Almanca Vikipedi

Almanca Vikipedi
Sahip	Wikimedia Foundation
URL	de.wikipedia.org
Ticari?	Hayır
Site türü	İnternet ansiklopedisi
Kayıt	İsteğe bağlı
Kullanılabilir dil(ler)	Almanca

Almanca Vikipedi (Deutschsprachige Wikipedia), Vikipedi'nin Almanca sürümüdür. Dördüncü en büyük Vikipedi sürümüdür ve ilk yaratılan Vikipedi sürümlerinden biridir. 29 Nisan 2024 tarihi itibarıyla, Almanca Vikipedi'nin 2.905.204 maddesi, 4.358.407 kullanıcısı ve 174 hizmetlisi bulunmaktadır. Açıldığı günden beri 242.894.778 kez katkıda bulunulmuştur.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin ilk İngilizce olmayan subdomain'i Almanca subdomaini idi. Bu haber 16 Mart 2001'de Jimmy Wales tarafından ilan edildi. Mayıs 2001'de Almanca Vikipedi'de madde oluşturulmaya başlandı.

Büyüklük, kapsam ve popülerlik[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Ekim 2019'dan itibaren 2.357.083 maddesi vardır. Böylece en büyük dördüncü Vikipedi sürümüdür. Maddelerin %98'i 200'den daha çok harfe sahiptir, %89'u 512'den daha çok bayta sahiptir ve %44'ü 2'den daha çok kilobayta sahiptir. Maddelerin ortalama büyüklüğü 3153 bayt veya 430 kelimedir.

İngilizce Vikipedi ile karşılaştırıp Almanca Vikipedi sürümünün daha seçici olduğu görülebiliyor: çoğunlukla küçük taslakları, gerçek olmayan karakterlerin hakkında maddeleri vb. reddediyor ancak bu her zaman böyle olmuyor. Örnek olarak Yıldız Savaşları'nın her karakter maddesi ana maddeye eklenmiş. Fakat gerçek olmayan şeylerin hakkında maddelerin reddedillmesine karşın, Almanca Vikipedi bazı hatalı maddelere sahiptir.

Almanca Vikipedi'nin İngilizce Vikipedi'ye göre bir konuda daha büyük ve tamamlanmış bir kapsama sahip olduğu maddelere bazı örnekler Çekya'da, Slovakya'da, Polonya'da ve diğer Avrupa'nın merkezinde ve Doğu Avrupa'da bulunan şehirler ve köyler hakkındaki maddelerdir. II. Dünya Savaşı'nın sonuçlanmasından önce bu yerlerde büyük Alman azınlıkları (veya bazen çoğunlukları) yaşıyorlardı.

Ocak 2005'te Google Zeitgeist Google.de'de "tsunami" (2004 Hint Okyanus depremi nedeniyle), "George Bush", "firefox", "Schnappi", "Rudolph Moshamer", "Saturn" ve "Angelina Jolie"'den sonra "Wikipedia"nın en çok aranan 8. en çok aranan kelime olduğunu ilan etti. Şubat 2005'te "Firefox" ve "Sevgililer Günü"nden sonra "Wikipedia" üçüncü oldu ve Haziran 2005'te birinci oldu.

Diller ve lehçeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanca Vikipedi sadece standart Almanca dili ile yazılır. İsviçre Almancası veya Avusturya Almancası gibi lehçeler bir tek bölgesel maddelerde kabul edilmez ama lehçeler arasındaki değişiklikler çok büyük değildir. Örneğin İsviçreliler ß harfi kullanmazlar ve bunun yerine ss yazarlar.

İsviçre Almancası gibi Almanca lehçeleri Almanca Vikipedi'de kullanılmıyor. Alemanik Almanca (als:), Alçak Almanca (nds:), Pennsylvania Almanca (pdc:), Ripuarca (ksh:) ve Bavyeraca (bar:) gibi birçok Almanca lehçelere ait ayrı Vikipedi sürümleri oluşturuldu.

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanca Vikipedi, İngilizce Vikipedi sürümüyle birçok konuda farklılıklar göstermektedir.

Uygunluk hakkındaki kurallar çok sıkı. Çağdaş insanların hakkında maddelerin yazılmasına izin olmadığından dolayı önce bu insanların yüksek bir seviyede ünlü olmaları gerekiyor. Bunun yanında imgesel karakterlerin ve yaratıkların (özellikle çağdaş olanların) hakkındaki kurallar aşırı serttir. Örnek olarak Uzay Yolu, Yıldız Savaşları, Harry Potter, Yüzüklerin Efendisi gibi filmlerin ve kitapların karakterlerinin hakkında ayrı maddeler çoğunlukla istenmiyor ve çoğu zaman bu maddeler siliniyor veya ana maddeye ekleniyor. örneğin, İngilizce Vikipedisi'nde en:Gandalf ve en:Frodo Baggins gibi karakterlerin hakkında ayrı maddeler var, ama Almanca Vikipedisi'nde sadece Tolkien'in imgesel dünyadaki her karakteri anlatan bir tane madde (de:Figuren in Tolkiens Welt) kabul ediliyor. Gelecekteki hadiselerin veya yayınların hakkındaki maddeler "bildur kürelik" olduklarına rağmen çoğunlukla siliniyorlar. Örnek olarak, 2007'nin ortasından itibaren diğer Vikipedi sürümlere karşı olarak Crysis adlı video oyunu hakkında bir madde yoktu; Almanca maddesi birkaç tane tartışmadan sonra silindi ve blok edildi ve oyunun piyasa çıkma tarihinden sadece bir ay önce oyunun hakkındaki madde restore edildi ve bloku çıkarıldı.
Adil kullanım provizyonları yoktur. İngilizce Vikipedi'de adil kullanım olarak kabul edilen resimler ve diğer medyalar Almanca Vikipedi'de büyük bir ihtimalle uygun olmaz.
Birçok ihtilaflı madde aylarca koruma altında kalıyor. Bu maddeler oturum açmamış veya yeni kullanıcılar tarafından değiştirilemiyorlar. 14 Eylül 2005'ten itibaren 253 madde koruma altında idi (İngilizce Vikipedisi'nde nazaran 138 madde koruma altında idi ve Türkçe Vikipedi'de iki haftadan daha uzun bir süre koruma altında kalan hiçbir madde yoktu). Tüm Vikipediler arasında Almanca Vikipedi en yüksek koruma altında madde sayısına sahipti.
Önemliliği tartışılmayan konuların hakkında maddeler çok kısalar ise silinebiliyorlar.
Fransızca, Lehçe ve İtalyanca Vikipediler'den farklı olarak Almanca Vikipedi botlar tarafından oluşturulmuş birçok maddeye sahip değildir.
Türkçe Vikipedi'deki seçkin maddelerin ve kaliteli maddelerin Almanca Vikipedi'deki eşdeğerleri exzellente Artikel (mükemmel maddeler) ve lesenswerte artikel (okuma kıymeti olan maddeler).

g t d Vikipedi'nin dil sürümleri
+ 6.000.000	İngilizce (en:) Sebuanca (ceb:)
+ 2.000.000	Almanca (de:) İsveççe (sv:) Fransızca (fr:) Felemenkçe (nl:)
+ 1.000.000	Rusça (ru:) İspanyolca (es:) İtalyanca (it:) Mısır Arapçası (arz:) Lehçe (pl:) Japonca (ja:) Çince (zh:) Vietnamca (vi:) Varayca (war:) Ukraynaca (uk:) Arapça (ar:) Portekizce (pt:)
+ 500.000	Farsça (fa:) Katalanca (ca:) Sırpça (sr:) Endonezce (id:) Korece (ko:) Norveççe (Bokmål) (no:) Fince (fi:) Türkçe (tr:) Çeçence (ce:) Macarca (hu:) Çekçe (cs:) Tatarca (tt:)
+ 200.000	Sırp-Hırvatça (sh:) Rumence (ro:) Min-Nan (zh-min-nan:) Baskça (eu:) Malayca (ms:) Esperanto (eo:) İbranice (he:) Ermenice (hy:) Danca (da:) Bulgarca (bg:) Galce (cy:) Slovakça (sk:) Güney Azerice (azb:) Estonca (et:) Kazakça (kk:) Beyaz Rusça (Акадэмічная) (be:) Basit İngilizce (simple:) Minangkabau (min:) Özbekçe (uz:) Yunanca (el:) Hırvatça (hr:) Litvanca (lt:)
+ 100.000	Galiçyaca (gl:) Azerice (az:) Urduca (ur:) Slovence (sl:) Gürcüce (ka:) Norveççe (Nynorsk) (nn:) Hintçe (hi:) Tayca (th:) Tamilce (ta:) Latince (la:) Bengalce (bn:) Makedonca (mk:) Asturyasça (ast:) Kantonca (zh-yue:) Letonca (lv:) Tacikçe (tg:) Afrikaans (af:) Birmanca (my:)
+ 50.000	Malgaşça (mg:) Boşnakça (bs:) Marathice (mr:) Oksitanca (oc:) Arnavutça (sq:) Alçak Almanca (nds:) Malayalamca (ml:) Beyaz Rusça (Тарашкевiца) (be-tarask:) Kırgızca (ky:) Teluguca (te:) Bretonca (br:) Svahili (sw:) Ladince (lld:) Nevarca (new:) Cavaca (jv:) Venedikçe (vec:) Haiti Kreolü (ht:) Piyemontece (pms:) Batı Pencapça (pnb:) Başkurtça (ba:) Lüksemburgca (lb:) Sundaca (su:) Kurmançça (ku:) İrlandaca (ga:) Lombardca (lmo:) Silezyaca (szl:) İzlandaca (is:) Çuvaşça (cv:) Batı Frizce (fy:)
+ 10.000	Soranice (ckb:) Tagalogca (tl:) Aragonca (an:) Wu (wuu:) Zazaca (diq:) Pencapça (pa:) İskoçça (Cermen dili) (sco:) Ido (io:) Volapük (vo:) Yorubaca (yo:) Nepalce (ne:) Güceratça (gu:) Alemannik (als:) Kannada (kn:) İnterlingua (ia:) Bavyeraca (bar:) Kotava (avk:) Sicilyaca (scn:) Keçuvaca (qu:) Kırım Tatarca (crh:) Moğolca (mn:) Navahoca (nv:) Hausaca (ha:) Megrelce (xmf:) Seylanca (si:) Balice (ban:) Samogitçe (bat-smg:) Peştuca (ps:) Kuzey Frizce (frr:) Osetçe (os:) Oriya (or:) Yakutça (sah:) İskoçça (Kelt dili) (gd:) Bugice (bug:) Doğu Min Çincesi (cdo:) Yidiş (yi:) İlokano (ilo:) Sindhi (sd:) Amharca (am:) Napolice (nap:) Limburgca (li:) Gorontalo (gor:) Faroece (fo:) Yukarı Sorbca (hsb:) Banyumasan (map-bms:) Maithili (mai:) Mâzenderanca (mzn:) Bikol (bcl:) Emilian-Romanyol (eml:) Açece (ace:) Shan (shn:) Klasik Çince (zh-classical:) Sanskritçe (sa:) Valonca (wa:) Ligurya (lij:) Assam (as:) Zuluca (zu:) Ova Marice (mhr:) Dağlık Marice (mrj:) Fiji Hintçesi (hif:) Meitei (mni:) Hakka Çincesi (hak:)
+ 5.000	Tarentin (roa-tara:) Kapampangan (pam:) Santali (sar:) Rusince (rue:) Kuzey Sotho (nso:) Bhojpuri (bh:) Somalice (so:) Maorice (mi:) Kuzey Samice (se:) Erzyanca (myv:) Batı Flamanca (vls:) Felemenkçe Alçak Saksonca (nds-nl:) Dagbani (dag:) Sardunyaca (sc) Korsikaca (co) Fas Arapçası (ary) Kernevekçe (kw) Tibetçe (bo) Vepsçe (vep) Gilanca (glk) Türkmence (tk) Berberice (kab) Gan (gan) Ruandaca (rw) Võro (fiu-vro) Abhazca (ab) Manca (gv) Uygurca (ug) Nahuatl (nah) Zeelandic (zea) Saraikice (skr) Arpitanca (frp) Udmurtça (udm) Picard (pcd) Maltaca (mt) Komice (kv) Kaşupça (csb) Guaranice (gn) Inari Samice (smn) Aymaraca (ay)

Almanca Vikipedi Nedir?