Amiga

Amiga, 1980'lerin ortasından 1990'ların ortasına kadar Commodore şirketi tarafından üretilmiş ve özellikle ufak boyutlu modelleri olan A500 ve A1200 ile döneminin en popüleri olan kişisel bilgisayar sistemlerinin ortak adı.

"Amiga" sözcüğü İspanyolcada kız arkadaş anlamına gelir. Elektronikçi Jay Miner tarafından üretilmiştir ve ilk adı "Lorraine" dir. İlk defa Carl Sassenrath tarafından geliştirilen dinamik kütüphaneler (Windows'ta dll olarak bilinirler) Amiga işletim sisteminde kullanılmıştır.

Bugün bile unutulmayan ve tüm zamanların en çok satan bilgisayar modeli olan Commodore 64, bilgisayar dünyasında bir döneme damgasını vuran en önemli yapıtaşlarından biridir. Üretildiği döneme göre şaşırtıcı derecede güçlü multimedya ve multitasking (çokluişlem) özelliklerine sahiptir.

Amiga'ların çoğu tümleşik ve sabit diski olmayan bilgisayarlardır. Motorola 68000 ailesi işlemci ve Amiga Workbench işletim sistemine sahiptirler.

A500 ve A1200 modelleri genişletilebilir hafıza soketleri, yüksek çözünürlüklü ekran, fm ses üreteci, dahili disket sürücü harici sabit disk bağlantısı içermektedir. Bu bilgisayarların performansları, günümüzdeki GPU'larla özdeşleştirilebilecek grafik çiplerinden gelir. Agnus serisi çipler, bit blit işlemi yapabilir, çok büyük Bob (Blitter Object) çizimlerine izin verirler. Bu sayede oyunlardaki spritelar büyütülebilmiş, çok büyük karakterler ile oyun oynamak mümkün olmuştur.

Amiga'lar SD (Standart Definition) video sinyalini, ister NTSC isterse PAL olarak verebildiklerinden, evlerde analog RGB olarak Scart arabirimi ile TV bağlantısı yapılarak kullanılma imkânları vardır. Ancak Commodore 1084 monitörler o dönemdeki birçok ev TV'sinden daha iyi sonuç vermekte olduğundan, bütçesi uygun olanların tercih ettikleri monitörlerdi. Sonradan çıkan A1200 modeli ile, VGA monitörleri kullanmakta mümkün olmuştur.

İşlemci olarak Motorola 68000 ailesi kullanılmıştır. İlk kullanılan işlemciler 68000 ve 68010 idi. Bunların fiziksel veri yol genişliği 16 bittir ama 32-bitlik komut ve veri mimarisine sahiptir. Amiga'nın işletim sistemi bu 32 bitlik adresleme ve veri modeli etrafında oluşturulmuştur. Ailenin ileriki 68020, 68030 ve 68040 modelleri 32 bit genişliğinde veri yollarına sahiptir. Commodore'un iflasından sonra Amiga'ya desteği sürdüren donanım üreticileri tarafından PowerPC işlemci kartları da üretilmiştir.

Video[değiştir | kaynağı değiştir]

A2000, A3000 ve A4000 modellerinde, bir video slotuna sahip olan Amiga'ya, ilave grafik kartı takmak mümkün hale gelmiştir. Ayrıca uyumlu genlock cihazları olduğundan yerel televizyon kanalları için de çok ekonomik bir çözüm haline gelmiştir; hatta bu amaçla kullanımı hâlâ devam etmektedir.

Depolama birimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Amigalar ilk çıktıklarında disket sürücüleri ile birlikteydiler. İleriki modellerinde, önce ST506, ardından sırası ile SCSI ve ATA sabitdisk (ve optik okuyucu) arabirimine uyumlu hale gelmişlerdir.

Diğer[değiştir | kaynağı değiştir]

Bunun dışında Amiga için fare, joystick, yazıcı, renkli ve siyah beyaz monitör gibi çok sayıda donanım üretilmiştir. Teorik olarak 2 Mb'a kadar RAM destekleyebilmesine rağmen, yeterince büyük modüller üretilmediği için pratikte en fazla 1024 Kb (4x256) belleğe sahip olabilmiştir.

Yazılım[değiştir | kaynağı değiştir]

Sadece donanım olarak değil, yazılım olarak da, üretildiği dönemin ilerisinde özelliklere sahiptir. Örnegin PnP (tak ve kullan), Installer (yazılım yükleyici), multitasking gibi özelliklere, Windows 95'ten 10 sene önce sahip olabilmiştir.

İşletim Sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

AmigaOS isletim sistemi, Unix'e benzer modüler yapıda bir işletim sistemidir. İşletim sistemi 2 parçadan oluşur; kickstart ROM ve workbench disketi.

Yeni bir workbench sürümüne terfi etmek için kickstart ROM çipini de değiştirmek gerekir. Kickstart bilgisinin diskette veya harddiskte saklandığı Amiga modelleri de vardir. AmigaOS bugün hâlâ geliştirilmektedir.son sürümü 4.1 Final edition .sam460ex ve amigaone x1000 sistemlerin de çalışmaktadır.

Kültürel etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Amiga üzerinde demo grupları birçok demo çıkarmıştır, C64 ile birlikte Amiga democuların en önemli platformlarından biri olmuştur.

Bugün bilişim sektöründe uzmanlaşmış kişilerin çoğunun mutlaka Amiga geçmişi vardır.

Amiga geliştirilebilirliği ve yüksek yaratıcılık özelliklerine yıllar öncesinden sahipdi Delux Paint (photoshop gibi) animasyon ve resim işleme programı Protacker Octamed gibi midi ve tracker müzik programlarını kullanarak kendisini ve yaratıcılıklarını geliştiren kişiler bu kişilerden ilham alarak kendini yaratıcılığa ve onun ayrılmaz parçası olan sanata yönelenler olmuştur Bu katkısı ile Amiga günümüz bilgisayarlarından farklı olarak bir ruha sahiptir.