Zaho

Zaho
Zaxo زاخۆ
Zaho; Zaxo زاخۆ
	Zaho Zaho'nun Irak'taki konumu
Ülke	Irak
Özerk bölge	Kürdistan Bölgesel Yönetimi
İl	Duhok ili
Nüfus
• Toplam	350,000

Zaho (Asurca: ܙܵܟܼܘ Zağo, Arapça: زاخو Zakhu, Kürtçe: Zaxo; زاخۆ), Irak'ın kuzey bölgesinde yer alan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı bir şehirdir.

Zaho şehrin nüfusu yaklaşık 350,000'dir. Nüfusun çoğunluğunu Kürtler oluşturmaktadır. Zaho, Türkiye sınırına en yakın Irak şehiri'dir. Habur Sınır Kapısı ve Musul yolunun üstünde ve bütün ticaret trafiği Zaho'dan geçmektedir. Habur Çayı şehri ikiye ayırır. Bölgenin konumu çok stratejik olup bir tarafı Suriye bir tarafı Türkiye ile çevrilidir. Zaho ticaret ve ekonomi şehri olmasına karşın gelişememiştir.

2010 Temmuz ayında Zaho Üniversitesi açıldı. Üniversite, Kürt Bölgesinin sahip olduğu 11 kamu üniversitelerinden biridir.

2007 yılında, Irak savaşının bir sonucu olarak Zaho bölgesinde 10.000 kişinin yerinden olmuş olduğunu bildirildi.^[1]

1991 yılında Zaho, Saddam Hüseyin tarafından katledilen Iraklı Kürtleri korumak için yapılan Huzur Harekatı'nda, İngiliz ve Amerikalılar tarafından kurulan güvenli bölge merkezi oldu. Şehrin sakinlerinin çoğu dağlara kaçmış, Amerikan kuvvetleri bölgeye geldiğinde Zaho'yu bir hayalet şehir olarak nitelendirdiler.^[2] Amerikan ordusu, 1996 yılında Zaho askeri üssünü kapattı. 2008 yılında Türk ordusunun 1990'lı yıllarda Irak hükûmeti ile yapılan bir anlaşma çerçevesinde, Zaho ilçesindeki dört üssü koruduğu bildirildi.^[3]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Asurcada (Neo-Aramice) zafer anlamına gelen "ܙܵܟܼܘܼܬܼܵܐ " (Zağuta) sözcüğünden türemiştir.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaho'un kuzey bölümlerinde karasal iklimin soğuk ve kar yağışlı kışları, güneyinde ise sıcak ve kurak yazları görülebilir. Zaho'un kuzeyi dağlık olduğu için Karasal iklim hakimdir, güneyi ise genellikle düzlüklerden oluştuğu için sıcak iklim hakimdir.

Bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaho'nun iklim şartları, topoğrafik ve dağlık yapısı nedeniyle, ilde bitki örtüsü olarak bozkır ve orman bulunur. Şehrin kuzeyindeki dağlık bölgede kavak, Söğüt ve Meşe ağaçları bulunur.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaho'nun ekonomisini tarım, turizm, alışveriş ve petrol ihracatı oluşturmaktadır.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaho, İslam dini ve geleneksel Kürt kültürü etrafında biçimlenmiştir. Buna karşın, Zaho şehri çeşitlilikler içinde yüksek bir kozmopolit toplum ve canlı bir kültüre sahiptir. İslam etkisi Kürt ve Arap kültürünün mimari, müzik, giyim, mutfak ve yaşam tarzında görülebilmektedir.

Zaho mutfağı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup kentin her yerinde döner lokantalarından Zaho otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilmektedir. Hızlı yiyecekler, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Kürt mutfağı Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlar, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle Kürt mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, lahmacunlar, etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir. Fast-Food tarzı Batı kültürünün de arttığı bu devirlerde, fast-food'la yarışabilir hızlı hazırlanabilen bir mutfaktır.

Giyim ve kurallar[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaho'da insanların birçoğu yöresel Kürt kıyafeti ve Arap elbisesi olan kandura giyerler. Bu giyim biçimleri, Zaho'nun çok sıcak ve nemli veya çok soğuk olan iklimine göre değişmektedir.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Zakho Football Club (Zaho FC) 1987 yılında kurulan, Kürt Bölgesel Yönetimi'nde bir spor kulübüdür. Spor kulübü, sadece en iyi 16 Irak futbol kulübünün oynadığı Irak Premier Lig'de oynamaktadır. Zakho FC'nin 23000 koltuk kapasitesi olan kendi stadyumu bulunmaktadır.

Zakho Basketbol Kulübü (Zaho SC), Kürt Bölgesel Yönetimi'nin Zaho merkezli bir takımıdır. 2011 yılında Zaho SC, Erbil'de Duhok SC takımını yenerek Kürdistan Basketbol Süper Kupasını kazandı.^[4]

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Delal Köprüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Delal Köprüsü, Zaho'nun en ünlü yerlerinden biri ve aynı zamanda şehrin simgelerinden biridir.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Üniversiteler[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaho Üniversitesi, Zaho şehrinde bulunan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin üniversitelerinden biridir

Görüntüler[değiştir | kaynağı değiştir]

Delal Köprüsü
Saransh şelalesi
Kentin girişinde Zaho kapısı
Delal Köprüsü'nden Zaho kentinin Görünümü ve Habur Nehri.
Delal Köprüsü
Zaho

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "GOVERNORATE ASSESSMENT REPORT: DAHUK GOVERNORATE" (PDF). UNHCR. Eylül 2007. 9 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.
^ Cavanaugh, John P. (1992). "Operation Provide Comfort: a model for future operations" (PDF). School of advanced military studies, Fort Leavenworth, Kansas. 28 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.
^ "Iraqi Kurdish Paper Says Turkish Military Bases Inside Kurdistan Region". iStockAnalyst. 1 Ağustos 2008. 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.
^ "Zakho wins Kurdistan basketball Super Cup 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.," Kurdish Globe, retrieved 2014-01-30

[1] "GOVERNORATE ASSESSMENT REPORT: DAHUK GOVERNORATE" (PDF). UNHCR. Eylül 2007. 9 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.

[2] Cavanaugh, John P. (1992). "Operation Provide Comfort: a model for future operations" (PDF). School of advanced military studies, Fort Leavenworth, Kansas. 28 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.

[3] "Iraqi Kurdish Paper Says Turkish Military Bases Inside Kurdistan Region". iStockAnalyst. 1 Ağustos 2008. 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.

[4] "Zakho wins Kurdistan basketball Super Cup 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.," Kurdish Globe, retrieved 2014-01-30

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Irak'ın ilçeleri
Enbar Vilayeti	Ane (ilçe) (Ane) • Felluce (ilçe) (Felluce) • Hadise (ilçe) (Hadise) • Hit (ilçe) (Hit) • Ka'im (ilçe) (Ka'im) • Ramadi (ilçe) (Ramadi) • Rutbe (ilçe) (Rutbe)
Müsenna Vilayeti	Hidir ilçesi (Hidir) • Rümeyta ilçesi (Rümeyta) • Semave ilçesi (Semave) • Selman ilçesi (Selman)
Kadisiye Vilayeti	Afak ilçesi (Afak) • Divaniye ilçesi (Divaniye) • Hamza ilçesi (Hamza) • Şamiye ilçesi (Şamiye)
Babil Vilayeti	Haşimiye ilçesi (Haşimiye) • Hille ilçesi (el-Hille) • Mehavil ilçesi (Mehavil) • Museyeb ilçesi (Museyeb)
Bağdat Vilayeti	Ebu Gureyb ilçesi • İstiklal ilçesi • Madain ilçesi • Mahmudiye ilçesi (Mahmudiye) • Taci ilçesi • Tarmiye ilçesi • Bağdat: Azamiye • Kerh • Kerade • Kazımiye • Mansur ilçesi • Sadr • Raşid • Rusafe • Yeni Bağdat
Basra Vilayeti	Basra ilçesi (Basra) • Ebu el-Hasib ilçesi (Ebu el-Hasib) • Fav ilçesi (Fav) • Kurne ilçesi (Kurne) • Midayne ilçesi (Midayne) • Şattülarap ilçesi (Şattülarap) • Zübeyir ilçesi (Zübeyir)
Zi Kar Vilayeti	Çibayiş ilçesi (Çibayiş) • Rüfai ilçesi (Rüfai) • Şatra ilçesi (Şatra) • Nasıriye ilçesi (Nasıriye) • Suk eş-Şoyoh ilçesi (Suk eş-Şoyoh)
Diyala Vilayeti	Halis ilçesi (Halis) • Mükdadiye ilçesi (Mükdadiye) • Beladruz ilçesi (Beladruz) • Bakube ilçesi (Bakube) • Hanekin ilçesi (Hanekin) • Kifri ilçesi (Kifri)
Duhok Vilayeti	İmadiye ilçesi (İmadiye) • Duhok ilçesi (Duhok) • Simele ilçesi (Simele) • Zaho ilçesi (Zaho)
Erbil Vilayeti	Mahmur ilçesi (Mahmur) • Erbil • Köysancak ilçesi (Köysancak) • Şeklave ilçesi (Şeklave) • Soran ilçesi • Mergasur ilçesi • Choman ilçesi
Kerbela Vilayeti	Eyn et-Timur ilçesi (Eyn et-Timur) • Hindiye ilçesi (Hindiye) • Kerbela ilçesi (Kerbela)
Kerkük Vilayeti	Havıca ilçesi (Havıca) • Dakuk ilçesi (Dakuk) • Kerkük ilçesi (Kerkük)
Meysan	Ali el-Garbi ilçesi (Ali el-Garbi) • el-Kahle ilçesi (el-Kahle)• el-Maymune ilçesi (el-Maymune) • el-Mecar el-Kabi ilçesi (el-Mecar el-Kabi)• Amare ilçesi (Amare) • Kalaat Salih ilçesi (Kalaat Salih)
Necef	Manathera ilçesi (Manathera) • Meşhab ilçesi (Meşhab) • Kufe ilçesi (Kufe)• Necef ilçesi (Necef)
Ninova	Akre ilçesi (Akre) • el-Baac ilçesi (el-Baac) • el-Hamdaniye ilçesi (Bahdida) • Hatra ilçesi (Hatra) • Mosul ilçesi (Musul) • Shekhan ilçesi (Ayn Sifni) • Sincar ilçesi (Sincar) • Telafer ilçesi (Telafer) • Tel Keppe ilçesi (Tel Keppe)
Selahaddin Vilayeti	ed-Davur ilçesi (ed-Davur) • eş-Şirket ilçesi (eş-Şirket) • Baiji ilçesi (Baiji) • Balad ilçesi (Balad) • Samarra ilçesi (Samarra) • Tikrit ilçesi (Tikrit) • Tuzhurmatu ilçesi (Tuzhurmatu) • Düceyil ilçesi (Düceyil)
Süleymaniye	Çemçemal ilçesi (Çemçemal) • Derbendoke ilçesi (Derbendoke) • Dokan (Dokan) • Kalar ilçesi (Kalar) • Penjvin ilçesi (Penjvin) • Peşdar ilçesi (Peşdar)• Raniye ilçesi (Raniye) • Şarbajer ilçesi (Şarbajer) • Süleymaniye ilçesi (Süleymaniye)
Halepçe	Halepçe • Şehrazor • Hurmal • Biyare
Vasıt	el-Hai ilçesi (el-Hai) • al-Na'maniye ilçesi (el-Na'maniye) • es-Süveyre ilçesi (es-Süveyre) • Badra ilçesi (Badra) • Kut ilçesi (Kut)

Zakho nedir?, Zakho anlamı nedir?, Zakho ne demektir?

Zakho nedir?, Zakho anlamı nedir?, Zakho ne demektir?

Zaho

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaho mutfağı[değiştir | kaynağı değiştir]

Giyim ve kurallar[değiştir | kaynağı değiştir]

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Delal Köprüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Üniversiteler[değiştir | kaynağı değiştir]

Görüntüler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]