İsmail (Arapça: إِسْمَاعِيْل, romanize: ʾIsmāʿīl) veya Yişmael,^[a] Tanah ve Kur'an'da bahsedilen İbrani din büyüğü. Yahudilikte, Hristiyanlıkta ve İslamda, İbrahim'in ilk oğlu olarak geçer.^[1][2] Özellikle İslam'da önemi oldukça yüksektir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

İsmail ismi, İbranice kökenlidir (יִשְׁמָעֵאל, Yismael). Yisma "duymak" veya "işitmek", El ise "Tanrı" veya "Yaratan" anlamındadır; yani "Tanrı duydu", "Tanrı duyacak" demektir. İbrahim'in, oğluna bu ismi koymasının sebebi, Torah'ya göre; Tanrı'ya uzun süre çocuğunun olması için dua etmesi ve sonunda Tanrı'nın, İbrahim'i duyup çocuk sahibi yapmasıdır.

Yahudilikte ve İslam'da[değiştir | kaynağı değiştir]

Tora ve Kur'an'a göre, babası İbrahim, annesi ise Hacer'dir. İslam inancında Zebihatullah, yani "Allah'ın kurbanı" denir ve yine İslam inancına göre Muhammed'in atasıdır. İbrahim 86 yaşında iken, cariyesi Hacer'den oğlu İsmail doğdu. Daha sonra İbrahim 100, Sare 90 yaşında iken, Yahveh'in mucizesi ile İshak doğdu.^{Tekvin:17:17–27}

İslam kaynaklarına göre, İbrahim'in büyük oğlu İsmail'in soyu, bugünkü Arap milletini oluşturmuştur. İbrahim Tora'ya göre Hacer ve İsmail'i bugünkü Ürdün sınırına (Paran) yollamıştır. İsmail ve soyu orada büyüdü. Ürdün, Arabistan ve güney Edom'u ele geçirdi. İslami inanışa göre Hacer ile İsmail bugünkü Mekke’nin bulunduğu yere gelirler ve Zemzem Kuyusunu bulurlar. Daha sonra da İbrahim gelerek birlikte Kabe’yi inşa ederler. Ayrıca İbrahim’in gördüğü bir rüya üzerine İsmail’i kurban sunduğuna, sonra da Allah'ın İsmail'i kurtarmak için gökten bir koç indirdiğine inanılır.

"Ey Rabbim! Bana salihlerden olacak bir çocuk bağışla. Biz de ona uysal bir oğul müjdeledik. ''Çocuk kendisiyle birlikte koşup yürüyecek yaşa gelince İbrahim ona, “Yavrum, ben rüyamda seni boğazladığımı gördüm. Düşün bakalım, ne dersin?” dedi. O da, "Babacığım, emrolunduğun şeyi yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın" dedi. Nihayet her ikisi de boyun eğip, İbrahim de onu yüzüstü yere yatırınca ona, şöyle seslendik: "Ey İbrahim! Gördüğün rüyayı yerine getirdin. Şüphesiz biz iyilik yapanları böyle mükafatlandırırız." "Şüphesiz bu apaçık bir imtihandır." Biz, (İbrahim'e) büyük bir kurbanlık vererek O'nu kurtardık. Sonradan gelenler arasında ona güzel bir ad bıraktık. İbrahim'e selam olsun''^{Saffat Suresi:100–107}

''İbrahim'in, İsmail'le birlikte, Beytullah'ın ana duvarlarını yükselterek şöyle yakardıkları zamanı da an: "Rabb'imiz, bizden gelen niyazları kabul buyur; sen, evet sen, Semî'sin, her şeyi çok iyi duyarsın; Alîm'sin, her şeyi çok iyi bilirsin."^{Bakara Suresi:127}

''Kur'ân'da İsmail'i de an; çünkü o, vaadine sadık bir kuldu ve gönderilmiş bir peygamberdi. Ailesine ve çevresine namaz kılmayı ve zekat vermeyi emrederdi ve Rabbinin katında hoşnutluğa ermişti.''^{Meryem Suresi:54–55}

"Rabbimiz, gerçekten ben, çocuklarımdan bir kısmını beyt-i haram yanında ekini olmayan bir vadiye yerleştirdim; rabbimiz, dosdoğru namazı kılsınlar diye (öyle yaptım), böylelikle sen, insanların bir kısmının kalplerini onlara ilgi duyar kıl ve onları birtakım ürünlerden rızıklandır. Umulur ki şükrederler."^{İbrahim Suresi:37}

On iki oğul ve bir kızı olan İsmail'in çocukları:

1. Nebaioth (Nabit)
2. Kedar (Kaydar)
3. Adbeel (İzil/İdbil)
4. Mibsam (Mesma/Rama)
5. Mishma(Mişa)
6. Dumah (Duma)
7. Massa (Mâs/Mâş)
8. Hadad (Ezer/Ezür)
9. Tema (Tamya)
10. Jetur (Katura)
11. Naphish (Kafes)
12. Kedemah (Kaydman)
13. Mahalath ya da Bashemath (Basma) - Yakup peygamberin ikizi Esav ile evlendi.

Tarihsellik[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalyan arkeolog Paolo Matthiae ve onun ekibi tarafından 1974-75 yılları arasında antik kent Tell Mardikh kazıları sırasında keşfedilen ve M.Ö. 2500 ve şehrin yıkıldığı M.Ö. 2250 yılları arasına tarihlenen Ebla tabletlerinde İsmail'in adı geçmektedir.^[3]

Soyağaçları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Nuh'un oğlu Sam'dan İbrahim'e
• İbrahim'in, eşleri Hacer (İsmail dahil) ve Ketura'dan doğan nesli

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kurban Bayramı

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]