Üçgen hücum (triangle offence olarak da bilinir), basketbol'da kullanılan bir hücum stratejisidir. Temel fikirleri ilk olarak Güney Kaliforniya Üniversitesi'nin Hall of Fame koçu Sam Barry tarafından oluşturulmuştur.^[1] Sistemi, 1940'ların sonlarında Barry için oynayan eski Houston Rockets ve Kansas Eyalet Üniversitesi basketbol baş antrenörü Tex Winter tarafından daha da geliştirildi. Winter daha sonra 1980'lerde ve 1990'larda Chicago Bulls, 2000'lerde Los Angeles Lakers için koç Phil Jackson'ın altında yardımcı antrenör olarak görev yaptı.

Üçgen hücum, hemen hemen reddedilemez bir şekilde, 1990'lar ve 2000'lerde en baskın ve etkili hücum taktiğiydi. 1991'den itibaren 20 yıllık süreçte üçgeni yöneten takımlar, olası 20 NBA şampiyonluğunun 11'ini kazandı.^[2]

Bu taktikteki temel fikir, hücumdaki üç oyuncu arasında, bir oyuncu köşede, bir oyuncu kanatta ve bir oyuncuda postta olacak şekilde bir üçgen oluşturmaktır. Üçgene girmeyen diğer iki oyuncu, alanı boşaltmak için kendilerini zayıf tarafa, genellikle karşı kanat ve köşeye, konumlandırılır.^[3]

2016 yılında, matematiksel olarak üçgen hücumun, beş oyuncunun basketbol sahasında alana yayılması için en uygun yol olduğu iddia edildi.^[4]

Üçgen Hücum Pozisyonları[değiştir | kaynağı değiştir]

Pozisyon #1 – Köşe – 'Köşe' top tarafındaki köşede bulunur. Bu oyuncu, iyi şut atan ve driplingden sonra şut yaratma konusunda iyi bir yeteneğe sahip olan bir oyun kurucudur.^[5]

Pozisyon #2 – Tetik – 'Tetik' kanatta bulunur ve genellikle top yarı sahaya geldikten sonra topa sahip olur. Bu pozisyonun yaptığı pas seçeneği tüm hücumu belirleyeceğinden dolayı bu pozisyona akıllı bir oyuncu koymak önemlidir.^[5]

Pozisyon #3 – İzci – Takım hücuma girdiğinde 'izci' üçgenin üst kısmında bulunur. Bu oyuncu çoğu zaman dışarıdan şut atabilen diğer garddır.^[5]

Pozisyon #4 – Ters – 'Ters' oyuncu, zayıf tarafta orta postun yaklaşık bir adım ötesinde bulunur. Bu oyuncu muhtemelen diğer post oyuncusudur, ancak sahadaki tüm pozisyonlarla yer değiştirme yeteneğine sahip olmalıdır.^[5]

Pozisyon #5 – Post – 'Post', alçak bloğun yüksek tarafında bulunur ve doğrudan tetik ile pota arasına yerleştirilmelidir. Post oyuncusu tercihen iyi bir pasördür ve post oyununda birebirde hücumu sonlandırabilmelidir.^[5]

Avantajları ve Dezavantajları[değiştir | kaynağı değiştir]

Avantajları;^[5]

• 'Pozisyonsuz' hücum – Üçgen hücumda 5 pozisyonun tamamı yer değiştirir. Bu da sahanın her yerinde üçgen kurma imkanı sağlar.
• Sürekli hücum yapma – Üçgen hücumda, açık bir sayı fırsatı sunulana kadar sürekli olarak üçgen kurulabilir. Bu, önceden belirlenmiş bir bitiş noktasına sahip olan ve iyi bir şutun elde edilememesi durumunda doğaçlama yapılması gereken set oyunlarından farklıdır.
• Oyuncuların basketbol IQ'sunu geliştirme – Oyuncuların hücumda savunmayı okumaları ve sahadaki diğer oyunculara göre kararlar almaları gerektiğinden, bu basketbol IQ'sunu daha da geliştirmek için harika bir taktiktir.
• Tüm oyuncuları kapsama – Üçgen hücum, herhangi bir oyuncunun daha fazla topa sahip olmasına izin vermez. Top hücuma katılan her oyuncuya verilmelidir. Böylece her oyuncu olası bir şut tehdidi haline gelir.

Dezavantajları;^[5]

• Yüksek basketbol IQ'su olan oyuncular gerektirme - Bu taktik, basketbol IQ'sunu diğer taktiklerden daha iyi geliştirebilse de, taktik hızlı bir şekilde savunmayı okumaya ve doğru basketbol oyununu yapmaya dayandığından, başarılı olmak için başlangıçtan itibaren yeterli miktarda basketbol IQ'su gerektirir.
• Hücum setlerini ezberlemek zorunda olmak – Ezberlenecek çok şey olduğundan dolayı genç takımlar için üçgen hücumu önerilmemesinin ana nedenlerinden biridir. Hücumda bir oyuncu tarafından verilen her bir karar, bir dizi spesifik sonraki eylemle sonuçlanır. Hücumun tutarlı bir şekilde başarılı olması için tüm oyuncuların bunları ezberlemiş olması gerekir.
• Yüksek düzeyde temel bilgi gerektirme – Üçgen hücumun başarılı bir şekilde yapılması için yüksek düzeyde temel gerektiren cutlar ve pas geçişleri gerekir. Oyuncular cut ve paslardan önce fake atamıyorsa, hız ve yön değiştirme yeteneğine sahip değilse ve bire bir hücumda yetersizse üçgen hücum işleyemez.
• Yıldız oyuncuların ikna edilmesi gerekmesi

Chicago Bulls ve Los Angeles Lakers'da üçgen hücum dönemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Baş antrenör Phil Jackson, yardımcı antrenör Tex Winter'ın yardımıyla üçgen hücumuyla 11 NBA Finali kazandı. Jackson, 1989-1998 yılları arasında Bulls'u çalıştırdı. Daha sonra, önce 1999-2004 ve ardından 2005-2011 yılları arasında Lakers'ın baş antrenörü olarak görev yaptı. Jackson yönetimindeki Chicago Bulls, 1990'larda üçgen oynayarak altı şampiyonluk kazandı. Chicago'da şampiyonluk kazanan ilk üç şampiyonluğunda Michael Jordan ve Scottie Pippen gibi süperstarlar vardı. Jackson'ın Bulls ile sonraki üç şampiyonluğunda Jordan, Pippen'ın yanında Dennis Rodman'da vardı. Jackson'ın Los Angeles Lakers'ı üçgeni kullanarak beş şampiyonluk kazandı. İlk üç Lakers şampiyonluk kadrosunda Shaquille O'Neal ve Kobe Bryant alırken, son iki şampiyonluk takımında Bryant'ı All-Star arkadaşı Pau Gasol ile eşleştirdi.

Jackson, 1989-1990 NBA sezonu başlamadan önce Chicago Bulls'un baş antrenörü olduğunda, o ve Winter, Doğu Konferansı'ndaki rakipleri Detroit Pistons tarafından kullanılan ''Jordan kuralları'' stratejisini yıkmak amacıyla başlangıçta üçgen hücumu kurdular.^[6] "Jordan Kuralları", yalnızca Michael Jordan'ı hedef alan bir savunma stratejisiydi. Jordan, Chicago'yu tek başına bir playoff yarışmacısı haline getirerek kendisini zaten seçkin bir NBA süperstarı haline getirmişti. Ancak üçgen hücumuyla, tüm sorumluluğu omuzlamak yerine bunu paylaşarak çok yönlü bir basketbol oyuncusu oldu. Daha da önemlisi, Bulls takım olarak da önemli ölçüde gelişti ve 55-27'lik bir rekorla sezonu bitirdi.^[7] Bulls, 1990 Doğu Konferansı Finallerinde 7 maçta Pistons'a yenildi. Ancak ertesi yıl, 1990-1991 NBA sezonunu Bulls galibiyet rekoru kırarak 61-21 ile bitirdi ve ardından 1991 Doğu Konferansı finallerinde ezeli rakibi Pistons'ı 4-0 ile süpürdü. Bulls daha sonra NBA Finallerinde Los Angeles Lakers'ı 4-1 mağlup etti. Michael Jordan o sezon ikinci NBA En Değerli Oyuncu Ödülünü kazandı ve ilk şampiyonluğunu kazandı.

Üçgen hücum, 1995-96 sezonunda da Bulls tarafından çok etkili bir şekilde kullanıldı. Emekli olduktan sonra takıma geri dönen Jordan, ilk tam sezonunda dördüncü NBA MVP ödülünü kazandı. Ayrıca sezonu 8. kez ligin en skorer ismi olarak tamamladı. Bulls, dördüncü NBA şampiyonluğuna giderken 72-10 ile bir NBA rekoru daha kırdı. Jackson, takımının rekor kıran sezonunda gösterdiği çabalardan dolayı ilk(ve tek) NBA Yılın Koçu Ödülünü kazandı. Genel olarak, Bulls 1990'larda altı NBA şampiyonluğu kazandı ve takım NBA'in en büyük hanedanlarından biri olarak kabul edildi.

Jackson, 1999-2000 sezonunda Lakers'a koçluk yapmaya başladığında tekrar üçgen hücumu kurdu ve Winter bir kez daha kadrosunda asistan olarak görev yaptı. Bu sefer Shaquille O'Neal ve Kobe Bryant takımın hücumunun odak noktaları oldular. O'Neal 2000 yılında NBA MVP Ödülü'nü kazandı ve Bryant, NBA'in en yeni yıldızlarından biri olarak öne çıktı. Lakers, Jackson'ın koç olarak ilk döneminde elit bir NBA takımı haline geldi ve beş yıl içinde dört NBA Finali maçına çıktı. 2000-2002 yılları arasında üst üste üç şampiyonluk kazandı. Jackson'ın, Detroit Pistons'a yenilmesiyle sonuçlanan 2004 Finalleri'nin sonunda sözleşmesi yenilenmedi ancak 2005-2006 sezonundan başlarında yeniden Lakers'a baş antrenör olarak geri döndü. Bryant'ın takımın merkezinde yer almasına rağmen, Lakers 2006 veya 2007'deki playoffların ilk turunu geçemedi. Ancak takım, 2008 sezonunda Memphis Grizzlies'den çok yönlü Pau Gasol'u aldı. Bryant ve Gasol'un merkezindeki üçgen hücumda, Lakers üst üste üç NBA Finali yaptı ve 2009 ve 2010'da NBA şampiyonluğunu kazandı. Bu süreçte Jackson, Red Auerbach'ın bir NBA koçu tarafından kazanılan en çok şampiyonluk rekorunu geçti.

Phil Jackson 2010-2011 sezonunun sonunda baş antrenör olarak emekli olduğunda, kariyerini normal sezon ve playoff maçları boyunca 1000'den fazla galibiyetle tamamladı. Tex Winter, üçgen hücumu içeren basketbola katkılarından dolayı 2011 yılında Onur Listesi'ne girdi. Winter, Jackson'ın 11 şampiyonluk takımının ilk dokuzunda hem Bulls hem de Lakers için asistanlığını yaptı ve son ikisinde Lakers'a danışman olarak görev yaptı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]