Dromaeosauridae

Dromaeosauridler
Yaşadığı dönem aralığı: 143-66 myö
Kretase-Senozoyik^[1]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Dromaeosauridler; Yaşadığı dönem aralığı: 143-66 myö; Kretase-Senozoyik PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Velociraptor'un montelenmiş iskeleti, Belçika Kraliyet Doğa Bilimleri Enstitüsü
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Klad:	Dinosauria
Klad:	Saurischia
Klad:	Theropoda
Klad:	Eumaniraptora
Familya:	†Dromaeosauridae; Matthew & Brown, 1922
Alt taksonlar
	Metne bakınız.
Sinonimler
	Ornithodesmidae; Hooley, 1913 Itemiridae; Kurzanov, 1976 Unenlagiidae?; Agnolin & Novas, 2011

Dromaeosauridae,^[a] gelişmiş bir tüylü teropod dinozor familyasıdır. Genellikle küçük ve orta boylu tüylü etoburlar olup Kretase döneminde evrimleşmişlerdir. Dromaeosauridae adı, Dromaeosaurus (Antik Yunanca: "koşucu kertenkele") adlı tip cinsten gelir. Grubun fosilleri, Kuzey Amerika, Avrupa, Asya, Güney Amerika ve Antarktika'da bulunmuştur.^[1]^[5]

Bu ünlü familya tüylü, çevik ve kuş benzeri dinozorları barındırıyordu, kuşları içeren Avialae ile kardeş gruptu.

Evrimsel anlamda dromaeosauridlerin keşfi son yüzyılda dinozorların tanımlanması ve davranış biçimleri ile ilgili bilim insanlarına önemli düşünceler vermiştir. Güçlü ve devingen ön kolları olasılıkla evrimsel çizgide kuşların kanat gelişimiyle koşut bir evrimin ürünüydü. Çeşitli boyutlarda türler barındıran bu aile (Velociraptor, Deinonychus, Utahraptor gibi) etçil ve hızlı dinozorların geliştiği bir taksonomik birimdir. Tamamı etçil olan üyelerin paylaştığı tipik özellikler güçlü kollar, kaslı, çevik bir vücut ve dengeyi sağlamak adına kuyruk ve arka ayaklarındaki kanca biçimli pençedir. Bu pençe hem avlanma hem de sıçramak için yere baskı yapma görevlerini görüyordu. Dromaeosauridlerin daha çok kısa uzaklıklarda hızlı oldukları düşünülür.^[6]

Dromaeosauridlerin grup halinde büyük avlara saldırdıkları, sıçrayarak avlarında yaralar açtıkları gibi varsayımlar olsa da, bununla ilgili fosil kanıtları şimdiye değin bulunamamıştır.^[7]

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Holtz'un 2008 yılındaki çözümlemesini temel alan sınıflandırma:^[8]

Familya Dromaeosauridae
- Nuthetes
- Pamparaptor
- Variraptor
- Pyroraptor
- Zhenyuanlong
- Alt familya Halszkaraptorinae^[9]
  - Halszkaraptor
  - Mahakala
  - Hulsanpes
  - Natovenator^[10]
- Alt familya Unenlagiinae
  - Ornithodesmus
  - Austroraptor
  - Rahonavis
  - Unenlagia
  - Buitreraptor
  - Neuquenraptor
  - Unquillosaurus
  - Ypupiara
- Alt familya Microraptorinae
  - Shanag
  - Tianyuraptor
  - Graciliraptor
  - Changyuraptor
  - Hesperonychus
  - Microraptor
  - Sinornithosaurus
  - Wulong
  - Zhongjianosaurus
- Eudromaeosauria^[11]
  - Alt familya Saurornitholestinae
    - Bambiraptor
    - Saurornitholestes
    - Atrociraptor^[12]
  - Alt familya Velociraptorinae
    - Luanchuanraptor?
    - Acheroraptor?
    - Itemirus?
    - Linheraptor?
    - Velociraptor
    - Tsaagan?
    - Adasaurus?
    - Dineobellator
    - Shri
    - Kansaignathus
  - Alt familya Dromaeosaurinae
    - Deinonychus?^[12]
    - Achillobator?
    - Dromaeosaurus
    - Dakotaraptor?
    - Dromaeosauroides?
    - Utahraptor?
    - Yurgovuchia?^[13]

Cinslerin tanımlanma tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Raptorlar^[2]^[3] ya da raptorgiller^[4] olarak da bilinir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Dromaeosauridae". paleobiodb.org. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.
^ Bakırcı, Çağrı Mert (21 Nisan 2011). "İnsan Zekasının Evrimi: Neden Sadece İnsanın Beyni Bu Kadar Evrimleşmiştir?". Evrim Ağacı. 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022.
^ Acorn, John (2007). Deep Alberta : fossil facts and dinosaur digs. 1st ed. Royal Tyrrell Museum of Palaeontology. Drumheller, Alta.: Royal Tyrrell Museum. s. 13. ISBN 978-0-88864-481-7. OCLC 77046063.
^ Türkoğlu, Pedram (Haziran 2021). Yaşayan Dinozor - Avian -. Ginko Bilim. ISBN 978-605-06409-8-4.
^ Case, Judd A.; Martin, James E.; Reguero, Marcelo (2007). "A dromaeosaur from the Maastrichtian of James Ross Island and the Late Cretaceous Antarctic dinosaur fauna". doi:10.3133/ofr20071047srp083. 26 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.
^ Türkoğlu, Pedram (Haziran 2021). Yaşayan Dinozor - Avian -. Ginko Bilim. s. 89. ISBN 978-605-06409-8-4.
^ "Dromaeosauridae". web.archive.org. 6 Haziran 1997. 6 Haziran 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.
^ Holtz, Thomas R. Jr. (2012) Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages, Winter 2011 Appendix. 12 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Cau, Andrea; Beyrand, Vincent; Voeten, Dennis F. A. E.; Fernandez, Vincent; Tafforeau, Paul; Stein, Koen; Barsbold, Rinchen; Tsogtbaatar, Khishigjav; Currie, Philip J.; Godefroit, Pascal (Aralık 2017). "Synchrotron scanning reveals amphibious ecomorphology in a new clade of bird-like dinosaurs". Nature (İngilizce). 552 (7685): 395-399. doi:10.1038/nature24679. ISSN 1476-4687. 6 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.
^ Lee, Sungjin; Lee, Yuong-Nam; Currie, Philip J.; Sissons, Robin; Park, Jin-Young; Kim, Su-Hwan; Barsbold, Rinchen; Tsogtbaatar, Khishigjav (1 Aralık 2022). "A non-avian dinosaur with a streamlined body exhibits potential adaptations for swimming". Communications Biology (İngilizce). 5 (1): 1-9. doi:10.1038/s42003-022-04119-9. ISSN 2399-3642. PMC 9715538 $2. PMID 36456823. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
^ Longrich, N.R.; Currie, P.J. (2009). "A microraptorine (Dinosauria–Dromaeosauridae) from the Late Cretaceous of North America". PNAS. 106 (13): 5002-7. Bibcode:2009PNAS..106.5002L. doi:10.1073/pnas.0811664106 . PMC 2664043 $2. PMID 19289829.
^ ^a ^b Longrich, Nicholas R.; Currie, Philip J. (31 Mart 2009). "A microraptorine (Dinosauria–Dromaeosauridae) from the Late Cretaceous of North America". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 106 (13): 5002-5007. Bibcode:2009PNAS..106.5002L. doi:10.1073/pnas.0811664106 . PMC 2664043 $2. PMID 19289829.
^ Senter, P.; Kirkland, J. I.; Deblieux, D. D.; Madsen, S.; Toth, N. (2012). Dodson, Peter (Ed.). "New Dromaeosaurids (Dinosauria: Theropoda) from the Lower Cretaceous of Utah, and the Evolution of the Dromaeosaurid Tail". PLOS ONE. 7 (5): e36790. Bibcode:2012PLoSO...736790S. doi:10.1371/journal.pone.0036790 . PMC 3352940 $2. PMID 22615813.

Teropod ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[5] Raptorlar^[2]^[3] ya da raptorgiller^[4] olarak da bilinir.

[:0-1] "Dromaeosauridae". paleobiodb.org. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.

[2] Bakırcı, Çağrı Mert (21 Nisan 2011). "İnsan Zekasının Evrimi: Neden Sadece İnsanın Beyni Bu Kadar Evrimleşmiştir?". Evrim Ağacı. 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022.

[3] Acorn, John (2007). Deep Alberta : fossil facts and dinosaur digs. 1st ed. Royal Tyrrell Museum of Palaeontology. Drumheller, Alta.: Royal Tyrrell Museum. s. 13. ISBN 978-0-88864-481-7. OCLC 77046063.

[4] Türkoğlu, Pedram (Haziran 2021). Yaşayan Dinozor - Avian -. Ginko Bilim. ISBN 978-605-06409-8-4.

[6] Case, Judd A.; Martin, James E.; Reguero, Marcelo (2007). "A dromaeosaur from the Maastrichtian of James Ross Island and the Late Cretaceous Antarctic dinosaur fauna". doi:10.3133/ofr20071047srp083. 26 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.

[7] Türkoğlu, Pedram (Haziran 2021). Yaşayan Dinozor - Avian -. Ginko Bilim. s. 89. ISBN 978-605-06409-8-4.

[8] "Dromaeosauridae". web.archive.org. 6 Haziran 1997. 6 Haziran 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.

[Holtz2008-9] Holtz, Thomas R. Jr. (2012) Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages, Winter 2011 Appendix. 12 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[10] Cau, Andrea; Beyrand, Vincent; Voeten, Dennis F. A. E.; Fernandez, Vincent; Tafforeau, Paul; Stein, Koen; Barsbold, Rinchen; Tsogtbaatar, Khishigjav; Currie, Philip J.; Godefroit, Pascal (Aralık 2017). "Synchrotron scanning reveals amphibious ecomorphology in a new clade of bird-like dinosaurs". Nature (İngilizce). 552 (7685): 395-399. doi:10.1038/nature24679. ISSN 1476-4687. 6 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.

[11] Lee, Sungjin; Lee, Yuong-Nam; Currie, Philip J.; Sissons, Robin; Park, Jin-Young; Kim, Su-Hwan; Barsbold, Rinchen; Tsogtbaatar, Khishigjav (1 Aralık 2022). "A non-avian dinosaur with a streamlined body exhibits potential adaptations for swimming". Communications Biology (İngilizce). 5 (1): 1-9. doi:10.1038/s42003-022-04119-9. ISSN 2399-3642. PMC 9715538 $2. PMID 36456823. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022. KB1 bakım: PMC biçimi (link)

[longrich&currie2009-12] Longrich, N.R.; Currie, P.J. (2009). "A microraptorine (Dinosauria–Dromaeosauridae) from the Late Cretaceous of North America". PNAS. 106 (13): 5002-7. Bibcode:2009PNAS..106.5002L. doi:10.1073/pnas.0811664106 . PMC 2664043 $2. PMID 19289829.

[longrich2009-13] Longrich, Nicholas R.; Currie, Philip J. (31 Mart 2009). "A microraptorine (Dinosauria–Dromaeosauridae) from the Late Cretaceous of North America". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 106 (13): 5002-5007. Bibcode:2009PNAS..106.5002L. doi:10.1073/pnas.0811664106 . PMC 2664043 $2. PMID 19289829.

[Yurgovuchia-14] Senter, P.; Kirkland, J. I.; Deblieux, D. D.; Madsen, S.; Toth, N. (2012). Dodson, Peter (Ed.). "New Dromaeosaurids (Dinosauria: Theropoda) from the Lower Cretaceous of Utah, and the Evolution of the Dromaeosaurid Tail". PLOS ONE. 7 (5): e36790. Bibcode:2012PLoSO...736790S. doi:10.1371/journal.pone.0036790 . PMC 3352940 $2. PMID 22615813.

[1]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[2]

[3]

[4]

Velociraptorinae nedir?, Velociraptorinae anlamı nedir?, Velociraptorinae ne demektir?