1999 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi

1999 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi
Katılım	%87.0
	Bölgelere göre sonuçlar
Önceki Cumhurbaşkanı; Nursultan Nazarbayev; Bağımsız	Seçilen Cumhurbaşkanı ; Nursultan Nazarbayev; Bağımsız

1999 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi, 10 Ocak 1999 tarihinde Kazakistan'da yapılmış olan cumhurbaşkanlığı seçimidir. Seçimi mevcut Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev %81'lik oy oranıyla yeniden kazanmış ve 20 Ocak 1999 tarihinde yemin ederek görevine başlamıştır.^[1] Çoğu gözlemci, seçimi bariz bir şekilde adaletsiz olarak gördü ve Nazarbayev'in demokratik bir hükûmet sistemini teşvik etmediğini belirtti.^[2]^[3]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan'da ikinci cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk olarak 1996'da yapılması planlanıyordu. Ancak, 1995 referandumundan sonra tarih Aralık 2000 olarak belirlendi. Bununla birlikte, 1998 sonbaharında yaşanan parlamento eyleminden sonra, seçimin 1999'un başlarında gerçekleşmesine sebep oldu.

7 Ekim 1998'de anayasada yapılan 19 değişiklik Parlamento tarafından kabul edildi ve Cumhurbaşkanı Nazarbayev tarafından yasalaştırıldı. 94. maddede yapılan bir değişiklik şöyledir: "Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının rızasıyla, Cumhurbaşkanının yetkilerinin mevcut süresi, Meclislerinin ortak oturumunda toplam oyların çoğunluğu ile kabul edilen Cumhuriyet Parlamentosu kararı ile azaltılabilir. Böyle bir durumda, Parlamento Meclisi bir ay içinde Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının seçilmesine karar verir."^[4]

Bu yeni değişikliğe göre hareket eden Parlamento, ertesi gün Nazarbayev'den mevcut görev süresini kısaltmasını istedi. Nazarbayev bunu kabul etti, ardından Meclis 10 Ocak 1999'u yeni seçimlerin tarihi olarak belirledi.^[5]

Ana muhalefet adayı Akejan Kajegeldin'in seçimlere katılması yasaklandı. Bu yasaklama birçok gözlemci tarafından eleştirildi.^[2]^[6] Yakın zamanda çıkarılan bir yasa, bir suçtan hüküm giyen herkesin seçimlere katılmasını yasakladı. Kajegeldin, kısa süre önce resmî olmayan bir seçim mitingine katılmaktan suçlu bulunmuştu ve bu nedenle aday olamaz hale gelmişti.^[7]

Seçimin yönetilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçimden önce, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) gibi gruplar kısa hazırlık ve kampanya dönemiyle ilgili endişelerini dile getirdiler. AGİT, Kazak hükûmetine, tüm adayların kampanya yapmak için yeterli zamana sahip olabilmesi için seçimi ertelemesi için baskı yaptı, ancak değişen bir şey olmadı.^[6] Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı Al Gore, Kasım 1998'de Nazarbayev'i arayarak yaklaşan seçimlerle ilgili endişelerini dile getirdi.^[3]

Kitle iletişim araçlarına adil erişimin olmaması da yine birçok gözlemciyi endişelendirdi. AGİT'e göre, çoğu büyük medya kuruluşu büyük ölçüde Nazarbayev'e odaklandı.^[8]

Seçimde ikinci olan Serikbolsyn Abdilin, seçim hilesi olduğuna ve oyların doğru sayılmadığını iddia etti.^[9]

ABD Dışişleri Bakanlığı, seçimlerin demokratik olmayan doğasının "ikili ilişkilere gölge düşürdüğünü" söyledi.^[3]

Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Nazarbayev'in Kazakistan Halk Birliği Partisi, seçimlerden iki ay sonra Otan Partisi'ne dönüştürüldü.


Adaylık		Parti	Oy	%
	Nursultan Nazarbayev	Bağımsız	5.846.817	80.97
	Serikbolsın Abdildin	Kazakistan Komünist Partisi	857.386	11.87
	Gani Qasymov	Bağımsız	337.794	4.68
	Engels Gabbasov	Kazakistan Halk Birliği Partisi	55.708	0.77
Karşıt			123.703	1.71
Toplam			7.221.408	100.00

Geçerli oy			7.221.408	98.53
Geçersiz/boş oy			107.562	1.47
Toplam oy			7.328.970	100.00
Kayıtlı seçmen/katılım			8.419.283	87.05
Kaynak: Nohlen et al.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Olcott, Martha Brill (2002). Kazakhstan : unfulfilled promise. Washington, D.C.: Carnegie Endowment for International Peace. ISBN 0-87003-189-9. OCLC 48711117.
^ ^a ^b "Opinion | Kazakhstan's Empty Election". The New York Times (İngilizce). 9 Kasım 1998. ISSN 0362-4331. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.
^ ^a ^b ^c "KAZAKSTAN'S PRESIDENTIAL ELECTION". web.archive.org. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.
^ "The Constitution". web.archive.org. 8 Şubat 2008. 8 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.
^ "KAZAKHSTAN". www.hrw.org. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.
^ ^a ^b "BBC News | Asia-Pacific | OSCE wants Kazakhstan election postponed". news.bbc.co.uk. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.
^ Olcott, s. 119
^ OSCE-ODIHR, s. 12–14
^ "RFE/RL Newsline Archive - Radio Free Europe / Radio Liberty". archive.ph. 10 Eylül 2012. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.

[1] Olcott, Martha Brill (2002). Kazakhstan : unfulfilled promise. Washington, D.C.: Carnegie Endowment for International Peace. ISBN 0-87003-189-9. OCLC 48711117.

[:0-2] "Opinion | Kazakhstan's Empty Election". The New York Times (İngilizce). 9 Kasım 1998. ISSN 0362-4331. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.

[:1-3] "KAZAKSTAN'S PRESIDENTIAL ELECTION". web.archive.org. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.

[4] "The Constitution". web.archive.org. 8 Şubat 2008. 8 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.

[5] "KAZAKHSTAN". www.hrw.org. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.

[:2-6] "BBC News | Asia-Pacific | OSCE wants Kazakhstan election postponed". news.bbc.co.uk. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.

[7] Olcott, s. 119

[8] OSCE-ODIHR, s. 12–14

[9] "RFE/RL Newsline Archive - Radio Free Europe / Radio Liberty". archive.ph. 10 Eylül 2012. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

g t d Kazakistan'da seçimler ve referandumlar
Cumhurbaşkanlığı seçimleri	1990 1991 1999 2005 2011 2015 2019 2022
Parlamento seçimleri	1937 1947 1951 1955 1959 1963 1967 1971 1975 1980 1985 1990 1994 1995 1999 2004 2007 2012 2016 2021 2023
Yerel seçimler	1994 1999 2003 2007 2012 2016 2021
Belediye seçimleri	2021
Referandumlar	1991 Nisan 1995 Ağustos 1995 2022

1999 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi nedir?, 1999 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi anlamı nedir?, 1999 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi ne demektir?