Dünya Dijital Kütüphanesi

World Digital Library
Dünya Dijital Kütüphanesi
Sahip	ABD
Oluşturan	ABD Kongre Kütüphanesi
URL	http://www.wdl.org
Ticari?	Değil
Site türü	Dijital kütüphane
Kullanılabilir dil(ler)	Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce, Rusça
Geçerli durum	Çevrimiçi

Dünya Dijital Kütüphanesi (İngilizce: World Digital Library (WDL)), ABD Kongre Kütüphanesi, UNESCO ve Cornell Üniversitesi tarafından işletilen uluslararası dijital kütüphane.

Kütüphanenin misyonu, uluslar ve kültürler arası anlayışı geliştirmek, İnternet üzerindeki kültürel içeriğin hacmini ve çeşitliliğini artırmak, eğitimciler, araştırmacılar ve tüm topluluklar için bilgi kaynağı oluşturmak ve ülkeler arasındaki dijital uçurumu azaltmaya yönelik olarak çeşitli kurumlarla ortaklıklar oluşturmak şeklinde tanımlanmıştır.^[1] Kütüphane İnternet'teki İngilizce-dışı ve Batı-dışı içeriği çoğaltmayı ve bilimsel araştırmalara katkıda bulunmayı amaçlar. Kütüphane, dünyadaki tüm kültürlere ait kayda değer ve birincil öneme sahip kültürel belgelerin, çok dilli bir ortamda ve ücretiz olarak İnternet üzerinden erişilebilmesini sağlamayı amaçlar. Bu belgeler aradında elyazmaları, haritalar, nadir kitaplar, partisyonlar, ses kayıtları, filmler, baskılar, fotoğraflar, mimari çizimler ve diğer önemli kültürel belgeler bulunur.^[2]^[3]^[4]

Kütüphanede, açılış tarihi olan 21 Nisan 2009 itibarıyla 1170 belge bulunmaktadır ve site arayüzü Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce ve Rusça dillerinde sunulmaktadır.^[5]

Kuruluşu[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD 2003 yılında, 20 yıllık bir aradan sonra Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'ne (UNESCO) yeniden kalıcı delege göndermeye karar verdiğinde, UNESCO'nun ABD Millî Komisyonu'nun başkanlığı için, Kongre kütüphanecisi James H. Billington aday gösterildi. Billington, komisyonun 2003'teki kuruluş konferansında yaptığı A View of the Digital World Library başlıklı konuşmasında, çeşitli enstitülerde, kütüphanelerde ve müzelerde bulunan zengin belge koleksiyonlarına dünya çapında ücretsiz olarak erişilebilmesini sağlamaya yönelik fikirlerini açıkladı. Kamu ve özel sektör iş birliği ile gerçekleştirilebilecek olan bu tür bir projeye ilk maddi destek Google'dan geldi. Şirket, Dünya Dijital Kütüphanesi'nin geliştirilmesi için 2005 yılında 3 milyon dolar tutarında bağışta bulundu.^[6]

Millî komisyonun 2006'daki yıllık toplantısında, Kongre Kütüphanesi'nin Dünya Dijital Kütüphanesi projesindeki danışmanı olan John Van Oudenaren, Billington'ın fikirlerini hayata geçirmek için gerçekleştirilecek projenin ana hatlarını açıkladı. Buna göre, Dünya Dijital Kütüphanesi'nin kuruluşu, çeşitli kurumsal ortakların görev alacağı 4 ana proje alanı içinde yürütülecekti: teknik mimari, içerik seçimi, yönetim ve finansman. Aralık 2006'da millî kütüphane yöneticileri, çeşitli kütüphanelerin teknik yöneticileri ve UNESCO'nun eğitim temsilcilerinden oluşan 45 kişilik bir grup, dijital kütüphanenin nasıl geliştirileceğini tartışmak üzere Paris'te toplandı. Katılımcılar, dört proje alanına özel çeşitli sorunları çözümlemek üzere çalışma grupları oluşturdu.

Çalışma grupları 2007 yılının ilk yarısında, bilişim, kütüphanecilik, web tasarımı ve fonlama gibi alanlardaki profesyonellerle bir araya geldi. Çalışma gruplarının ilk bulguları aynı yılın temmuz ayında daha geniş bir toplulukla paylaşıldı. Bu planlama çalışmaların sonuçları Ekim 2007'de yapılan 34. UNESCO Genel Konferansı'nda sunuldu. Eylül 2008'de Amerikan Devletleri Örgütü de projeye Kongre Kütüphanesi ile birlikte katılma kararı aldı.

Dünya Dijital Kütüphanesi'nin açılışı, 21 Nisan 2009'da Paris'teki UNESCO genel merkezinde yapıldı.^[7]^[8]

İçerik[değiştir | kaynağı değiştir]

Kütüphanede erişilebilen belgelerden bazıları şunlardır:

Genji Hikâyesi^[9]
Bebek İsa'dan bahseden ilk Aztek belgesi^[5]
Cebirin geliştirilmesinde kullanılan eski Arapça metinler^[5]
Kanayan antilopları betimleyen 8000 yıllık bir Afrika resmi^[10]
Amerika ismine yer verilen ilk harita olan Waldseemüller haritası^[10]^[11]
Codex Gigas^[9]
101 yaşındaki eski bir Amerikalı kölenin ses kaydı^[9]
İsveç Hükûmeti'nin İskandinav göçmenler için hazırladığı 1899 tarihli el kitabı^[9]
İspanyolca ve Takalotça dillerinde basılmış ilk kitap olan Doctrina Christiana, en lengua española y tagala^[11]
Mali'den İslami elyazmaları^[11]
Çin İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu ve Çarlık Rusyası'na ait nadir fotoğraflar^[12]
Fransa Ulusal Marşı'nın ilk ses kaydı^[12]
Lumiere Kardeşler tarafından çekilen dünyanın ilk filmi^[12]

Lisanslar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kütüphaneye erişim ve içeriğin çevrimiçi olarak görüntülenmesi ücretsizdir. İçeriğin büyük bölümü, zaman aşımı sebebiyle kamu malı hâline gelmiş belgelerden oluşmaktadır. Kamu malı olmayan içeriğin kullanımı hâlinde, katkıda bulunan kurumsal ortağın telif hakkı kurallarına uyulması gerekir.^[13]

Ortaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Projenin kurumsal ortakları arasında bulunan kuruluşlar:^[14]

Yeni İskenderiye Kütüphanesi
Brown Üniversitesi Kütüphanesi
Center for the Study of the History of Mexico
Columbus Memorial Library
Mısır Ulusal Kütüphanesi ve Arşivi
International Federation of Library Associations and Institutions
Irak Ulusal Kütüphanesi ve Arşivi
John Carter Brown Kütüphanesi
King Abdullah University of Science and Technology
Kongre Kütüphanesi
Mamma Haidara Commemorative Library
National Archives and Records Administration
National Diet Library (Japonya)
National Institute of Anthropology and History
Brezilya Ulusal Kütüphanesi
Çin Ulusal Kütüphanesi

Fransa Ulusal Kütüphanesi
İsrail Ulusal Kütüphanesi
Rusya Ulusal Kütüphanesi
Sırbistan Ulusal Kütüphanesi
İsveç Ulusal Kütüphanesi
Uganda Ulusal Kütüphanesi
Qatar Foundation
Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies
Rus Devlet Kütüphanesi
St. Mark Coptic Kütüphanesi
Tetouan-Asmir Association
Bratislava Üniversite Kütüphanesi
Pretoria Üniversitesi Kütüphanesi
Wellcome Kütüphanesi
Yale Üniversitesi Kütüphanesi
Yeltsin Cumhurbaşkanlığı Kütüphanesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "About the World Digital Library: Mission". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ "UNESCO and Library of Congress sign agreement for World Digital Library: UNESCO-CI". portal.unesco.org. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ "UN puts global treasures online". news.bbc.co.uk. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ "Free-access World Digital Library set to launch". guardian.co.uk. 11 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ ^a ^b ^c Cody, Edward (21 Nisan 2009). "U.N. Launches Library Of World's Knowledge". Washington Post. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ "World Digital Library Planned". www.washingtonpost.com. 15 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ "World Digital Library to launch at UNESCO". AFP via Google News. 20 Nisan 2009. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ "Library of Congress, UNESCO and Partners to Launch World Digital Library" (Basın açıklaması). PRWeb. 19 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ ^a ^b ^c ^d O'Neil, Peter (13 Nisan 2009). "Website to exhibit world's greatest historical treasures". Canwest News Service. Ottawa Citizen. 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ ^a ^b "UN puts global treasures online". BBC News. 21 Nisan 2009. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ ^a ^b ^c "RP book featured in World Digital Library". Agence France-Presse, with Inquirer Research. Philippine Daily Inquirer. 21 Nisan 2009. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ ^a ^b ^c "World treasures go on-line in global digital library". AFP. Google News. 21 Nisan 2009. 8 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ "Legal — World Digital Library". www.wdl.org. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
^ "About the World Digital Library: Partners". 7 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

The World Digital Library28 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[about-1] "About the World Digital Library: Mission". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[2] "UNESCO and Library of Congress sign agreement for World Digital Library: UNESCO-CI". portal.unesco.org. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[3] "UN puts global treasures online". news.bbc.co.uk. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[4] "Free-access World Digital Library set to launch". guardian.co.uk. 11 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[WPCody-5] Cody, Edward (21 Nisan 2009). "U.N. Launches Library Of World's Knowledge". Washington Post. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[6] "World Digital Library Planned". www.washingtonpost.com. 15 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[AFP2-7] "World Digital Library to launch at UNESCO". AFP via Google News. 20 Nisan 2009. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[8] "Library of Congress, UNESCO and Partners to Launch World Digital Library" (Basın açıklaması). PRWeb. 19 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[oneil-9] O'Neil, Peter (13 Nisan 2009). "Website to exhibit world's greatest historical treasures". Canwest News Service. Ottawa Citizen. 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[BBC1-10] "UN puts global treasures online". BBC News. 21 Nisan 2009. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[PDI-11] "RP book featured in World Digital Library". Agence France-Presse, with Inquirer Research. Philippine Daily Inquirer. 21 Nisan 2009. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[AFP1-12] "World treasures go on-line in global digital library". AFP. Google News. 21 Nisan 2009. 8 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[13] "Legal — World Digital Library". www.wdl.org. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[14] "About the World Digital Library: Partners". 7 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

World Digital Library nedir?, World Digital Library anlamı nedir?, World Digital Library ne demektir?