Bu madde veya bölüm Xbox Series S adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz.

Xbox Series X

Üretici	Microsoft
Ürün ailesi	Xbox
Tip	Ev video oyunu konsolu
Çıkış tarihi	10 Kasım 2020
Medya	Ultra HD Blu-ray, Blu-ray, DVD, CD
İşletim sistemi	Xbox One ve Xbox Series X/S'nin sistem yazılımı
CPU	Özel 3.8 GHz AMD 8 çekirdek Zen 2
Depolama kapasitesi	1 TB Custom NVMe SSD
Hafıza	16 GB GDDR6 SDRAM
Görüntü	720p, 1080p, 1440p, 4K UHD, 8K UHD
Grafik	Özel 1.825 GHz AMD Radeon RDNA 2 mimari
Giriş	HDMI 2.1
Kontrolcü girişi	4. nesil Xbox oyun kumandası, uyumlu Xbox One oyun kumandaları ve aksesuarları
Çevrimiçi servisler	Xbox Live
Boyut	15.1 cm × 15.1 cm × 30.1 cm
Geriye uyumluluk	Xbox One ve seçilmiş Xbox 360 ve Xbox oyunları
Önceli	Xbox One
Resmî site	www.xbox.com

Xbox Series X, Microsoft tarafından geliştirilen bir video oyunu konsoludur. Konsol, ilk olarak 2019'da "Project Scarlett" adıyla duyuruldu ve 10 Kasım 2020'de piyasaya sürüldü.

Konsol, planlanan dördüncü nesil Xbox donanım ailesinden biri olup daha yüksek ekran çözünürlükleri ve kare hızı ve daha düşük yükleme süreleri için gelişmiş donanıma sahip olması beklenmektedir. Microsoft bunun yeni nesil donanıma yumuşak bir geçiş olmasını planlamaktadır ve Xbox Series X'in, seçili Xbox 360 ve Xbox One'da zaten geriye dönük olarak uyumlu orijinal Xbox oyunları da dahil olmak üzere, şu anda Xbox One tarafından desteklenen tüm oyunlarla, denetleyicilerle ve aksesuarlarla tam uyumlu olması beklenmektedir. Ayrıca, Microsoft'un dahili Xbox Game Studios'u hemen Xbox Series X için özel oyunlar üretmeyi planlamasada hem Xbox One hem de Xbox Series X ile uyumlu oyunlar üretecek ve bazı oyunlar yeni konsolda gelişmiş özelliklere sahip olacaktır.

Tarihçe ve Geliştirme Süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

Microsoft Xbox takımı Xbox one’dan sonra geliştirelecek yeni konsolu tasarlarken, ekibin ilk amacı yeni cihazın grafik performansının önceki nesile göre kayar nokta operasyonu floating point operations per second (FLOPS) performans değerlendirmresi kriter olarak alınarak mecvut Xbox One X’in 6 teraFLOPS (TFLOPS) olan gücünün iki katına çıkarılması, ayrıca CPU performansının da cihazın akustik performansı aynı tutulacak şekilde 4 katına çıkarılmasıdır.^[1] Mühendisler bu özelliklerde bir cihaz için gerekecek güç miktarını hesapladıklarında, tasarlanacak cihazın parçalarının oldukça fazla güç harcayacağını (yaklaşık 315W) ve oldukça fazla ısı üreteceğini gördüler. Bu da cihazı 2 ayrı devre kartı ile tasarlamalarını sağladı. Devre kartlarından biri CPU/GPU, hafıza, güç regülatörünü barındırırken, diğer kart ise daha yavaş girdi/çıktı (I/O) fonksiyonları için bir Southbridge kartı gibi davranacaktı. Kartların alüminyum bir kasa içerisinde karşışıklı yerleştirilmesi soğutma için hava kanalları oluşturulmasına yardım etti. Kalan parçaladan soğutma ünitesi, elektrik izolasyonu, Güç kaynağı, optik sürücü ve soğutma fanı ise Microsoft Mühendisi olan Chris Kujawski’nin açıkladığı kadarıyla tetris şeklinde yerleştirilmiş ve bu sayede kule şeklinde daha kompakt bir tasarıma sahip olunmuştur. Akustik kriterleri sağlayabilmek için ise, sistem fan hızlarını ayarlayan birçok sensörle donatıldı ve kasanın tepesinde geniş havalandırma boşlukları bırakılarak sıcak havanın buradan tahliye edilmesi sağlandı.^[1]

Microsoft yeni Xbox donanımı hakkında ilk bilgileri “Project Scarlet” kod adı ile ilk kez E3 2019 basın konferansında açıkladı.^[2] Şirket yeni nesil Xbox’ın Xbox one X’den 4 kat daha güçlü olacağını, 8K çözünürlük desteği içereceğini, gerçek zamanlı ışın izleme (real time ray-tracing) teknolojisini barındıracağını ve 120 fps tazeleme oranına sahip olacağını açıkladı.^[3] Micrososft Xbox one Scarlet’e Xbox one X’den geçişin daha yumuşak olması için Xbox One X oyunları ile geriye dönük uyumluluk (backward compatibility) ve yine Xbox One X tarafından desteklenen çoğu donanınım desteklenmesi istediklerini açıkladılar.^[4] Konsolun son ismi The Game Awards 2019’da Xbox Series X olarak güncellendi ve 2020 sonlarında piyasaya çıkması planlanan cihazın son tasarımı da yine bu konferansda oyunculara gösterildi.^[5][6]

Tanıtımın ardından bir Microsoft sözcüğü 4. Xbox jenerasyonu olan konsolun isminin sadece Xbox olarak isimlendirileceğini açıkladı.^[7] E3 tanıtımından önce Microsoft’un ayrıca daha düşük donanım özelliklerine sahip “Lockhart” kod adlı ikinci bir konsol üzerinde çalıştığı spekülasyonları vardı.^[8]

Microsoft yeni donanım hakkında daha detaylı bilgileri ve piyasaya sürüldüğünde çıkacak oyunlar ile ilgili bilgileri 2020 Game Developers Conference’de ve E3 2020’de vermeyi planlasa da bu konferanslar COVID-19 pandemisi nedeni ile iptal edildi. Microsoft sunumlarını daha önce planlanan tarihlerde online olarak yapmaya karar verdi. Cihazın donanım özellikleri Microsoft, Digital Foundry, Overclock Media’dan Austin Evans tarafından 16 mart 2020’de basınla paylaşıldı.^[9][10]

2020 COVID-19 pandemisine rağmen Microsoft öncelikle çalışanların sağlığını gözeterek, kaynak sağlayıcılarını takip ederek Xbox Series X’in planlandığı gibi 2020 sonuında piyasaya çıkacağını açıkladı.^[11] Phil Spencer Microsoft’un daha önce Xbox All-Access’deki gibi donanım ve Xbox Live Gold hizmetlerinin bir arada olduğu aylık ödeme şeklinde sağlanan abonelik sisteminin bir benzerinin yeni jenerasyonla birlikte sunulacağını açıkladı.^[12]

Donanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Xbox Series X AMD Zen 2 CPU mimarisine sahip, 360.45 mm² kalıp içerisinde, 3.8 GHz hızlarda çalışan 8 adet çekirdeğe sahip, simultane çoklu işlemlerde (simultaneous multithreading) 3.6 GHz hızlarda çalışan bir CPU ile güçlendirildi. İşlemci çekirdeklerinden biri sadece işletim sistemi için rezerve edildi.^[10] Grafik işlemcisi ise AMD’nin RDNA 2 mimarisine sahip uyarlanmış bir grafik katından oluşmaktadır. Bu kart 3584 çekirdekli toplamda 56 adet işlem ünitesine (compute unit) sahip olup 1.825 GHz sabitlenmiş hızda çalışmaktadır. Bu ünite toplamda 12.147 teraflops işlem gücüne sahiptir.^[10] Bu ünite 10 GB’ı 560 GB/s hızında çalışan öncelikle grafik sistemi için kullanılacak ve 6 GB’ı 336 GB/s hızında çalışan diğer işlemler için kullanılacak toplamda 16 gb GDDR6 SDRAM’e sahip olacaktır. Sistem yazılımına ayrılan miktar çıkarıldıktan sonra oyunlar ve uygulamalar için 13.5 GB hafıza kullanılabilecek. Sistem yazılımı daha yavaş olan bellek kısmını kullanacak.^[10]

Xbox Series X’in dahili depolama birini ise saf girdi/çıktı hızı 2.4 GB/s hızında olan 1 TB boyutunda NVM Express (NVMe) SSD oluşturacak. Kart üzerinde kompresyon ve dekompresyon ünitesi sayesinde okuma yazma hızı 4.8 GB/s hızına kadar çıkarılabilecek.^[10] Ayrıca 1 TB büyüklüğünde harici hızlı ve hafıza kartı gibi davranan SSD depolama birimleri de cihazda kullanılabilecek. Ek HDD depolama birimleri ise USB port aracılığı ile cihaza bağlabilecek. Cihazda 1 adet 4K UHD Blu-ray optik sürücüsü bulunacak.

Xbox Series X’in hedef performansı 4K çözünürlükte saniyede 60 kare (60 fps) oynatabilmektir.^[10] Microsoft’açıkladığına göre Xbox Series X CPU’su Xbox One X’den 4 kat daha güçlü, ayrıca gerçek zamanlı ışın izleme teknolojisine dahip(ray-tracing), HDMI 2.1 standartlarında 8K çözünürlükte 120 fps hızlarda çalışabilecek bir işlemcidir. Konsol ayrıca HDMI 2.1 standartının yetenekleri olan değişken oranlı tazeleme hızı (variable refresh rate) ve Otomatik düşük gecikme modu (ALLM) gibi yeni televizyonların destekleyeceği teknolojileri destekleyecektir.^[10] Konsolda ayrıca donanım ses güçlendirici bulunacak.^[13] “Ses ışın izleme” ismi ile anılan bir teknoloji, grafik ışın izleme işlemleri ile birlikte işlenerek konumsal ses takibi yaparak oyuncuya daha gerçek ses deneyimi yaşayacak.^[14]

Konsol minimalistik olarak tasarlanmıştır. Kasanın tabanı kare şeklinde 15.1 cm x 15.1 cm (5.9 in x 5.9 in) ölçülerindedir. 30.1 cm (11.9 in) yüksekliğinde, 4.45 kg (9.8 lb) ağırlığındadır. Vertikal olarak tasarlanan bu yapı yatay olarak da kullanılabilecek. Ön görünüşünde sadece güç düğmesi ve optik sürücü girişi bulunacak. Ünitenin tepesinde ise bir adet güçlü bir fan bulunacak. Xbox’ın tepesindeki isim Phil Spencer’in belirttiği kadarıyla yeni konsol en az Xbox one X kadar sessiz olacak.^[15] Konsolun arka yüzünde ise, HDMI 2.1 çıkışı, 3 adet USB 3.2 portu, Ethernet bağlantı portu, harici depolama slotu ve güç girişi bulunacak. Cihazın daha önce piyasaya sızan görsellerinde arka yüzde 1 adet TOSLINK dijital ses portu izlense de son tasarımda bu port bulunmamaktadır.^[16]

Sistem yazılımı ve özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Spencer’in belirttiği kadarıyla şirketin önceliği yüksek çözünürlükten ziyade yüksek tazeleme oranları ve hızlı yükleme zamanlarıdır ki Xbox Series X mevcut GPU ve CPU ile bunların üstesinden kolaylıkla gelebilecektir.^[17] Microsoft HDMI 2.1 standartlarını sonuna kadar kullanarak Auto Low Latency özelliği ile komut girişlerindeki gecikmeyi en aza düşürmeye çalışmaktadır.^[6][17] Ayrıca konsol, oyunculara birden fazla oyunu beklemeye alma özelliğini sunabilecek.^[18] Bu özellikler oyunu beklemeye aldıktan sonra konsolu tekrar başlattığınızda bile kullanılabilir olacak.^[14]

Kontrol cihazı ve aksesuarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Konsol Xbox one X kontrol cihazının güncellenmiş bir hali olan, daha ergonomik, daha geniş skalada el boyutlarına uygun bir kontrol cihazı ile piyasaya çıkacak. Önceki kontrol cihazlarındaki tüm düğmeleri barındıracak: üzerine basılabilir iki adet analog yön çubuğu, bir d-pad, 4 aksiyon düğmesi, iki sistem düğmesi (“view” ve “menu”), ana Xbox düğmesi, iki adet (sağ ve sol) kavrama tuşları, iki adet omuz tetik düğmeleri (sağ ve sol). Yeni kontrol cihazı ayrıca “View” ve “Menu” tuşlarının yanında “Share” düğmesi barındıracak ki bu düğme ekran görüntüsü veya klipleri yakalanıp paylaşılabilmesini sağlayacak.^[19] Micrososft’dan Ryan Whitekar’ın belirttiği üzere yeni yuvarlak yön düğmesi (d-pad) yeni konkav bir tasarıma sahip olacak ki bu önceki nesilden standart Xbox one kontrol cihazı ile bu kontrol cihazının Elit varyantının birleşiminden oluşacak.^[19] Düğmelerin konumlarının hissedilebilmesi için düğmeler üzerinde noktasal taktil yüzey belirteçleri bulunacak.^[19] Kontrol cihazı eskiden olduğu gibi yine iki adet AA pil ile çalışacak, ayrıca şarj edilebilir bir batarya paketi ise aksesuar olarak ayrıca satın alınabilecek.

Yeni kontrol cihazı önceki nesildeki gibi aynı kablosuz standartartları destekleyecek ve bir önceki jenerasyon konsollar ile uyumlu olacak. Mevcut kontrol cihazları ise yeni Xbox series X ile kullanılabilecek.^[19][20][21] Yeni Xbox Series X kontrol cihazı Bluetooth Low Energy (BTLE) standartlarını destekleyecek ve bu sayede mobil cihazlar ve bu standartları destekleyecen başka cihazlar ile bağlantı kurabilecek. Ayrıca içerisindeki bellek ile bu bağlantıları hatırlayabilecek.^[19] Yeni kontrol cihazı şarj edilebilir batarya için USB-C standartını kullanacak.^[19]

Spencer’ın söylediği kadarıyla konsol piyasaya çıktığında direkt olarak sanal gerçeklilik (VR) desteği olmayacak. Ayrıca VR konsolun geliştirilme süresince bir önceliğe sahip olmadığı belirtiliyor. VR geliştirmeleri Windows Mixed Reality bileşenleri içerisinde konsolun windows 10 işletim sistemi ile birlikte geliştirlecek.^[22]

Oyunlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Microsoft Xbox Series X’in geriye dönük olarak Xbox one’ın tüm oyunlarını, ayrıca Xbox 360, orijinal Xbox konsolu’nun ise geriye uyumlu oyunlarının oynanabileceğini, böylece Xbox Series X’in 4 jenerasyona ait oyunları oynatabilceğini açıkladı.^[4] Bunu başarabilmek için Microsoft arık mevcut Xbox One konsola geriye dönük Xbox360 veya orijinal Xbox oyunlarını getirmeyeceğini açıkladı.^[23] Geriye uyumluluk özelliği Xbox series X piyasaya sürüldüğünde kullanılabilir olacak.

Microsoft ayrıca “Smart Delivery” adlı bir sistem ile Xbox Series X ile Xbox one X arasında çapraz alışveriş yapılabilmesini sağlayacak. Böyelece her iki konsola çıkan oyun bir konsolda alındığında diğer konsolda da o konsola özel versiyonu da ücretsiz olarak oynanabilecek. Microsoft bu özelliği Xbox one X’e yapılan oyunların daha sonra Xbox Series X’e özel çıkabilecek versiyonları için oyun üreticilerine ve konsollarını güncelleyecek oyunculara kolaylık sağlayacağını belirtiyor.^[24] Fakat şu an oyun yapımcıların bu sistemi kullanmayıp Xbox Series X’e ait yeni versiyonları ayrıca satıp satmayacağı bilinmiyor.

Xbox Game Studios ve CD Projekt RED gibi oyun yapımcıları çıkacak oyunları için Smart Delivery sistemini kullanacaklarını açıkladılar.^[24][25] Xbox Game Studios başlangıçta Xbox Series X’ e özel oyun çıkarma planlarının bulunmadığını, bunu sebebinin ise o dönemde xbox one X gibi önceki jenerasyon konsol almayı planlayan oyuncuların aynı oyunları oynatabilecek ve geleceğe yönelik daha iyi bir yatırım olduğunu düşündürecek Xbox Series X’in tercih edilmesini kolaylaştıracağını belirtiyor. Micorost ayrıca 3. Parti oyun yapımcılarını Xbox Series X’e özel oyun yapmaları için teşvikte bulunmuyor.^[26]

Xbox series X piyasaya çıktığında çıkan oyunlar:

Oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Xbox Series X ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Resmî site

Video oyunları ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.