Abşeron Yarımadası

Abşeron Yarımadası
Abşeron yarımadası
Abşeron Yarımadası; Abşeron yarımadası
	Slogan: Qara qızıl diyarı (Siyah altın diyarı)
Alt idari birimler	Liste Bakü (şehir); Sumgayıt (şehir); Abşeron (rayon);
Yüzölçümü
• Toplam	2110 km²
Nüfus (Aralık 2008)
• Toplam	3,4 milyon
• Sıra	1.
• Yoğunluk	3070/km²
Etnik köken
• Azeri	%96
• Diğer	4%
ISO 3166 kodu	AZ-AB

Abşeron Yarımadası (Azerice: Abşeron yarımadası), Azerbaycan'da bir yarımadadır. Yarımada, ülkenin en büyük ve en kalabalık şehri Bakü'nün ve ayrıca onun uydu şehirleri Sumgayıt ve Hırdalan'ın ev sahibidir.

Adada ikisi (Bakü ve Sumgayıt) kentsel bölgede ve biri (Abşeron Rayonu) Abşeron yöresinde banliyö bölgesi olmak üzere üç ilçe vardır.

Yarımada, Hazar Denizi'ne doğru 60 kilometre (37 mi) doğuya uzanır ve maksimum 30 kilometre (19 mi) genişliğe ulaşır. Teknik olarak Kafkas Dağları'nın en doğudaki uzantısı olmasına rağmen, manzarası sadece hafif tepelik olan, Şah Dili olarak bilinen uzun bir kum tepesi ile biten ve günümüzde Abşeron Millî Parkı ilan edilen hafifçe dalgalı bir ovadır. Bu kısımda yarımada vadiler tarafından kesilir ve sık sık tuz gölleri ile karakterize edilir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

"Abşeron" ismi Farsça āb šuran'dan (tuzlu sular) gelir. Bu kelime aynı zamanda adını Rusya'daki Apşeronsk şehrine de vermiştir.

Conrad Malte-Brun'a göre 1810'da yarımada için kullanılan alternatif bir isim "Okoressa" idi.^[1]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Abşeron Yarımadası, Bakü'nün neredeyse metropol alanıdır; çünkü Bakü metropol alanı Bakü şehri, Sumgayıt ve Kırdalan'dan oluşurken; Abşeron Yarımadası, Bakü şehri, Sumgayıt ve merkezi Kırdalan olan Abşeron rayonundan oluşur.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Abşheron Yarımadası, sıcak ve kuru yazları, serin ve zaman zaman yağışlı kışları ve yıl boyunca kuvvetli rüzgarları ile ılıman yarı kurak bir iklime (Köppen iklim sınıflandırması: BSk) sahiptir. Yarımada, Azerbaycan'ın en kurak kısmıdır (burada yağış yılda 200 mm civarında veya daha azdır). Yıllık hafif yağışların çoğu yaz mevsimi dışında gerçekleşir ancak bu mevsimlerin hiçbiri özellikle ıslak değildir. Abşeron Yarımadası'nın doğal bitki örtüsü kuru bozkır ve yarı çöldür. Yarı kurak iklim nedeniyle, yerel tarım sulama gerektirir.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

1870'lerin başlarında Abşeron Yarımadası, dünyada petrol üretiminin yapıldığı en eski yerlerden biriydi. Manzaranın çoğu hâla paslanan yağ vinçleri ile işgal edilmiş haldedir. Çevresel hasar ve kirlilik ile ilgili ciddi sorunlara rağmen, Abşeron; çiçekleri, bahçeciliği, dutları ve incirleriyle bilinir. Kuzey kıyısı, popüler yerel turistik cazibe merkezleri olan el değmemiş plajlara sahiptir.

Robert Nobel ve Zeynelabidin Tağıyev dahil zengin insanlar, Abşeron Yarımadası'na yerleştiler.

Doğal kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yarımadada petrol, kireç, kum ve tuz gibi doğal kaynaklar vardır. Yarımadanın Masazir, Khojahasan ve Boyuk Shor gibi ünlü gölleri vardır. Abşeron Yarımadası'nda dünyanın birkaç eski petrol kuyusu bulunmaktadır. Azerbaycan, Abşeron'daki çeşitli çamur volkanları ile bu kategoride ilk sırada yer alıyor. Dünyadaki 800 çamur volkanından 400'ü Güney Hazar petrol-gaz havzasında ve Azerbaycan'ın ve diğer adaların Hazar Denizi'nin su alanındaki kuru bölgelerinde bulunmaktadır.

Ana yollar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkenin ana karayolları Bakü ve Abşeron Yarımadası'ndadır. Bunlar Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı, Deniz limanı, Bakü Tren İstasyonu ve başkenti ülkenin diğer bölgelerine bağlayan diğer otoyollardır. Büyük petrol ve gaz boru hatları da bu yarımadadan geçmektedir. Bakü TRACECA (Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaştırma Koridoru) uluslararası trafik koridorunun en önemli noktasıdır. Bu proje ile Azerbaycan, tarihi İpek Yolu'nun yeniden kurulmasında rol oynamaktadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Malte-Brun's 1822 English translation - Universal Geography". 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan Coğrafyası7 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Yarımadadaki kimya ve petrol endüstrilerinden kaynaklanan kirlilik hakkında Kısa Belgesel
Wikimedia Commons'ta Abşeron Yarımadası ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

[1] "Malte-Brun's 1822 English translation - Universal Geography". 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.

[1]

Abşeron yarımadası nedir?, Abşeron yarımadası anlamı nedir?, Abşeron yarımadası ne demektir?