Aşkabat Uluslararası Havalimanı

Aşkabat Uluslararası Havalimanı
Aşgabat halkara howa menzili
Aşkabat Uluslararası Havalimanı; Aşgabat halkara howa menzili
	IATA: ASB - ICAO: UTAA - LID: ASBHavalimanının Türkmenistan'daki konumu
Özet
Havalimanı tipi	Sivil
Sahibi	Türkmenistan hükûmeti
Yer	Aşkabat, Türkmenistan
Açılış	1994
Rakım (ODS)	692 ft / 211 m
Koordinatlar	37°59′13″K 58°21′39″D / 37.98694°K 58.36083°D
Web sitesi	ashgabatairport.gov.tm
Harita
Pistler
İstatistikler (2016)
Yolcu	1,300,000
	Kaynakça: AIP Turkmenistan
	g; t; d;

Aşkabat Uluslararası Havalimanı (Türkmence: Aşgabat halkara howa menzili) (IATA: ASB, ICAO: UTAA), Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir havalimanıdır. Havalimanı, şehir merkezinin 10 km kuzeybatısında yer almaktadır.

Hava trafiği kontrol kulesi ve 3.700 metre uzunluğundaki piste sahip eski havalimanı 1994 yılında açıldı ve ülkenin ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'nın adını aldı. Yeni havalimanı 2016 yılında tamamen yeniden tasarlandıktan ve yeniden inşa edildikten sonra açıldı.

Aşkabat Uluslararası Havalimanı, 2016 yılında 1,3 milyon yolcu ile Türkmenistan'ın en yoğun havalimanıdır.^[1]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkmen sivil havacılığının başlangıcı 1927 yılı olarak kabul edilebilmektedir. Bu tarihlerde Turtkul ve Novo-Urgenç yerleşimlerinde uçan Çarcov ve Daşoğuz arasında hava yolunun çalışmaya başladı. Bu uçuş için, Almanya'da satın alınan dört kişilik Junkers F.13 ile Sovyet Kalinin K-4 uçakları kullanıldı. 8 havayolu bu havayoluna hizmet etti. Daha sonra, 1932'de yolcuların taşınması için Sovyet uçakları satın alındı. Bunlar arasında altı koltuklu Kalinin K-5 uçağı ile 12 koltuklu Tupolev ANT-9 uçakları bulunmaktaydı. Türkmenistan SSC hava filosunun ikmali ile 1932'de diğer yerleşimlere transfer olmadan Çarcov Havalimanı'nda doğrudan Çarcov-Daşoğuz arasında hizmet veren ve bir hava bölümü kuruldu.

Bağımsız Türkmenistan[değiştir | kaynağı değiştir]

1994 yılında açılan havalimanı binası ve terminal saatte 1,600 yolcu kapasitesine sahiptir. Sovyet döneminde, havalimanı sadece iç hat uçuşları için kullanılmaktaydı. Günümüzde, havalimanı hem yolcular hem de yükler için çalışan bir dizi yabancı havayoluna hizmet vermektedir.

Türkmenistan cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'nın Türkmenistan'ı yeni bir Kuveyt'e dönüştürme arzusunun bir parçası olarak, kendine özgü bir havalimanı inşa etmeye çalıştı. Bu girişim, hava trafik kontrol kulesinin pistin yanlış tarafında inşa edilmesine neden oldu. Şatafatlı yeni terminal artık pilotlara rehberlik ederken hava trafik kontrolörlerinin görüşünü engellemekteydi. İnşaat mühendisleri bu konuyu Türkmenbaşı'ya iletse de Türkmenbaşı terminalin bu şekilde daha iyi göründüğünü açıklamıştır.^[2] 2013 yılında terminal binası yıkıldı.

2012 yılında Türkmenistan hükûmeti, Aşkabat'ta Oğuz Han olarak adlandırılacak yeni bir uluslararası havalimanının inşası için uluslararası bir ihale açtı. İhaleyi, 1990'ların sonundan beri Türkmenistan'da faaliyet gösteren bir Türk inşaat şirketi olan Polimeks kazandı. Yeni havalimanı, 17 Eylül 2016 tarihinde Türkmenistan cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhammedov tarafından açıldı.^[3] Proje, yaklaşık 2.3 milyar dolara mal oldu.

Tesisler[değiştir | kaynağı değiştir]

Havalimanı, Türkmen kuşu şeklinde son derece sıra dışı bir terminal tasarımına sahiptir. Yeni havalimanı, yılda 14 milyon yolcuya hizmet vermektedir ve saatte 1,600 yolcu taşıma kapasitesine sahiptir. Havalimanının tüm hizmetleri 24 saat çalışmaktadır. İkinci kategoride ILS ve platform ile donatılmış iki pisti her türlü uçağı almasını sağlamaktadır. 350.000 metrekarelik kapalı alana sahip olan havalimanı, yolcu terminali, VIP terminali, yılda 200.000 ton yük taşıma kapasitesine sahip kargo terminali, yeni bir hava trafik kontrol kulesi (ATCT), dar gövdeli uçaklar için üç adet bakım hangarı, yeni akaryakıt istasyonları, yemek servisi, itfaiye, uçuş simülasyonu, bakım ve onarım binaları, 3.000 araçlık otopark, sivil havacılık okulu ve tıp merkezine ev sahipliği yapmaktadır. Yine havalimanında yolcu bekleme odaları, servis pasaportu, gümrük, sınır kontrolü, 24 saat referans hizmeti, VIP ve CIP odaları, iş kulübü, bilet gişesi (Türkmen Hava Yolları), mağazalar, barlar, fast-food satış yerleri, döviz bozdurma, yeni bir bagaj taşıma konveyör sistemi, uluslararası telefon, anne ve çocuk odası ve havayolu ofisleri (Star Alliance ve Türk Hava Yolları) bulunmaktadır. Havalimanı, ayrıca Airbus A380 ve Boeing 747-8 gibi geniş gövdeli, çift katlı jet uçaklarına hizmet vermek için 3.800 metrelik yeni bir piste sahiptir.^[4]

26 Mart 2014 tarihinde Cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhammedov'un katıldığı bir törenle küçük bir yolcu terminali açıldı.^[5] Terminal, 2013. Caddede (Kozmonotlar Bulvarı) önceki Sovyet dönemi havalimanı (otobüs durağından sonra) binasının bulunduğu yerde yer almaktadır. Ana yolcu terminalinin inşaat süresi boyunca geçici terminal Aşkabat'a hareket eden ve Aşkabat'a gelen yolcuların hizmetini aldı. Ana terminalin hizmete alınmasından sonra terminal, charter seferleri için kullanılmaktadır.

Havayolları ve uçuş noktaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyetler Birliği döneminde, havalimanı yalnızca iç uçuşlara hizmet vermek için kullanıldı. Günümüzde ise yerel havayolu filosunun uçaklarına ek olarak, hem yolcu hem de kargo uçuşları gerçekleştirerek dünyanın çeşitli yabancı havayollarının uçaklarına hizmet vermektedir.

Yolcu[değiştir | kaynağı değiştir]

Hava yolları	Uçuş noktaları
Belavia	Sezonluk: Minsk
China Southern Airlines	Urumçi
flydubai	Dubai-Uluslararası
S7 Airlines	Moskova-Domodedovo
Türk Hava Yolları	İstanbul^[6]
Türkmen Hava Yolları	Abu Dabi,^[7] Almatı, Amritsar,^[8] Ankara, Balkanabat, Bangkok-Suvarnabhumi, Pekin-Başkent, Birmingham,^[9] Daşoğuz, Delhi, Dubai-Uluslararası,^[7] Frankfurt,^[10] İstanbul, Cidde,^[11] Kazan, Kuala Lumpur-Uluslararası,^[12] Merv, Moskova-Domodedovo, Sankt Petersburg, Türkmenabat, Türkmenbaşı

Kargo[değiştir | kaynağı değiştir]

Hava yolları	Uçuş noktaları
AeroLogic	Frankfurt, Hong Kong
Coyne Airways	Tiflis
Turkish Cargo	Dakka, İstanbul-Atatürk
Turkmenistan Airlines Cargo	Abu Dabi, Brno, İstanbul-Atatürk
Volga-Dnepr Airlines	Stavanger
Cargolux	Lüksemburg, Tiflis, Taipei, Zhengzhou, Budapeşte, Cakarta

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 31 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ Ghost Wars, Steve Coll; pg. 303 along with the corresponding footnote on pg. 627.
^ "The President of Turkmenistan took part in the opening of new Ashgabat International Airport". Turkmenistan. The Golden Age. 17 Eylül 2016. 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ "Türk firması Türkmenistan'da 2.25 milyar dolarlık ihale kazandı – Hürriyet EKONOMİ". Hurriyet.com.tr. 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ "Golden Age". Turkmenistan. 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ "Turkish Airlines to fully move to Istanbul New in late 4Q18". ch-aviation.com. 16 Ekim 2018. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ ^a ^b Liu, Jim (24 Ocak 2020). "Turkmenistan Airlines UAE Jan 2020 Temporary suspensions". Routesonline. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ "Flights to Ashgabat from Amritsar airport set to be resumed". Tribune India. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ Liu, Jim. "Turkmenistan Airlines resumes Birmingham service from Dec 2019". Routesonline. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ Liu, Jim. "Turkmenistan Airlines Jeddah / Kuala Lumpur 1H20 adjustment as of 29JAN20". Routesonline. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ Liu, Jim (26 Kasım 2019). "Turkmenistan Airlines delays Malaysia resumption to Feb 2020". Routesonline. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî site
Great Circle Mapper'deki UTAA havalimanı bilgileri. Kaynak: DAFIF (Ekim 2006'da geçerli).
World Aero Data'da UTAA hakkında bilgiler. Kaynak: DAFIF.

[AIP-1] "Arşivlenmiş kopya". 31 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[2] Ghost Wars, Steve Coll; pg. 303 along with the corresponding footnote on pg. 627.

[3] "The President of Turkmenistan took part in the opening of new Ashgabat International Airport". Turkmenistan. The Golden Age. 17 Eylül 2016. 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[4] "Türk firması Türkmenistan'da 2.25 milyar dolarlık ihale kazandı – Hürriyet EKONOMİ". Hurriyet.com.tr. 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[5] "Golden Age". Turkmenistan. 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[move-6] "Turkish Airlines to fully move to Istanbul New in late 4Q18". ch-aviation.com. 16 Ekim 2018. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[T5_UAE_Sus-7] Liu, Jim (24 Ocak 2020). "Turkmenistan Airlines UAE Jan 2020 Temporary suspensions". Routesonline. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[8] "Flights to Ashgabat from Amritsar airport set to be resumed". Tribune India. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[9] Liu, Jim. "Turkmenistan Airlines resumes Birmingham service from Dec 2019". Routesonline. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[10] "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[11] Liu, Jim. "Turkmenistan Airlines Jeddah / Kuala Lumpur 1H20 adjustment as of 29JAN20". Routesonline. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[12] Liu, Jim (26 Kasım 2019). "Turkmenistan Airlines delays Malaysia resumption to Feb 2020". Routesonline. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

g t d Türkmenistan'daki havalimanları
Ana uluslararası	Aşkabat
Diğer uluslararası	Daşoğuz Merv Türkmenabat Türkmenbaşı
Yerel	Balkanabat Karaboğaz Kerki
Kategori

Aşkabat Uluslararası Havalimanı nedir?, Aşkabat Uluslararası Havalimanı anlamı nedir?, Aşkabat Uluslararası Havalimanı ne demektir?