Çevrimiçi ayıplama

Çevrimiçi ayıplama, Twitter ve Facebook gibi sosyal medya platformlarında veya daha özelde e-posta grupları gibi ortamlarda bir kişinin hedef haline getirilmesidir. Çevrimiçi ayıplama genellikle internette özel bilgilerin ifşa edilmesini içerdiğinden internet gizliliği ve medya etiği konusunda bir tartışma kaynağı olmuştur. Çevrimiçi ayıplama iptal, linç kültürü, dokslama, olumsuz görüşler ve intikam pornosu şeklinde cereyan edebilir.

Türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İptal ve linç etme[değiştir | kaynağı değiştir]

Linç kültürü, hem sosyal medyada hem de günlük yaşamda gerçekleşebilir. Doğrudan hedef tahtasına konulan ve kendisine yönelik olumsuz yargılar içeren önermelerin nesnesi haline gelen kişiye "linç edilmiş" denir. İptal kültürü de buna benzer.

Dokslama[değiştir | kaynağı değiştir]

Dokslama kişinin ev ve iş yeri adresleri, tam adı, kredi kartı bilgileri ve telefon numarası gibi kişisel bilgilerinin ifşa edilmesidir.^[1]^[2]^[3]^[4]

Olumsuz görüşler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kullanıcıların genellikle siyasi açıdan zıt düştükleri kurumlara Google Play Store gibi uygulamalardan olumsuz yorum yaparak onu aşağıya çekmeye çalışmasıdır.^[5]^[6]^[7]

İntikam pornosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir kişiyi aşağılamak amacıyla onun cinsellik içeren görüntülerini hekleme yoluyla rıza dışı yayılmasıdır. Kimi zaman intikam pornosu olan fotoğraf ve videolar kişinin ev veya iş adresini de açık edebilir.^[8]^[9] İntikam pornosu kimi ülkelerde cezaya tabi bir suçtur.

Sosyal statü ayıplaması[değiştir | kaynağı değiştir]

Sosyal statü ayıplaması, çevrimiçi ayıplamanın sosyoekonomik statüyü içeren bir türüdür.^[10] Bu tir ayıplama kişinin geliri,sosyal statüsü, sağlığı ve diğerlerine olan etkisini hedef alır. Bu ögelere dayanarak kişiye bir toplumsal dışlanma uygulanır.^[11]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ S-W, C. "What doxxing is, and why it matters". The Economist, UK. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2017.
^ Ryan Goodrich (2 Nisan 2013). "What is Doxing?". TechNewsDaily.com. 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013.
^ James Wray and Ulf Stabe (19 Aralık 2011). "The FBI's warning about doxing was too little too late". Thetechherald.com. 31 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2012.
^ Zurcher, Anthony. "Duke freshman reveals porn identity". UK: BBC. 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.
^ George, Jordana; Dorothy, Leidner (1 Mart 2019). "From Clicktivism to Hacktivism: Understanding Digital Activism". Information & Organization: 20-24. doi:10.13140/RG.2.2.16347.82726. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
^ Chafkin, Max (1 Şubat 2010). "You've Been Yelped". Inc. Magazine. 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2013.
^ "'Am I being catfished?' An author confronts her number one online critic". The Guardian. 31 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.
^ Emily Bazelon,Why Do We Tolerate Revenge Porn?" 8 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Slate (September 25, 2013).
^ Eric Larson, "It's Still Easy to Get Away With Revenge Porn" 22 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mashable, October 21, 2013.
^ Hou, Yubo; Jiang, Tonglin; Wang, Qi (November 2017). "Socioeconomic status and online shaming: The mediating role of belief in a just world". Computers in Human Behavior (İngilizce). 76: 19-25. doi:10.1016/j.chb.2017.07.003. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
^ Laidlaw, Emily (8 Şubat 2017). "Online Shaming and the Right to Privacy". Laws (İngilizce). 6 (1): 3. doi:10.3390/laws6010003. ISSN 2075-471X. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.

[economistexplains-1] S-W, C. "What doxxing is, and why it matters". The Economist, UK. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2017.

[goodrich-2] Ryan Goodrich (2 Nisan 2013). "What is Doxing?". TechNewsDaily.com. 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013.

[ragan-3] James Wray and Ulf Stabe (19 Aralık 2011). "The FBI's warning about doxing was too little too late". Thetechherald.com. 31 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2012.

[4] Zurcher, Anthony. "Duke freshman reveals porn identity". UK: BBC. 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.

[5] George, Jordana; Dorothy, Leidner (1 Mart 2019). "From Clicktivism to Hacktivism: Understanding Digital Activism". Information & Organization: 20-24. doi:10.13140/RG.2.2.16347.82726. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.

[one-6] Chafkin, Max (1 Şubat 2010). "You've Been Yelped". Inc. Magazine. 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2013.

[7] "'Am I being catfished?' An author confronts her number one online critic". The Guardian. 31 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.

[8] Emily Bazelon,Why Do We Tolerate Revenge Porn?" 8 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Slate (September 25, 2013).

[larson-9] Eric Larson, "It's Still Easy to Get Away With Revenge Porn" 22 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mashable, October 21, 2013.

[10] Hou, Yubo; Jiang, Tonglin; Wang, Qi (November 2017). "Socioeconomic status and online shaming: The mediating role of belief in a just world". Computers in Human Behavior (İngilizce). 76: 19-25. doi:10.1016/j.chb.2017.07.003. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.

[11] Laidlaw, Emily (8 Şubat 2017). "Online Shaming and the Right to Privacy". Laws (İngilizce). 6 (1): 3. doi:10.3390/laws6010003. ISSN 2075-471X. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Çevrimiçi ayıplama nedir?, Çevrimiçi ayıplama anlamı nedir?, Çevrimiçi ayıplama ne demektir?