazya demografisi nedir?, Abhazya demografisi anlamı nedir?, Abhazya demografisi ne demektir?