Üç Maymun

Üç Maymun
Yönetmen	Nuri Bilge Ceylan
Yapımcı	Zeynep Özbatur
Senarist	Ebru Ceylan; Ercan Kesal; Nuri Bilge Ceylan
Oyuncular	Yavuz Bingöl; Hatice Aslan; Ahmet Rıfat Şungar; Ercan Kesal; Cafer Köse; Gürkan Aydın
Görüntü yönetmeni	Gökhan Tiryaki
Kurgu	Ayhan Ergürsel; Bora Gökşingöl; Nuri Bilge Ceylan
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram
Renk	Renkli
Yapım yılı	2008
Çıkış tarih(ler)i	16 Mayıs 2008 (Cannes Film Festivali); 24 Ekim 2008 (Türkiye)
Süre	109 dakika
Ülke	Türkiye
Dil	Türkçe
Diğer adları	Three Monkeys
	Resmî sitesi

Üç Maymun, 2008 Türkiye-Fransa-İtalya ortak yapımı Nuri Bilge Ceylan filmidir. Yönetmenin Uzak ve İklimler'den sonra Cannes Film Festivali'nin yarışmalı bölümüne kabul edilen üçüncü, toplamda ise beşinci uzun metrajlı filmidir.

Başrollerini Yavuz Bingöl, Hatice Aslan, Ahmet Rıfat Şungar ve Ercan Kesal'ın paylaştığı film, küçük zaafların büyük yalanları doğurmasıyla parçalanan bir ailenin, gerçeklerin üzerini örterek bir arada kalma çabasını anlatır. Filmin adı da, acı ve sorumluluklardan, gerçeği görmeyerek, duymayarak ve gerçekler hakkında konuşmayarak kaçmaya çalışan karakterlere göndermedir. Üç Maymun genel olarak, "üç maymunu oynamanın" gerçekleri ortadan kaldırıp kaldırmayacağını sorgular.^[1]

61. Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye için yarışan ve Nuri Bilge Ceylan'a En İyi Yönetmen Ödülü'nü kazandıran film, 81. Akademi Ödülleri'nde Türkiye'nin yabancı dilde en iyi film dalında Oscar aday adayı olarak seçilmiş, ardından son 9 film arasında yer almayı başarmıştır.^[2] Şu ana kadar son 9 film arasına alınan tek Türk filmidir.

Konusu[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaklaşan genel seçimlerde bir muhalefet partisinden aday olan iş adamı Servet (Ercan Kesal), ıssız bir yolda olan ve ölüme yol açan bir trafik kazasının sorumluluğunu almamak için, o sırada araçta bulunmayan şoförü Eyüp’e (Yavuz Bingöl) para verip yalan söyleterek kendisinin yerine hapse girmeye ikna eder. Seçimde kaybeden Servet, hapisteki Eyüp'in karısı Hacer'le de (Hatice Aslan) ilişki kurar. Hacer'in durumu fark eden oğlu İsmail (Ahmet Rıfat Şungar), annesini suçlar. 9 ay sonra hapisten çıkan Eyüp de olanları fark eder. İsmail ailenin "namusunu temizlemek" amacıyla Servet'i öldürünce Eyüp onun hapse girmesini önlemek için, daha önce patronunun kendisine yaptığı teklifi kimsesiz gariban bir gence yapacaktır.^[3] Aile ve karakterler, yaşanan olaylar karşısında üç maymunu oynar. Hiçbir şey olmamış gibi yaşarlar.

Oyuncular ve canlandırdıkları karakterler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yavuz Bingöl - Eyüp
Hatice Aslan - Hacer
Ahmet Rıfat Şungar - İsmail
Ercan Kesal - Servet
Cafer Köse - Bayram
Gürkan Aydın - Çocuk

Çekim öncesi, çekimler ve çekim sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Önceki filmleri Koza, Kasaba, Mayıs Sıkıntısı, Uzak ve İklimler'de daha çok kendi aile üyelerini oynatan Ceylan, bu kez farklı bir kadroyla çalışmayı tercih etti. Ailenin oğlu İsmail'i, kendisi de Kartal'da filmin mekânlarına benzeyen bir çevrede büyümüş olan Rıfat Şungar canlandırdı. Nuri Bilge Ceylan, Şungar'la çalışmaya, karşılıklı oynadıkları bir deneme çekiminin ardından karar verdi. Film, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı mezunu olan yirmi beş yaşındaki oyuncunun ikinci sinema filmi oldu.

Hacer'i canlandıracak oyuncu için profesyonel ve amatör çok sayıda oyuncu araştırıldı. Sokaklardan ve kast ajanslarından pek çok kişiyle deneme çekimleri yapıldı. Bu arayışların sonunda, Ebru Ceylan'ın önerisi üzerine görüşülen Hatice Aslan'ın Hacer'i oynamasına karar verildi. Bu, 1986'da profesyonel olan Devlet Tiyatroları oyuncusu Aslan'ın ilk sinema deneyimi oldu.^[4]

Hacer'in kocası ve İsmail'in babası Eyüp'ü ise, şarkıcı ve oyuncu Yavuz Bingöl canlandırdı.

Çekimler, 2007 yazı ve sonbaharında İstanbul'un Yedikule semtinde yapıldı ve toplamda yaklaşık iki ay sürdü. Ceylan'ın önceki filmi İklimler'in aksine, tüm çekim sonrası çalışmaları İstanbul'da tamamlandı.

Şubat 2008'de, filmin henüz gösterime girmeden pek çok ülkeye satıldığı açıklandı. Fransa, İtalya, İngiltere ve İrlanda, İsviçre, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Yunanistan, Hindistan, Rusya ve Baltık ülkeleri bu ülkeler arasındadır.^[5]

Film ilk olarak 12 Eylül 2008'de Roma kökenli Bim Film aracılığıyla İtalya'da gösterime girdi. Ardından 29 Eylül'de Hindistan'da, 3 Ekim'de Tayvan'da ve 24 Ekim'de Türkiye'de gösterime girdi.^[6]

Ödül ve festivaller[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 Cannes Film Festivali[değiştir | kaynağı değiştir]

Film, Nuri Bilge Ceylan'ın önceki filmleri Uzak ve İklimler gibi Cannes Film Festivali'nin yarışmalı bölümüne kabul edildi. Böylece 61. Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye için yarışma hakkı elde etti.

Cannes'da eleştirmenler için düzenlenen gösterimin ardından Türk eleştirmen Mehmet Basutçu, yönetmenin bu filmiyle Uzak'ı ve İklimler'i aştığını, "Nuri Bilge Ceylan sineması her geçen gün önemli aşamalar kaydediyor"^[7] sözleriyle ifade etti ve filmin, yönetmenin "belki de en kişisel, en özgün filmi" olduğunu belirtti.^[3] Vecdi Sayar da yönetmenin sinemasını her geçen gün daha yüksek bir noktaya getirdiğine dikkat çekerek, oyuncuların performansını övdü. Eleştirmenler, filmin festivalde ödül alabileceği görüşünü de dile getirdi.^[7]

Nuri Bilge Ceylan, 25 Mayıs gecesi yapılan ödül töreninde En İyi Yönetmen Ödülü'ne değer görüldü. Ceylan ödülünü alırken yaptığı konuşmada, "Bu ödülü birisine ithaf etmek istiyorum... Tutkuyla sevdiğim yalnız ve güzel ülkem Türkiye’ye..." ifadesini kullandı.^[8]^[9]^[10]

Oscar[değiştir | kaynağı değiştir]

Üç Maymun, 2009 yılında verilecek olan 81. Akademi Ödülleri'nde yabancı film dalında Türkiye adına yarışmak üzere seçildi.^[2] Bu dal için gönderilen 65 film arasından, ilk elemeyi geçen 9 film arasında yer aldı.^[11]^[12] Ancak Akademi tarafından belirlenen beş film arasına giremedi ve Oscar adayı olamadı.^[13]

Diğer ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

2.Yeşilçam Ödülleri; 11 dalda ödül dağıtan ve Türkiye'nin Oscar'ı olarak bilinen Yeşilçam Ödülleri'nde 8 dalda aday gösterilen film 6 dalda ödüle layık görüldü;

En iyi film -kazandı-
En iyi yönetmen -kazandı-
En iyi senaryo -kazandı-
En iyi erkek oyuncu
En iyi kadın oyuncu -kazandı-
En iyi yardımcı erkek oyuncu
En iyi görüntü yönetmeni -kazandı-
Genç yetenek özel ödülü -kazandı-

41.Siyad Ödülleri; 9 dalda aday gösterilen film 4 dalda ödül kazanmaya layık görüldü;

En iyi sanat yönetimi
En iyi kurgu -kazandı-
En iyi görüntü yönetimi
En iyi senaryo
En iyi erkek oyuncu performansı
En iyi kadın oyuncu performansı -kazandı-
En iyi yardımcı erkek oyuncu performansı -kazandı-
En iyi yönetmen -kazandı-
En iyi film

Osian's Cinefan Film Festivali

En iyi yönetmen -kazandı-

Haifa Film Festivali

En iyi film(Golden Anchos) -kazandı-

Asia Pasific Screen Awards; Asya'nın Oscar'larının verildiği festivalde Asya kıtasındaki tüm filmler incelenerek tıpkı Oscardaki gibi adaylar belli olur ve seçim yapılır. Bu Festival Nuri Bilge Ceylan'a Asya'nın Yönetmeni unvanını kazandırdı.

En iyi yönetmen -kazandı-
En iyi film (Tulpan kazandı)
En iyi görüntü

"Manaki Brothers" Film Camera Festivali

Mosfilm Awards -kazandı-
Special Mention(Özel Mansiyon) -kazandı-

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Üç Maymun - Story 2 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nbcfilm.com. Erişim tarihi: 17.5.2008.
^ ^a ^b ‘Üç Maymun’, Oscar yolcusu 26 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTVMSNBC, 23 Eylül 2008, erişim tarihi: 26 Eylül 2008.
^ ^a ^b Cannes'da 'Üç Maymun' sesleri 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal Gazetesi. Erişim tarihi: 17.5.2008.
^ ‘3 Maymun’u oynama, kendin ol! 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal Gazetesi. Erişim tarihi: 17.5.2008.
^ Üç Maymun - News 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nbcfilm.com. Erişim tarihi: 17.5.2008.
^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2008.
^ ^a ^b Türk eleştirmenlerden de ‘Üç Maymun’a övgü 17 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc.com. Erişim tarihi: 17.5.2008.
^ Cannes’da En İyi Yönetmen ödülü Ceylan’ın 26 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc.com. Erişim tarihi: 26.5.2008.
^ Best Director to Nuri Bilge Ceylan for "Three Monkeys" Cannes Film Festivali resmi sitesi. Erişim tarihi: 26.5.2008.
^ [1]^{[ölü/kırık bağlantı]} Metin Çulhaoğlu'nun konuşmayla ilgili yorum yazısı
^ ’3 Maymun’, Oscar’da ilk elemeyi geçti 14 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc.com. Erişim tarihi: 15.1.2009.
^ Nine vie for foreign language Oscar Variety.com. Erişim tarihi: 15.1.2009.
^ Oscar adaylarına ‘Benjamin Button’ damgası 24 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc.com. Erişim tarihi: 23.1.2009.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî site
IMDb'de Üç Maymun
Yönetmenin film ve Cannes Film Festivali ile ilgili söyleşisi28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Gece Gündüz programı 16.5.2008, Ntvmsnbc.com.

Ödüller
Önce gelen: Dalgıç ve Kelebek	En İyi Yönetmen Ödülü, Cannes 2008	Sonra gelen: -
Önce gelen: Mutluluk	En iyi film, Yeşilçam 2008	Sonra gelen: -
Önce gelen: Özgü Namal	En iyi kadın oyuncu, Yeşilçam 2008	Sonra gelen: -

[1] Üç Maymun - Story 2 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nbcfilm.com. Erişim tarihi: 17.5.2008.

[msnbc-2] ‘Üç Maymun’, Oscar yolcusu 26 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTVMSNBC, 23 Eylül 2008, erişim tarihi: 26 Eylül 2008.

[radi-3] Cannes'da 'Üç Maymun' sesleri 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal Gazetesi. Erişim tarihi: 17.5.2008.

[4] ‘3 Maymun’u oynama, kendin ol! 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal Gazetesi. Erişim tarihi: 17.5.2008.

[5] Üç Maymun - News 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nbcfilm.com. Erişim tarihi: 17.5.2008.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2008.

[nbc2-7] Türk eleştirmenlerden de ‘Üç Maymun’a övgü 17 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc.com. Erişim tarihi: 17.5.2008.

[8] Cannes’da En İyi Yönetmen ödülü Ceylan’ın 26 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc.com. Erişim tarihi: 26.5.2008.

[9] Best Director to Nuri Bilge Ceylan for "Three Monkeys" Cannes Film Festivali resmi sitesi. Erişim tarihi: 26.5.2008.

[10] [1]^{[ölü/kırık bağlantı]} Metin Çulhaoğlu'nun konuşmayla ilgili yorum yazısı

[11] ’3 Maymun’, Oscar’da ilk elemeyi geçti 14 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc.com. Erişim tarihi: 15.1.2009.

[12] Nine vie for foreign language Oscar Variety.com. Erişim tarihi: 15.1.2009.

[13] Oscar adaylarına ‘Benjamin Button’ damgası 24 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc.com. Erişim tarihi: 23.1.2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

g t d En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü için Türkiye'yi temsil eden filmler
1964–2000	Susuz Yaz (1964) Uçurtmayı Vurmasınlar (1989) Piano Piano Bacaksız (1992) Mavi Sürgün (1993) Manisa Tarzanı (1994) Eşkıya (1997) Salkım Hanımın Taneleri (1999) Kaç Para Kaç (2000)
2001–2020	Büyük Adam Küçük Aşk (2001) 9 (2002) Uzak (2003) Gönül Yarası (2005) Dondurmam Gaymak (2006) Takva (2007) Üç Maymun (2008) Güneşi Gördüm (2009) Bal (2010) Bir Zamanlar Anadolu'da (2011) Ateşin Düştüğü Yer (2012) Kelebeğin Rüyası (2013) Kış Uykusu (2014) Sivas (2015) Kalandar Soğuğu (2016) Ayla (2017) Ahlat Ağacı (2018) Bağlılık Aslı (2019) 7. Koğuştaki Mucize (2020)
2021–günümüz	Bağlılık Hasan (2021) Kerr (2022) Kuru Otlar Üstüne (2023)

Üç Maymun nedir?, Üç Maymun anlamı nedir?, Üç Maymun ne demektir?