Çağış
Mahalle
Balıkesir'ın Türkiye'deki konumu
Ülke	Türkiye
İl	Balıkesir
İlçe	Bigadiç
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
Rakım	165 m
Nüfus  (2007)[1]
• Toplam	1.000
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	0266
Resmî site [2]

Çağış, Balıkesir ilinin Bigadiç ilçesine bağlı bir mahalledir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Balıkesir kent merkezine 16 kilometre mesafede bulunan Çağış mahallesi, doğal bitki örtüsü, bereketli toprakları ve bol suyu ile tarihin bilinmeyen çağlarından bu yana iskân olunmuş bir yerdir. Zaman zaman tarlalar sürülürken bulunan seramik ve cam parçaları, sikkeler Çağış’ın sırasıyla; Antik Helen, İskender, Bergama, Roma, Doğu Rum ve Osmanlı devirlerini yaşadığının kanıtlarıdır. 1200 lü yılların sonlarına doğru bölgeye gelen Türkler'in vakit geçirmeden buraya yerleştikleri çevredeki vakıf arazilerinden anlaşılmaktadır. En yakın köylerden Okuf’un (yeni adı Esenli) Karasioğulları'na ait vakıf olması ve Çağış arazisinin tamamının Zağnos Paşa oğlu Mehmet Bey vakfına ait olması Türklerin buraya yerleşmiş olduğunu, hiç değilse Türkler tarafından tarıma açılmış olduğunu göstermektedir. Zağnos Paşa oğlu Mehmet Bey Vakfı'na ait olan Çağış mahallesinün bütün arazisinin gelirinin tamamı Balıkesir’deki “Muallimhane”ye bırakılmıştı. Bu vakfın 1530 tarihindeki geliri yılda 4465 akça idi.. 1530 yılı kayıtlarında Çağış mahallesi; 27 hane, 9 mücerret,1 imam olarak geçmektedir.. Normal olarak her hane ortalama beş kişi olarak hesaplanır..Mücerret ise yalnız yaşayan demektir. Bunlar çoğu kez kimsesiz ihtiyarlardır.. 1573 yılı kayıtlarında mahallesin büyüdüğünü görmekteyiz..O yıl yapılan tahrirata göre köy 40 hane olmuş, mücerret sayısı 27 ye yükselmiştir..1530 ile 1673 yılları arasındaki bu farkın mahallesin bu yıllar arasında muhtemelen göç almasından kaynaklanmış olabileceğini tahmim etmekteyiz..

1840 tarihli Temettuat Defterinde Çağış 44 hanedir..Cuma namazı kılınan köylerdendi..Mahallenin hatibi Mustafa Efendi, imamı Abdurrahman Efendi idi..Yine bu tarihte köy kâhyası Musa oğlu Hasan, mahallesin sığırtmacı Bigadiç'li Mehmet idi..Ayni tarihte mahallesin temel geçim kaynağı hayvancılıktı.. 1845 tarihinde yapılan nüfus tahririnde köy 39 hanedir..Mahalledeki erkek sayısı 86 dır..Bu tahrirde vergi veren hane sayısı verildiği için 5 hane muhtemelen vergi vermeyenlerden olabilir..Köy imamları, köy hatipleri ve askerler vergiden muaf tutulurlardı..Mahalledeki erkeklerden 35 i genç, 24 ü çocuk ve 23 ü ihtiyardı..Bu tarihte köy gençlerinden 4 ü askerde olup, 3 topçu , 1 nizamiye askeri olarak silah altındaydı.. Mahallede Hristiyan nüfus bulunmamaktaydı..Ayrıca sayım yapıldığı tarihte mahallede yabancı bir Müslüman genç misafir de bulunmaktaymış.. Çağış mahallesi ve civarı 1879-1882 tarihleri arasında Hüdavendigâr Vilayeti Valisi Ahmet Vefik Paşa tarafından uygulanan „İskân Harekâtı“nda çevrede dolaşmakta olan konar-göçer yörükler için iskân bölgesi olmuş, köye ve çevreye Yörük ve Türkmen aşireti yerleştirilmişti. „Yılvadiç“ denilen iskân mahalline Çepni Salih Bey Cemaati bu dönemde iskân edilmişlerdi. 1865den itibaren Çerkezistan muhacirleri Çerkesler de Çağış’a getirilip köy yakınlarında devletin kendilerine tahsisi ettiği bir devlet çiftliğine iskân edildiler. Halk arasında „93 Muhaciri“ diye anılan 1293 (1877-1878) Osmanlı Rus Savaşı sonunda kaybedilen Rumeliden bir grup muhacir 1878 veya 1888de Çağış’a getirilip birkaç hane köye, diğerleri de Çağış ve Akçaköy arasındaki bir devlet çiftliğine yerleştirildiler. 93 Muhacirlerinin burada kurdukları köye ayni tarihte „Küçük Yeniköy“ adı verildi.. Geçen yüzyılın başlarında da Çağış mahallesi Balıkesir’e bağlı ve sadece Türklerle meskûn bir bucaktı.. 20. yüzyılın başlarında girdiğimiz ve büyük felaketler yaşadığımız 1.Dünya Savaşında „Seferberlik“le askere alınan Çağış ve civar köylerden pek çok genç devletin savunması uğruna pek çok cephede savaştılar, kan döktüler, şehit oldular.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Balıkesir il merkezine 19 km, Bigadiç ilçesine 19 km uzaklıktadır.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]