Çernobil

Çernobil
Чорнобиль
Çernobil; Чорнобиль
	Çernobil'in eski belediye binası
	Çernobil
	Koordinatlar: 51°16′20″K 30°13′27″D / 51.27222°K 30.22417°D
Ülke	Ukrayna
Oblast	Kiev Oblastı
Kuruluş	1193
Şehir	1941
İdare
• Tür	Çernobil Hariç Tutma Bölgesi
Posta kodu	07270
Alan kodu	+380-4593

Çernobil (Ukraynaca: Чорнобиль), Ukrayna'nın kuzeyinde Kiev Oblast'ına bağlı Çernobil Hariç Tutma Bölgesi'nde bulunan, Çernobil Nükleer Santrali'nin infilak etmesiyle oluşan Çernobil faciası'ndan dolayı kısmen terk edilmiş bir şehirdir. Şehir tahliye edilmeden önce 14.000 nüfusu bulunurken günümüzde yalnızca 1000 kişi burada yaşamaktadır.^[1] Belarus'un Gomel şehrine 160 km. uzaklıktadır.

1923'ten beri Çernobil Rayonu'nun idari merkezi olan şehir, tarihin en felaketli nükleer kazası olan Çernobil Nükleer Santrali'nde gerçekleşen nükleer kazadan 9 gün sonra, 5 Mayıs 1986'da tahliye edildi. Kazadan sonra 1988'de rayon dağıtıldı ve yönetim komşu İvankiv Rayonu'na devredildi.

Çernobil günümüzde hayalet kasaba olmasına rağmen, "Bu evin sahibi burada yaşıyor" yazan işaretlerle işaretlenmiş evlerde az sayıda da olsa insan ve çeşitli hayvanlar yaşamaktadır.^[2]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Çernobil Kiev Knezliği'ne ait bir bölgeydi. ilk bilinen Çernobil kelimesi, onu Knyaz Rurik Rostislavich'in bir av köşkü olarak tanımlayan 1193 sayfalık tüzüğünden gelmektedir.^[3] 13. yüzyılda, Litvanya Büyük Dükalığı'nın bir köyüydü. Köy, kraliyet süvarisinin kaptanı Filon Kmita'ya 1566 yılında bir yurtluk olarak verildi. Daha sonra Çernobil'in bulunduğu il 1569'da Polonya Krallığı'na transfer edildi ve daha sonra 1793'te Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edildi.^[4] 20. yüzyıldan önce Çernobil'de, Ukraynalı köylüler, bazı Polonya halkı ve nispeten çok sayıda Yahudi yaşamaktaydı.

Yahudiler Polonya'nın kolonileşme kampanyası sırasında Filon Kmita tarafından Çernobil'e getirildi. 1596'dan sonra, bölgenin geleneksel Ukraynalı Doğu Ortodoks köylüsünün dini, Polonya tarafından zorla Yunan Katolik Uniate dinine dönüştürüldü. Fakat dönüşümlerin çoğu, Polonya'nın Bölünmesinden sonra Doğu Ortodoksluğuna geri döndü.

19. yüzyılın sonuna kadar Çernobil, Chodkiewicz ailesine ait özel bir şehirdi. 1896'da şehri devlete sattılar, ancak 1910'a kadar şehirde bir kale ve bir ev vardı.

Çernobil'in nüfusu 1898'de 7.200 Yahudi dahil 10.800'dür. Şehir I. Dünya Savaşı sırasında işgal edildi; Ukraynalılar ve Bolşevikler daha sonra meydana gelen iç savaşta bu bölgede savaştılar. 1919-20 Sovyet-Polonya Savaşı'nda Çernobil, önce Polonya Ordusu, daha sonra ise Kızıl Ordu tarafından ele geçirildi. 1921'den itibaren de, resmî olarak Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil edildi.^[3]

Şehir 1929 ve 1933 arasındaki Stalin'in kolektivizm seferberliği sırasında yaşanan ölümlerden ve Stalin'in politikalarından kaynaklanan kıtlıktan etkilendi. Ayrıca Çernobil'de yaşayan Alman ve Polonya'lılar da 1936'da Kazakistan'a sürüldü.^[5]

II. Dünya Savaşı sırasında Çernobil, 25 Ağustos 1941'den 17 Kasım 1943'e kadar Alman Ordusu tarafından işgal edildi. Bölgede bulunan Yahudi cemaati, 1941-44 Nazi işgali sırasında öldürüldü.^[3]

Yirmi yıl sonra, alan Ukrayna SSC toprakları üzerine inşa edilen ilk nükleer santral yeri olarak seçildi. Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası bölge Ukrayna'ya ait olarak kaldı.

Rus işgali (Şubat-Nisan 2022)[değiştir | kaynağı değiştir]

2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Çernobil, Çernobil Savaşı'nın yeri haline geldi ve Rus kuvvetleri 24 Şubat'ta şehri ele geçirdi.^[6] Yakalanmasının ardından, Ukraynalı yetkililer, son zamanlardaki askeri faaliyetler nedeniyle radyoaktif tozun havaya yükselmesine bağlı olarak radyasyon seviyelerinin yükselmeye başladığını bildirdi.^[7] Yüzlerce Rus askeri, kirlenmiş bir alanda hendek kazdıktan sonra radyasyon zehirlenmesinden muzdaripti ve biri öldü.^[8] 31 Mart'ta Rus kuvvetlerinin yasak bölgeyi terk ettiği bildirildi.^[9] Ukrayna makamları, 2 Nisan'da bölge üzerindeki kontrolü yeniden ilan etti.^[10]

Çernobil Nükleer Santrali kazası[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Nisan 1986'da Çernobil Nükleer Santrali'ndeki reaktörlerden birisi santral operatörleri tarafından reaktör üzerinde yapılan onaylanmamış deneylerden sonra patladı. Ortaya çıkan kontrol kaybı, RBMK reaktörünün tasarım kusurlarından kaynaklandı. Bu da düşük güçte çalıştırıldığında kararsız hale geldi ve sıcaklık artışlarının reaktör güç çıkışını arttırdı.^[11]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Evacuation zones and populations". ISBN 0-7503-0670-X.
^ Withington, John (13 December 2013). Disaster!: A History of Earthquakes, Floods, Plagues, and Other Catastrophes. Skyhorse Publishing Company, Incorporated. p. 328. ISBN 978-1-62636-708-1.
^ ^a ^b ^c Davies, Norman (1996). Europe: A History. Oxford University Press. ISBN 0-19-820171-0. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
^ "The Sarmatian Review". Ocak 1995. 4 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
^ Brown, Kate (2004). A Biography of No Place: From Ethnic Borderland to Soviet heartland. Cambridge. ISBN 0674011686. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
^ McNally, Tadgh. "Russia captures Chernobyl power plant after battle with Ukrainian forces". TheJournal.ie (İngilizce). 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.
^ Polityuk, Pavel; Crellin, Forrest (25 Şubat 2022). "Ukraine reports higher Chernobyl radiation after Russians capture plant". Reuters (İngilizce). 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.
^ Kilner, James (1 Nisan 2022). "Russian soldier dies from radiation poisoning in Chernobyl". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.
^ "Russian invaders leaving Chornobyl NPP – Energoatom". www.ukrinform.net (İngilizce). 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.
^ Tucker, Julia Hollingsworth,Joshua Berlinger,Sana Noor Haq,John Sinnott,Adrienne Vogt,Veronica Rocha,Emma. "Russia invades Ukraine". CNN (İngilizce). 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.
^ Plokhy, Serhii (2018). Chernobyl : the history of a nuclear catastrophe. ISBN 9781541617094.

[1] "Evacuation zones and populations". ISBN 0-7503-0670-X.

[2] Withington, John (13 December 2013). Disaster!: A History of Earthquakes, Floods, Plagues, and Other Catastrophes. Skyhorse Publishing Company, Incorporated. p. 328. ISBN 978-1-62636-708-1.

[:0-3] Davies, Norman (1996). Europe: A History. Oxford University Press. ISBN 0-19-820171-0. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.

[4] "The Sarmatian Review". Ocak 1995. 4 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.

[5] Brown, Kate (2004). A Biography of No Place: From Ethnic Borderland to Soviet heartland. Cambridge. ISBN 0674011686. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.

[6] McNally, Tadgh. "Russia captures Chernobyl power plant after battle with Ukrainian forces". TheJournal.ie (İngilizce). 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.

[7] Polityuk, Pavel; Crellin, Forrest (25 Şubat 2022). "Ukraine reports higher Chernobyl radiation after Russians capture plant". Reuters (İngilizce). 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.

[8] Kilner, James (1 Nisan 2022). "Russian soldier dies from radiation poisoning in Chernobyl". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.

[9] "Russian invaders leaving Chornobyl NPP – Energoatom". www.ukrinform.net (İngilizce). 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.

[10] Tucker, Julia Hollingsworth,Joshua Berlinger,Sana Noor Haq,John Sinnott,Adrienne Vogt,Veronica Rocha,Emma. "Russia invades Ukraine". CNN (İngilizce). 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.

[11] Plokhy, Serhii (2018). Chernobyl : the history of a nuclear catastrophe. ISBN 9781541617094.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Çernobil nedir?, Çernobil anlamı nedir?, Çernobil ne demektir?