1950 FIFA Dünya Kupası finali

1950 FIFA Dünya Kupası finali
Etkinlik	1950 FIFA Dünya Kupası
Tarih	16 Temmuz 1950
Yer	Maracanã Stadyumu, Rio de Janeiro
Hakem	George Reader
Seyirci	173.850
← 1938	1954 →

1950 FIFA Dünya Kupası finali ya da Uruguay - Brezilya maçı, Uruguay ile Brezilya millî takımları arasında yapılan final maçı niteliği taşıyan, 1950 FIFA Dünya Kupası kapsamında oynanan final grubunun son maçıdır. Maç öncesi Uruguay'dan 1 puan önde olmasından dolayı beraberliğin şampiyonluğunu ilan etmesi için yettiği Brezilya'nın, 1-0 öne geçtiği maçı 2-1 kaybetmesiyle Uruguay, Dünya Kupasını 2. kez müzesine götürmüştür.

Brezilya ikinci yarının hemen başında Friaça ile öne geçip şampiyonluk için büyük bir avantaj yakalasa da, Juan Alberto Schiaffino Uruguay için durumu eşitleyen golü kaydederken Alcides Ghiggia'nın bitime 11 dakika kala attığı golle Uruguay şampiyon olmuştur. Bu maç, futbol tarihinin en beklenmedik yenilgilerinden biri olarak kabul edilmektedir.^[1]

Finale doğru[değiştir | kaynağı değiştir]

**Son maçlar öncesi Final Grubu puan durumu**
Takım	O	G	B	M	AG	YG	Av.	P
Brezilya	2	2	0	0	13	2	6.500	4
Uruguay	2	1	1	0	5	4	1.250	3
İspanya	2	0	1	1	3	8	0.375	1
İsveç	2	0	0	2	3	10	0.300	0

Şampiyonanın açılış maçında Meksika'yı 4-0'la geçen Brezilya, Belçika ile 2-2 berabere kalarak final grubuna kalma şansını zora soktu. Brezilya'nın final grubuna kalması için Yugoslavya'yı yenmesi gerekiyordu. Yugoslavya'nın kilit oyuncularından Rajko Mitić, sahaya çıkan merdivenlerden düşerek başından yaralandığı için maça çıkamadı ve Brezilya maçı 2-0 kazandı. Final grubunda Brezilya'nın dışında İsveç, İspanya ve Uruguay da yer almaktaydı. Brezilya, İsveç'i 7-1, İspanya'yı ise 6-1 yenmişti.^[2]

Futbolda parlak bir geçmişi olan, 1924 ve 1928 Yaz Olimpiyatları'nda altın madalyayı kazanıp 1930 FIFA Dünya Kupası finalinde kupaya uzanan Uruguay ise her ne kadar İlk Turda Bolivya'yı 8-0 yense de, final grubundaki maçlarda kendini gösterememişti. İspanya ile 2-2 berabere kalıp İsveç'i son 34 dakikada 2 gol atarak 3-2 yenmişti.^[2] Uruguay ile Brezilya arasında oynanacak bu maç, sonucunun şampiyonu belirleyecek olması yönüyle final maçının olmadığı bir Dünya Kupası'nda final niteliği taşımaktaydı. Bu nedenle aynı gün oynanacak olan İspanya-İsveç maçından daha fazla önem taşımaktaydı.^[3]

Brezilya, 1938'den bu final maçına kadar Uruguay'la 17 kez karşı karşıya gelmiş; 8 galibiyet, 5 yenilgi ve 4 beraberlik almıştı. Brezilya, tüm bu nedenlerden ötürü kâğıt üstünde Uruguay'la oynanacak son maçın favorisiydi.^[4]

Maç özeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Maçın ilk yarısı beklenildiği gibi Brezilya'nın atak futboluna karşı Uruguay'ın genellikle savunma yapmasıyla geçti. İspanya ve İsveç'in aksine Uruguay defansif futbolunu ilk yarının tamamına yayarak devrenin golsüz kapanmasına sebep oldu. Fakat, maçın 28. dakikasında Uruguaylı Obdulio Varela'nın bir ikili mücadelede Brezilyanın sol açık oyuncusu Bigode’ye attığı yumruk, Brezilyalıları psikolojik olarak etkileyerek maçı Uruguaylıların lehine çevirdi.^[4]

İkinci yarının başlamasından 1 dakika sonra Brezilya, Friaça'nın Ademir'den aldığı pasla beraber ceza sahasına girip kaleci Máspoli'nin sağından ağlara bıraktığı topla 1-0 öne geçti.

66. dakikada Varela'nın pasıyla hareketlenen Ghiggia, Bigode'yi geçtikten sonra sağ kanattan hücuma geçti. Juan Alberto Schiaffino, Gigghia'dan topu alıp şutunu çekti ve maçta eşitliği sağladı. 79. dakikada Brezilya defansının zaaflarını değerlendiren Gigghia, ceza sahasına girip topla birlikte ilerledi ve en yakın kale direğine doğru hemen şutunu çekti. Brezilya kalecisi Moacir Barbosa, dar açıdan hızla gelen topa müdahalede geç kalınca Uruguay 2-1 öne geçti.

Maç ayrıntıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Uruguay v Brezilya

16 Temmuz 1950
15.00 BRT (UTC-03.00)

Uruguay	2 - 1	Brezilya
Schiaffino 66' Ghiggia 79'	Rapor	Friaça 47'

Maracanã Stadyumu, Rio de Janeiro
Seyirci: 173.850^[5]
Hakem: George Reader (İngiltere)

Uruguay

Brazil


URUGUAY:
GK		Roque Máspoli
SW		Matías González
RB		Víctor Rodríguez Andrade
CB		Eusebio Tejera
LB		Schubert Gambetta
CM		Julio Pérez
CM		Obdulio Varela (c)
RF		Alcides Ghiggia
CF		Juan Alberto Schiaffino
CF		Omar Oscar Míguez
LF		Rubén Morán
Teknik direktör:
Juan López Fontana


Brezilya
GK		Moacir Barbosa Nascimento
RB		Augusto
CB		Juvenal
LB		Bigode
DM		José Carlos Bauer
DM		Danilo
AM		Zizinho
AM		Jair
RF		Friaça
CF		Ademir
LF		Chico
Teknik direktör:
Flávio Costa

Maç sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Final sıralaması
Takım	O	G	B	M	AG	YG	Av.	P
Uruguay	3	2	1	0	7	5	1.400	5
Brezilya	3	2	0	1	14	4	3.500	4
İsveç	3	1	0	2	6	11	0.545	2
İspanya	3	0	1	2	4	11	0.364	1

Dünya Kupası'nın mucidi Jules Rimet, maç sonunda kupayı takdim etmek için sahaya ineceği vakit yapacağı konuşmayı Brezilya'nın ana dili olan Portekizce hazırlamıştı. Uruguay'ın şampiyonluğu ilan etmesiyle sahaya indiğinde konuşma yapmadan kupayı Kaptan Varela'ya takdim eden Rimet'in yanı sıra, organizasyon komitesi de herhangi bir kupa töreni düzenlemedi. Çünkü maç öncesi tüm hazırlıklar Brezilya'nın şampiyonluğunu ilan edeceği baz alınarak yapılmıştı. Organizasyonu düzenleyen Brezilya Futbol Konfederasyonu'nun Brezilyalı 22 futbolcu için isimlerinin teker teker yazılı olduğu altın madalyaları maç öncesinde bastırmış olmasından dolayı Uruguaylı futbolculara madalya da verilemedi. Gazeteler ise Uruguay'ın beklenmedik ikinci golü sırasında Uruguay'da üç taraftarın heyecandan kalp krizi geçirip öldüğünü yazdı. Rio de Janeiro'da da 58 yaşındaki bir adamın kalbi, maçı dinlerken durmuştu.^[4] Galibiyet golünün sahibi Gigghia ise maçtan sonra gol attığı ânı şöyle anlatmıştır:

“	Maracanã'yı tek bir hareketiyle sessizliğe boğan üç isim var: Frank Sinatra, Papa II. John Paul, üçüncüsü de ben.^[4]	„

Paulo Perdigão, "Bir Yenilgi'nin Anatomisi" adlı kitabında maçtan şöyle bahsetti: Son gol hala Brezilya futbol tarihinin en çok konuşulan golü olmaya devam ediyor. Çünkü başka hiçbir gol, bu golün bir ulusun hayatındaki tarihi an olma gerçeğinin üzerine çıkamadı.^[6]

Dünya Kupasında alınan ikincilik, Bezilya'nın o tarihe kadar aldığı en iyi derece olmasına karşın bir başarısızlık olarak kabul edildi. Ulusu en iyi temsil ettiği düşünülen bir sporda zafer kazanılamamıştı. Kaleci Barbosa, maçtan sonra günah keçisi ilan edildi ve ölene kadar da öyle kaldı. 1993'te futbolculara moral vermek için Brezilya millî takım kampını ziyaret etmek isteyen Barbosa, uğursuzluk getirir diye içeri alınmadı. Ayrıca, o güne kadar ilk defa Dünya Kupasına ev sahipliği yapan bir ülke, final oynadığı Dünya Kupasını kaybetti.^[4]

İronik olarak bu Dünya Kupası, Uruguay'ın kazandığı son Dünya Kupası olurken Uruguay takımı o tarihten sonra bir daha Dünya Kupası final maçı oynamadı.^[7]

Bunların yanında, bu maç sonuna kadar Brezilya'nın forma rengi olarak kullandığı mavi-beyaz renkler uğursuz olduğu gerekçesiyle giyilmedi ve hâlen kullanılan sarı-yeşil forma tasarlandı. Ve uzun yıllar Brezilya kalesine zenci bir kaleci konulmadı.

Seyirciler[değiştir | kaynağı değiştir]

Şampiyonanın istatistiklerine göre izleyici sayısı sürekli artmaktaydı. Açılış maçını 81.649 biletli seyirci izlerken, final maçında bu rakam 173.850'ye çıktı. Bu sayı, davetliler ve gazetecilerle birlikte 200.000'i bulmuştu. Final maçı bu rekor izleyici sayısıyla o güne kadar dünyada en çok seyirci çeken spor karşılaşması oldu.^[4]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ludger Schulze, Josef Kelnberger: Süddeutsche Zeitung WM-Bibliothek – 1930–1950. Süddeutsche Zeitung, 2006. ISBN 3-86615-165-9

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Football's 20 Greatest Upsets, Soccerphile 4 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (WebCite®^{[ölü/kırık bağlantı]})
^ ^a ^b "1950 FIFA World Cup Brazil ™ Results" (İngilizce). FIFA.com. 3 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2009.
^ Alex Bellos (29 Mart 2004). "Fateful Final: 1950 World Cup in Rio de Janeiro's Maracanã". Futebol: The Brazilian Way of Life. brazilmax.com. 9 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2010.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Alex Bellos (2003). "3. Bölüm: Kader Maçı". 'Futebol: Brezilya Tarzı Yaşam'. İstanbul: Literatür Yayıncılık. ss. sf. 45-78. ISBN 975-04-0221-9.
^ "FIFA World Cup superlatives" (pdf). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. s. 5. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011.
^ Paulo Perdigão (2000). 'Anatomia de uma Derrota (Edição revisada e ampliada)' (Portekizce). Porto Alegre: L&PM Editores. ISBN 85-254-1047-0.
^ "1930'dan 2010'a Dünya Kupası tarihi". CNNTurk.com. 8 Haziran 2010. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2011.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

WC 19504 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
El Maracanazo y la leyenda- Como explicar lo inexplicable (İspanyolca)
21-7-1950 Uruguay campeón del Mundo, El Gráfico (İspanyolca)
Bericht zu Ghiggias Tor (Almanca)

[1] Football's 20 Greatest Upsets, Soccerphile 4 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (WebCite®^{[ölü/kırık bağlantı]})

[fifa-2] "1950 FIFA World Cup Brazil ™ Results" (İngilizce). FIFA.com. 3 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2009.

[3] Alex Bellos (29 Mart 2004). "Fateful Final: 1950 World Cup in Rio de Janeiro's Maracanã". Futebol: The Brazilian Way of Life. brazilmax.com. 9 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2010.

[Bellos-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Alex Bellos (2003). "3. Bölüm: Kader Maçı". 'Futebol: Brezilya Tarzı Yaşam'. İstanbul: Literatür Yayıncılık. ss. sf. 45-78. ISBN 975-04-0221-9.

[5] "FIFA World Cup superlatives" (pdf). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. s. 5. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011.

[6] Paulo Perdigão (2000). 'Anatomia de uma Derrota (Edição revisada e ampliada)' (Portekizce). Porto Alegre: L&PM Editores. ISBN 85-254-1047-0.

[7] "1930'dan 2010'a Dünya Kupası tarihi". CNNTurk.com. 8 Haziran 2010. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d FIFA Dünya Kupası
Turnuvalar	Uruguay 1930 İtalya 1934 Fransa 1938 Brezilya 1950 İsviçre 1954 İsveç 1958 Şili 1962 İngiltere 1966 Meksika 1970 Batı Almanya 1974 Arjantin 1978 İspanya 1982 Meksika 1986 İtalya 1990 Amerika Birleşik Devletleri 1994 Fransa 1998 Güney Kore/Japonya 2002 Almanya 2006 Güney Afrika 2010 Brezilya 2014 Rusya 2018 Katar 2022 Amerika Birleşik Devletleri/Kanada/Meksika 2026 İspanya/Portekiz/Fas 2030 Suudi Arabistan 2034
Finaller	1930 1934 1938 1950¹ 1954 1958 1962 1966 1970 1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022
Kadrolar	1930 1934 1938 1950 1954 1958 1962 1966 1970 1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022
Elemeler	1930² 1934 1938 1950 1954 1958 1962 1966 1970 1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022 2026
Diğer	Ödüller Golcüler Hat trick'ler Tarih Belgesel filmler Maskotlar İstatistikler ve rekorlar Birden fazla turnuvada oynayan futbolcular Takım performansları Hakemler Resmî şarkılar Ev sahipleri Kupa Kazanan teknik direktörler
¹1950'de "puan usulü 4'lü final grubu statüsü" uygulandığından, eleme turlarıyla ulaşılan resmî bir final maçı oynanmamıştır fakat fikstür gereği son maçta, puanı en yüksek ve sadece kendileri kupayı kazanma şansına sahip iki takımın (Brezilya ile Uruguay) karşılaşması; son maçın "1950 Dünya Kupası finali" olarak hatırlanmasına vesile olmuştur. ² Bu turnuva için eleme oynanmamış, katılımcılar davet ile belirlenmiştir.

g t d Brezilya millî futbol takımı maçları
FIFA Dünya Kupası finalleri	1950 1958 1962 1970 1994 1998 2002
FIFA Konfederasyonlar Kupası finalleri	1997 1999 2005 2009 2013
Copa América finalleri	1983 1995 1997 1999 2004 2007 2019 2021
CONCACAF Gold Cup finalleri	1996 2003
Superclásico de las Américas	2011 2012 2014 2017 2018 2019
Diğer	Polonya 5-6 (uz.) Brezilya (1938) Brezilya 1-1 (uz.) Çekoslovakya (1938) Macaristan 4-2 Brezilya (1954) Brezilya 2-3 İtalya (1982) Brezilya 2-0 Şili (1989) Brezilya 1-7 Almanya (2014)

1950 FIFA Dünya Kupası finali nedir?, 1950 FIFA Dünya Kupası finali anlamı nedir?, 1950 FIFA Dünya Kupası finali ne demektir?