İlaç son kullanma tarihi

İlaç son kullanma tarihi, bir ilaçın üretildiği gibi kullanıma uygun olmayabileceği tarihtir. Tüketiciler, son kullanma tarihi için ilaç ambalajını kontrol ederek bir ilacın raf ömrünü görebilir.^[1]

Raf ömrünü geçen ilaçlar etkisiz ve hatta zararlı olabilir. İlaç üreticilerinin ve bazı sağlık kuruluşlarının standart tavsiyesi, ilaçların ambalaj üzerinde yazılı olan son kullanma tarihinden sonra imha edilmesidir.^[2] İlaç geri dönüşümü de yapılabilir.

Son kullanma tarihi nasıl belirlenir?[değiştir | kaynağı değiştir]

Son kullanma tarihi, ilacın bileşenlerinin stabilitesi ve bozulma hızı göz önünde bulundurularak belirlenir. Bu testler, ilacın raf ömrünü belirlemek için laboratuvar ortamında yapılır.

İlaç son kullanma tarihi, ilacın bileşenlerinin stabilitesi ve bozulma hızı göz önünde bulundurularak belirlenir. Bu testler, ilacın raf ömrünü belirlemek için laboratuvar ortamında yapılır. İlaç bileşenleri, ısı, ışık, nem ve hava gibi çevresel faktörlere maruz kaldığında bozulabilir. Bu bozulma, ilacın etkinliğini ve güvenliğini azaltabilir.

İlaç son kullanma tarihi belirlemek için kullanılan testler, ilacın bileşenlerinin bozulmasını izlemek için çeşitli teknikler kullanır. Bu teknikler arasında, ilacın kimyasal yapısını, fiziksel özelliklerini ve biyolojik aktivitesini değerlendirmek yer alır.^[3]

Son kullanma tarihi neden önemlidir?[değiştir | kaynağı değiştir]

Son kullanma tarihi, ilacın etkinliğini ve güvenliğini korumak için önemlidir. Raf ömrünü geçen ilaçlar, etkinliğini kaybedebilir veya hatta zararlı olabilir.

Etkisiz ilaçlar, hastanın iyileşmesine yardımcı olmayabilir. Bu, hastanın semptomlarının devam etmesine veya hatta kötüleşmesine neden olabilir.

Zararlı ilaçlar, bozulma nedeniyle toksik maddelere dönüşebilir. Bu, hastaya çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir, hatta ölüme yol açabilir.^[4]

Son kullanma tarihi ilacın neresinde yazar?[değiştir | kaynağı değiştir]

Son kullanma tarihi, genellikle ilacın ambalajı veya etiketinde bulunur. Son kullanma tarihi şu şekillerde yazıyor olabilir:

S.K.T.
Son kullanma tarihi
EXP (expiration date)

İlaç son kullanma tarihini kontrol etmek için ipuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

İlaçları düzenli olarak kontrol edin. İlaçlarınızı her kullandığınızda, son kullanma tarihlerini kontrol edin.
İlaçların ambalajını veya etiketini saklayın. İlaçlarınızın ambalajını veya etiketini saklamak, son kullanma tarihlerini kontrol etmenizi kolaylaştırır.
İlaçların depolama koşullarını takip edin. İlaçlar, uygun şekilde depolanmışsa daha uzun süre dayanır. İlaçlarınızı serin ve kuru bir yerde saklayın.
İlaçların görünümünü kontrol edin. İlaçların görünümünü kontrol etmek, bozulma belirtileri olup olmadığını belirlemenize yardımcı olabilir. İlaçlar, renk değişikliği, pıhtılaşma veya bulanıklık gibi bozulma belirtileri gösteriyorsa, kullanmadan önce bir doktora veya eczacıya danışın!^[5]

Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar nasıl değerlendirilir?[değiştir | kaynağı değiştir]

Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar, bir doktor veya eczacı tarafından değerlendirilmelidir. İlacın hala güvenli ve etkili olup olmadığına karar vermek için ilacın bileşenleri ve durumu göz önünde bulundurulmalıdır.

Doktor veya eczacı, ilacın son kullanma tarihi geçmiş olmasına rağmen hala güvenli ve etkili olup olmadığını değerlendirmek için aşağıdaki faktörleri göz önünde bulunduracaktır:

İlacın türü: Bazı ilaçların raf ömrü diğerlerinden daha uzundur. Örneğin, antibiyotiklerin raf ömrü genellikle 2-3 yıldır.
İlacın bileşenleri: Bazı bileşenler, diğerlerinden daha kararlıdır. Örneğin, vitaminler ve mineraller genellikle diğer ilaçlardan daha uzun süre dayanır.
İlacın depolama koşulları: İlaç, uygun şekilde depolanmışsa daha uzun süre dayanır. Örneğin, ilaçlar serin ve kuru bir yerde saklanmalıdır.^[6]

Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar nasıl imha edilir?[değiştir | kaynağı değiştir]

Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar, çöpe atılmamalıdır. Bu ilaçlar, tehlikeli atık olarak imha edilmelidir. İlaçların nasıl imha edileceği konusunda yerel sağlık otoritesine danışılabilir.^[7]

İlaçların imhası için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler arasında, ilaçları bir ilaç geri dönüşüm kutusuna atma, bir eczanede veya hastanede imha etme veya ilaçları özel bir atık bertaraf tesisine gönderme yer alır.^[8]

Son kullanma tarihi geçmiş ilaçları kullanmanın riskleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Raf ömrünü geçen ilaçlar, aşağıdaki riskleri taşımaktadır[değiştir | kaynağı değiştir]

Etkisiz olma: Raf ömrünü geçen ilaçlar, etkinliğini kaybedebilir ve bu nedenle hastanın iyileşmesine yardımcı olmayabilir.
Zararlı olma: Raf ömrünü geçen ilaçlar, bozulma nedeniyle toksik maddelere dönüşebilir ve bu nedenle hastaya zarar verebilir.
Alerjik reaksiyonlara neden olma: Raf ömrünü geçen ilaçlar, bozulma nedeniyle alerjik reaksiyonlara neden olabilecek yeni maddeler üretebilir.^[9]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
^ Stolar, Michael H. (1 Şubat 1979). "Expiration dates of repackaged drug products". American Journal of Health-System Pharmacy. 36 (2): 170-172. doi:10.1093/ajhp/36.2.170. ISSN 1079-2082.
^ Anculle-Arauco, Victor; Alnafisah, Mohammed S; Czischke L, Karen; Rodríguez Lockward, Ángel L.; Cenovicz, Murilo Simão; Allouche Colak, Nassima; Dumont Alves, Alexandra Frealdo; Kvasnicka, Emilia; Barros, Rafael A F; Couto Magalhães, Juliana A M; da Silva Arêas, Fernando Zanela (30 Ağustos 2023). "Transcranial Direct Current Stimulation in Opioid Use Disorder: A Systematic Review of the Literature". Principles and Practice of Clinical Research Journal. 9 (2). doi:10.21801/ppcrj.2023.92.4. ISSN 2378-1890.
^ Almubarak, T.; AlOtaibi, F.; Rafie, M.; Baiz, A. (2 Ekim 2023). "Expired Medications as Corrosion Inhibitors in the Oil and Gas Industry". Day 1 Mon, October 02, 2023. SPE. doi:10.2118/216036-ms.
^ Marusek, Sarah (24 Mayıs 2017). "Expiration dates: Performative illusions of law and regulation". Semiotica. 2017 (216): 249-263. doi:10.1515/sem-2015-0086. ISSN 0037-1998.
^ Research, Center for Drug Evaluation and (8 Şubat 2021). "Don't Be Tempted to Use Expired Medicines". FDA (İngilizce). 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
^ Shao, Jun; Chow, Shein‐Chung (6 Nisan 2001). "Two‐phase shelf‐life estimation". Statistics in Medicine. 20 (8): 1239-1248. doi:10.1002/sim.783. ISSN 0277-6715.
^ Lyon, Robbe C.; Taylor, Jeb S.; Porter, Donna A.; Prasanna, Hullahalli R.; Hussain, Ajaz S. (1 Temmuz 2006). "Stability profiles of drug products extended beyond labeled expiration dates". Journal of Pharmaceutical Sciences (İngilizce). 95 (7): 1549-1560. doi:10.1002/jps.20636. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.

Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.

[3] Stolar, Michael H. (1 Şubat 1979). "Expiration dates of repackaged drug products". American Journal of Health-System Pharmacy. 36 (2): 170-172. doi:10.1093/ajhp/36.2.170. ISSN 1079-2082.

[4] Anculle-Arauco, Victor; Alnafisah, Mohammed S; Czischke L, Karen; Rodríguez Lockward, Ángel L.; Cenovicz, Murilo Simão; Allouche Colak, Nassima; Dumont Alves, Alexandra Frealdo; Kvasnicka, Emilia; Barros, Rafael A F; Couto Magalhães, Juliana A M; da Silva Arêas, Fernando Zanela (30 Ağustos 2023). "Transcranial Direct Current Stimulation in Opioid Use Disorder: A Systematic Review of the Literature". Principles and Practice of Clinical Research Journal. 9 (2). doi:10.21801/ppcrj.2023.92.4. ISSN 2378-1890.

[5] Almubarak, T.; AlOtaibi, F.; Rafie, M.; Baiz, A. (2 Ekim 2023). "Expired Medications as Corrosion Inhibitors in the Oil and Gas Industry". Day 1 Mon, October 02, 2023. SPE. doi:10.2118/216036-ms.

[6] Marusek, Sarah (24 Mayıs 2017). "Expiration dates: Performative illusions of law and regulation". Semiotica. 2017 (216): 249-263. doi:10.1515/sem-2015-0086. ISSN 0037-1998.

[7] Research, Center for Drug Evaluation and (8 Şubat 2021). "Don't Be Tempted to Use Expired Medicines". FDA (İngilizce). 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.

[8] Shao, Jun; Chow, Shein‐Chung (6 Nisan 2001). "Two‐phase shelf‐life estimation". Statistics in Medicine. 20 (8): 1239-1248. doi:10.1002/sim.783. ISSN 0277-6715.

[9] Lyon, Robbe C.; Taylor, Jeb S.; Porter, Donna A.; Prasanna, Hullahalli R.; Hussain, Ajaz S. (1 Temmuz 2006). "Stability profiles of drug products extended beyond labeled expiration dates". Journal of Pharmaceutical Sciences (İngilizce). 95 (7): 1549-1560. doi:10.1002/jps.20636. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

İlaç son kullanma tarihi nedir?, İlaç son kullanma tarihi anlamı nedir?, İlaç son kullanma tarihi ne demektir?