İstanbul Park

Grand Prix Pisti (2005–günümüz)
Zaman dilimi	TSİ
Koordinatlar	40°57′6″K 29°24′18″D / 40.95167°K 29.40500°D / 40.95167; 29.40500
Kapasite	125,000[1]
FIA sınıfı	1 (Grand Prix Pisti) 3 (Kısa Pist)
Sahibi	Vakıflar Genel Müdürlüğü (Ağustos 2005–günümüz)
İşletici	Can Bilim Eğitim Kurumları A.Ş. (Nisan 2024–Mart 2054) Intercity (Ekim 2012–Mart 2024) Bernie Ecclestone (Nisan 2007–Eylül 2012) FİYAŞ (Auğustos 2005–Mart 2007)
Temel atma	23 Eylül 2003
Açılış	19 Ağustos 2005
Mimar	Hermann Tilke[2]
Eski isim(leri)	Intercity İstanbul Park (Ekim 2012–Mart 2024) İstanbul Park (Ağustos 2005–Eylül 2012)
Etkinlikler	Geçmiş: Formula 1 Türkiye Grand Prix (2005–2011, 2020–2021) MotoGP (2005–2007) WTCC (2005–2006) Le Mans Series (2005–2006) World SBK (2013) FIA World RX (2014–2015) DTM (2005) FIA GT Şampiyonası (2005) International GT Open (2006) World Series by Renault (2006) FIA Avrupa Kamyon Yarışı Şampiyonası (2012)
Grand Prix Pisti (2005–günümüz)
Uzunluk	5.338 km (3.317 mi)
Tur rekoru	1:24.770 ( Juan Pablo Montoya, McLaren MP4-20, 2005, F1)
Kısa Pist (2005–günümüz)
Uzunluk	3.925 km (2.439 mi)
Website	intercitypark.com

İstanbul Park, Türkiye'nin İstanbul ilinin Tuzla ilçesinde, Akfırat mevkiinde bulunan dünya standartlarındaki yarış pistidir. 2003 yılında temeli atılan pist, dünyanın en büyük spor organizasyonlarından biri olan Formula 1 yarışlarına 2005-2011 yılları arasında, 2020 ve 2021'de toplamda 9 yarışa ev sahipliği yapmıştır. Toplam 2 milyon 215 bin m²'lik bir alanı kaplayan bir tesistir. Önce pistin adı İstanbul Speed Park (Türkçesi: İstanbul Hız Parkı) konmak istenmiş ancak toplumun Türkçe duyarlılığı sayesinde pistin adı İstanbul Park'a çevrilmiştir.

Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olan İstanbul park, 2003 yılında 20 yıllığına TOBB ve İTO iştiraki Formula İstanbul Yatırım A.Ş. (FİYAŞ) şirketine kiralanmıştır.^[3] FİYAŞ tarafından İstanbul Park tesisinin işletme hakları Nisan 2007'de Bernie Ecclestone'a verilmiştir, Ekim 2012'de ise Intercity şirketine verilmiştir. Pistin işletme haklarının Intercity tarafında bulunduğu dönemde pistin adı Intercity İstanbul Park olarak değişmiştir.^[4][5] 2 Nisan 2024 tarihinde yapılan ihalede de pistin işletmesi 30 yıllığına Can Bilim Eğitim Kurumları A.Ş. şirketine kiralanmıştır.^[6]

Toplam uzunluğu 5 bin 338 m olan pistte 6 sağa, 8’i de sola olmak üzere toplam 14 dönemeç (viraj) yer almaktadır.^[7] Bu virajların en ünlüsü ise 8.viraj olarak bilinen 4 virajın birleşimiyle oluşan virajdır. Bu virajda sürücüler 6G kuvvetine kadar kuvvetle karşı karşıya kalabiliyorlar. Saat yönünün tersine koşulacak biçimde tasarlanan pist, 124 bin lastik bariyerle çevrelenmektedir. Pistin tasarımını Hermann Tilke yapmıştır.^[8] Toplam seyirci kapasitesi yaklaşık 150 bin kişi olan İstanbul Park Pisti’nde 12 bin araçlık da otopark bulunmaktadır.^[9]

Yarışlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Grand Prix'si ilk defa 21 Ağustos 2005 tarihinde düzenlenmiştir ve McLaren Mercedes'in Fin pilotu Kimi Raikkonen bu yarışı kazanmıştır. İkinciliği Renault'un dünya şampiyonu İspanyol pilotu Fernando Alonso kazanırken, üçüncülüğü de yine McLaren takımından Kolombiyalı Juan Pablo Montoya elde etti.Juan Pablo Montoyanın elde ettiği yarış içi en hızlı tur rekoru halen daha egale edilememiştir.

2006 yılındaki yarışı Ferrari'den Felipe Massa kazandı. Renault pilotu Fernando Alonso ikinci, Ferrari pilotu Michael Schumacher üçüncü oldu.

2007 yılındaki yarışı da yine Ferrari'den Felipe Massa kazandı. Ferrari pilotu Kimi Raikkonen ikinci, McLaren pilotu Fernando Alonso ise üçüncü oldu.

2008 yılındaki yarışı Felipe Massa kazanarak, üst üste üçüncü kez birinci oldu. Lewis Hamilton 2. ve Kimi Raikkonen ise 3. olarak yarışı tamamladılar.

2011 sonrasında Türkiye GP'si sözleşmesinin bitmesi ve F1 patronu Bernie Ecclestone ile anlaşma sağlanamaması sebebiyle İstanbul Park, 2012 Formula 1 takviminden çıkarılmıştır.^[10][11]

COVID-19 pandemisi sebebiyle 25 Ağustos 2020 günü Türkiye GP'sinin 2020 Formula 1 takvimine girdiği açıklanmış, 15 Kasım 2020 tarihinde Formula 1 yarışı düzenlenmiştir. Bu kapsamda da 2020 Türkiye Grand Prix öncesinde pistin asfaltı yenilenmiştir, Formula 1 yarışı düzenlenmesi için gerekli olan FIA Grade 1 lisansı 12 Kasım 2023 tarihine kadar olmak üzere alınmıştır. 2020 Türkiye GP'sinde pole-pozisyonu Lance Stroll elde etmiştir, yarışı Lewis Hamilton kazanmıştır, Sergio Perez ve Sebastian Vettel de podyumu tamamlamıştır.

28 Nisan 2021 tarihinde Kanada'daki COVID-19 giriş kısıtlamaları sebebiyle Türkiye Grand Prix'sinin Kanada Grand Prix'sinin yerini alarak 2021 Formula 1 sezonu'na dahil edildiği ve 13 Haziran 2021 tarihinde Formula 1 yarışı düzenleyeceği resmen açıklanmıştır. Ancak; 14 Mayıs 2021 tarihinde İngiltere'nin Türkiye'ye uyguladığı seyahat kısıtlamaları sebebiyle takvimden tekrar düşürülmüş, yarış organizatörleri daha sonrasında yarış düzenlemeyi talep etmiştir.

Motor Sporları Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Formula 1[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 yılında ölçülen en yüksek hız 329,15 km/saat (204,281 mil/sa) oldu. 2006'da ise önceki yıl kullanılan 3.0 litrelik V10 tornetlerden daha küçük, 2.4 litrelik V8 motorlarla ulaşılan son hız 320 km/sa oldu. Ancak bu, motor güçlerindeki azalmadan değil, lastiklerin özelliklerinden kaynaklandı.

2005[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 Türkiye Grand Prix'inin galibi, McLaren-Mercedes adına yarışan Kimi Räikkönen oldu. Start-finiş arasında liderliği bırakmayarak 1:24'34.454 süreyle yarışı kazanan Räikkönen'in ardından Renault pilotu Fernando Alonso ikinci, diğer McLaren-Mercedes pilotu Juan Pablo Montoya üçüncü oldu.

Yarışın en hızlı turu Juan Pablo Montoya tarafından 1'24.770 süreyle geçildi. Bu turda ortalama hızı 226,693 km/saat idi.

2006[değiştir | kaynağı değiştir]

2006 Türkiye Grand Prix, Ferrari pilotu Felipe Massa tarafından kazanıldı. Massa, start-finiş arasında liderliği bırakmayarak yarışı kazandı. Yarışın en dikkate değer olayıysa, 2005'in şampiyonu Fernando Alonso ile 7 kez Formula 1 şampiyonu olan Michael Schumacher arasındaki çekişmeydi. 2006 San Marino Grand Prix'inde Alonso'yu arkasında tutarak yarışı kazanan Schumacher, bu kez Alonso'yu geçmek için uğraştı, ancak başaramayınca Alonso 2., Schumacher 3. oldu.

2007[değiştir | kaynağı değiştir]

2007 Türkiye Grand Prix 2007 Formula 1 sezonu'nun 12. yarışı. 24 Ağustos ve 26 Ağustos tarihleri arasında İstanbul Park'ta yapıldı. Felipe Massa 1., Kimi Raikkonen 2. ve Fernando Alonso ise 3. oldu. Ortalama hız 218,360 km/saat oldu.

2008[değiştir | kaynağı değiştir]

Felipe Massa üst üste üçüncü kez yarışı kazandı, Lewis Hamilton 2. ve Kimi Raikkonen ise 3. oldu. En hızlı tur Kimi Raikkonen tarafından 1:26.506 olarak kaydedildi.

2009[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 Türkiye Grand Prix'sini Brawn GP takımından Jenson Button kazandı. İstanbul Park'ta bir ilk yaşanarak pol pozisyonunu almadan kazanan ilk kişi Jenson Button oldu. Bundan önce İstanbul Park'ta yapılan 4 yarışı da pol pozisyonunu alanlar kazanmıştı.

2010[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 Türkiye Grand Prix'inde Lewis Hamilton 1., Jenson Button 2., Mark Webber 3. oldu [1] 2 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

2020[değiştir | kaynağı değiştir]

2020 Türkiye Grand Prix'inde Lewis Hamilton 1.,Sergio Perez 2.,Sebastian Vettel 3. oldu.

2021

2021 Türkiye Grand Prix'i ıslak zemin üstünde koşulurken Valtteri Bottas 1.,Max Verstappen 2.,Sergio Perez 3.oldu.

Formula 1 İstanbul istatistikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl	Kazanan	Otomobil	Zaman	Mesafe	Tur	Ø-Tempo	Tarih	Ev sahibi
2005	Kimi Räikkönen	McLaren-Mercedes	1:24:34,454 h	5,338 km	58	219,497 km/h	21 Ağustos	Türkiye
2006	Felipe Massa	Ferrari	1:28:51,082 h	5,338 km	58	208,903 km/h	27 Ağustos
2007	Felipe Massa	Ferrari	1:26:42,161 h	5,338 km	58	214,081 km/h	26 Ağustos
2008	Felipe Massa	Ferrari	1:26:49,451 h	5,338 km	58	213,809 km/h	11 Mayıs
2009	Jenson Button	Brawn - Mercedes	1:26:24,848 h	5,338 km	58		7 Haziran
2010	Lewis Hamilton	Mclaren-Mercedes	1:28:47.620 h	5,338 km	58		30 Mayıs
2011	Sebastian Vettel	Red Bull Racing	1:25.049.620 h	5,338 km	58		8 Mayıs
2020	Lewis Hamilton	Mercedes AMG	1:42:19.313 h	5,338 km	58		15 Kasım
2021	Valtteri Bottas	Mercedes AMG	1:31:04.103 h	5,338 km	58		10 Ekim

Rekor: F. Massa (3 birincilik)

8. viraj pilotların korkulu rüyası olmuştur. Yüksek yer çekimine (G kuvvetine) maruz kalan pilotlar bu virajdan korktuklarını her yarış başı söylerler. 8. viraj art arda 4 apex noktasına sahiptir. Bu anlamda dünyanın meşhur virajlarındandır.

MotoGP[değiştir | kaynağı değiştir]

2005[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 yılında İstanbul Park'ta 16. Yarışı gerçekleştirilen MotoGP Dünya Şampiyonasının birincisi 41'44.139 süreyle İtalya'dan Marco Melandri (Honda) oldu. İkinci ise yine İtalya'dan Valentino Rossi (Yamaha) oldu. Üçüncü Amerika Birleşik Devletleri'nden Nicky Hayden (Honda) oldu.

2006[değiştir | kaynağı değiştir]

2006 yılında İstanbul Park'ta 4. Yarışı gerçekleştirilen MotoGP Dünya Şampiyonasının birincisi 41.54.065 süreyle İtalya'dan Marco Melandri (Honda) oldu. İkinci ise Avustralya'dan Casey Stoner (Honda), üçüncü Amerika Birleşik Devleteri'nden Nicky Hayden (Honda) oldu.

2007[değiştir | kaynağı değiştir]

2007 Yılında İstanbul Park'ta 3. Yarışı gerçekleştirilen MotoGP dünya şampiyonasının birincisi 42.02.850 süreyle Avustralya'dan Casey Stoner (Ducati) oldu. İkinci ise İspanya'dan Toni Elias (Honda), üçüncü İtalya'dan Loris Capirossi (Ducati) oldu. Bu yarış İstanbul Park'ta gerçekleştirilen son MotoGP yarışıdır.^[12]

Diğer Yarışlar

İstanbul Park ilk senelerinde Formula 1 ve MotoGP dışında İstanbul Park'ta başka serilere ait yarışlar da düzenlenmiştir. 2005 ve 2006'da WTCC ve Le Mans dayanıklılık yarışları düzenlenmiştir. Bununla birlikte pistin açıldığı sene 2005'te DTM ve FIA GT serileri; 2006'da da Formula Renault yarışları düzenlenmiştir.

2011 sonrası Formula 1 takviminden düşürüldükten sonra İstanbul Park; 2012 yılında FIA Avrupa Kamyon Yarışları Şampiyonası'na, 2013'te WSBK ve Supersport Dünya Şampiyonası motosiklet yarışlarına ev sahipliği yapmıştır. 2014-2015 yıllarında ise FIA Dünya Rallikros Şampiyonası yarışları düzenlenmiştir; bu yarışlar için de özel olarak pistin son üç virajı çevresinde bir rallikros pisti oluşturulmuştur.

Tur Rekorları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kategori	Süre	Sürücü	Araç	Oranizasyon
Grand Prix Pisti: 5.338 km (2005–Şimdi)
Formula 1	1:24.770	Juan Pablo Montoya	McLaren MP4-20	2005 Turkish Grand Prix
GP2	1:33.482	Andreas Zuber	Dallara GP2/08	2008 Istanbul GP2 Series round
LMP1	1:41.281[13]	Emmanuel Collard	Pescarolo C60 Hybrid	2006 1000 km of Istanbul
Formula Renault 3.5	1:41.342[14]	Pastor Maldonado	Dallara T05	2006 Istanbul Formula Renault 3.5 Series round
LMP2	1:43.031[13]	João Barbosa	Radical SR9	2006 1000 km of Istanbul
Formula 3000	1:45.708[15]	Tomáš Kostka	Lola B02/50	2006 Istanbul F3000 Masters round
GP3	1:47.227	Andrea Caldarelli	Dallara GP3/10	2011 Istanbul GP3 Series round
GT1 (GTS)	1:49.469[13]	Pedro Lamy	Aston Martin DBR9	2006 1000 km of Istanbul
MotoGP	1:52.877	Toni Elías	Honda RC211V	2006 Turkish motorcycle Grand Prix
Formula Renault 2.0	1:55.524[16]	Dani Clos	Tatuus FR2000	2006 Istanbul Eurocup Formula Renault 2.0 round
GT2	1:55.658[17]	Mike Rockenfeller	Porsche 911 (996) GT3-RSR	2005 FIA GT Istanbul 2 Hours
World SBK	1:55.673	Tom Sykes	Kawasaki ZX-10R	2013 Istanbul World SBK round
250cc	1:57.595	Dani Pedrosa	Honda RS250R	2005 Turkish motorcycle Grand Prix
Porsche Carrera Cup	1:58.612[18]	Jaap van Lagen	Porsche 911 (997) GT3 Cup	2008 Istanbul Porsche Supercup round
World SSP	1:59.157	Sam Lowes	Yamaha YZF-R6	2013 Istanbul World SSP round
DTM	2:00.130[19]	Mika Hakkinen	Mercedes-Benz AMG C-Class	2005 Istanbul DTM round
Ferrari Challenge	2:00.718[20]	Dario Caso	Ferrari 458 Challenge Evo	2014 Istanbul Ferrari Challenge Europe round
Eurocup Mégane Trophy	2:02.560[21]	César Campaniço	Renault Mégane Renault Sport	2006 Istanbul Eurocup Mégane Trophy round
125cc	2:03.825	Joan Olivé	Aprilia RS125R	2006 Turkish motorcycle Grand Prix
Super 2000	2:05.771	Gabriele Tarquini	Alfa Romeo 156 WTCC	2005 FIA WTCC Race of Turkey
Formula Alfa	2:07.676[22]	Tornike Kiknavelidze	AKKS Formula Alfa	2014 Istanbul Formula Alfa round

Pistin teknik özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Pist uzunluğu: 5 bin 338 metre
• Pist genişliği: 14-21.5 metre
• Çevreyolu uzunluğu: 5 bin 482 metre
• İç yolların toplam uzunluğu: 2 bin 286 metre
• Toplam dönemeç sayısı: 14 (6 sağ-8 sol)
• Toplam düzlük sayısı: 4
• En keskin dönemeç yarıçapı: 15 metre
• En uzun düzlük: 720 metre
• Başlangıç-bitiş düzlüğü uzunluğu: 655,5 metre
• Pist düşey kerb sayısı: 16
• En fazla hız: 320,58 kilometre/saat
• Alt geçit sayısı: 2
• Üst geçit sayısı: 3
• Lastik bariyer sayısı: 124 bin

Arazi alanı ve toprak işleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Toplam arazi alanı: 2 milyon 215 bin metrekare
• Toplam tesis alanı: 100 milyon 729 bin 425 metrekare
• Toplam kazı işleri: 2786 milyon 600 bin metrekare
• Toplam dolgu işleri: 2868 milyon 900 bin metrekare

Bina oturma alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Padok binaları: 13 bin metrekare
• Tribün: 12 bin 700 metrekare
• Diğer: 6 bin 800 metrekare
• Toplam: 32 bin 500 metrekare

Bina toplam alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Padok binaları: 47 bin 400 metrekare
• Tribün: 12 bin 700 metrekare
• Diğer: 6 bin 800 metrekare
• Toplam: 66 bin 900 metrekare
• VIP kuleleri: 2 adet
• VIP kuleleri kat sayısı: 7 kat
• VIP kuleleri yükseklik: 37 metre

Tribün ve otopark kapasiteleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ana tribün: 25 bin kişi
• Geçici tribün: 50 bin kişi
• Doğal tribün: 50 bin kişi
• VIP locaları: 5 bin kişi
• Toplam otopark kapasitesi: 12 bin araç
• Toplam kapasite: 130 bin kişi

Personel ve Makine Mevcudu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Çalışan mühendis sayısı: 27 kişi
• Çalışan işçi sayısı: 1450 kişi
• Çalışan iş makinesi ve kamyon sayısı: 140 kişi
• Günlük çalışma süresi: 21 saat

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Trackpedia'nın İstanbul Park yarış ve sürüş rehberi 8 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Intercity İstanbul Park web sitesi 17 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• 2006 İstanbul Formula 1 Partisi26 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İstanbul Park'ın fotoğrafları