Tunca Yönder
Doğum	24 Şubat 1938(1938-02-24) Ankara, Türkiye
Ölüm	4 Şubat 2020 (81 yaşında) İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Ümraniye Hekimbaşı Mezarlığı
Milliyet	Türk
Meslek	Yönetmen, yapımcı ve oyuncu
Çocuk(lar)	(2) Erenus Yönder, Nisan Akman (üvey kızı)
Ebeveyn(ler)	Rukiye ve Nazmi Yönder

Tunca Yönder (24 Şubat 1938, Ankara - 4 Şubat 2020, İstanbul), Türk oyuncu, yapımcı ve yönetmen.

1998-2000 yılları arasında yayınlanan Üvey Baba dizisinde canlandırdığı Avukat Nazmi rolüyle akıllarda kalmıştı.

Hakkında^[1][değiştir | kaynağı değiştir]

Üniversite lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde tamamladı. 1955'te Hukuk Fakültesinde okurken Türkiye Millî Talebe Federasyon tiyatrosunda Tuncel Kurtiz’in sahneye koyduğu “5 Gün” adlı oyunla tiyatro hayatına başlamıştır. Aynı tiyatroda Orhan Asena’nın “Korku” adlı oyununda rol almış, daha sonra İstanbul Üniversitesi Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosu'na geçmiştir.

1961 yılında Haldun Dormen Tiyatrosu'nda profesyonel olarak çalışmaya başlayan Yönder, bu tiyatroda Sokak Kızı İrma müzikalinde oynadıktan sonra, Ankara Meydan Sahnesi'ne konuk oyuncu olarak gitmiş, 1962 sonbaharında Asaf Çiyiltepe yönetiminde kurulan Arena Tiyatrosu'na katılmıştır. 1963 yılı baharında Arena Tiyatrosu'nun dağılmasından sonra Ankara'da kurulan Ankara Sanat Tiyatrosu'nun kurucu kadrosunda yer almıştır.^[2] Sermet Çağan'ın, AST'ın bütün yurtta tanınmasını sağlayan Ayak Bacak Fabrikası oyununda “Öküz” kompozisyonuyla Ankara Sanatseverler Derneği En İyi Aktör ödülüne aday gösterilmiştir.

1964-66 yılları arasında askerlik görevini yedek subay olarak yaparken Ankara Radyosuna “Arkası Yarın”, ”Çocuk Bahçesi” ve “Radyo Tiyatrosu” saatleri için Balzac, Dostoyevski, Gonçarov gibi ünlü yazarların romanlarını uyarlamıştır.

1968 yılında AST'tan ayrılarak Halk Oyuncuları'nın Ankara Sahnesi'nin kuruluşunda bulunmuştur. Ertesi yıl Vasıf Öngören, Halil Ergün, Mustafa Alabora ve Erdoğan Akduman’la birlikte Ankara Birliği Sahnesi'nin kuruluşuna katılan Yönder aynı yıl tiyatroyu bırakmıştır.

1967 yılında TRT'nin açtığı sınavla Ankara Televizyonu'nun ilk kadrosunda yer alan Tunca Yönder, BBC uzmanlarından ve hocalarından eğitim aldıktan sonra, 31 Ocak 1968 günü açılan TRT Ankara Televizyonu'nun ilk drama yayını olan ve Şinasi’nin 6 Şubat 1968 gecesi yayınlanan Şair Evlenmesi adlı oyununu televizyona uyarlamış ve yönetmiştir. TRT Ankara Televizyonu'nda başta dramalar olmak üzere çeşitli programlara yönetmen olarak imza atan Yönder, 12 Mart muhtırasından sonra askerî yönetim tarafından önce Erzurum Radyosu emrine verilmiş, Danıştay’ın vermiş olduğu “yürütmeyi durdurma” kararı üzerine görevine dönmüş, bu defa da bizzat TRT genel müdürü Musa Öğün'ün ısrarlı baskıları sonucunda istifa etmek zorunda kalmıştır.

1970'te başlayan çağdaş Türk reklamcılığının ilk üç yönetmeninden biri olan Yönder'in yönetmen ve yapımcı olarak binin üzerinde reklam filmi vardır.

1972 yılında İstanbul'a gelen Yönder burada reklam dünyasına girmiş, metin yazarı, yapımcı ve yönetmen olarak çalışmıştır. Yönder bu dönemde Cenajans, Fulmar, Manajans, Yeni Ajans, İlancılık Reklam Ajansı, Güzel Sanatlar Reklamcılık, Pars McCann gibi Türkiye'nin büyük ajanslarının reklam kampanyalarına metin yazarı ve yönetmen olarak imza atmıştır.

1983 yılında Turgut Özal’ın Başbakan oluşuyla birlikte yapımını Manajans'ın üstlendiği “İcraatın İçinden” adlı programın yapımında yönetmen olarak 3 yıl süreyle görev almıştır.

Özel televizyonların açılmasıyla birlikte yeni drama uyarlamaları da yapmıştır. Bunlardan, Kemalettin Tuğcu'nun Üvey Baba ve Küçük Besleme eserlerinin uyarlamaları büyük beğeni toplamış, uzun süre yayında kalmıştır.

1995'te 7. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde iki ayrı filmle ödüller kazandı: Yönettiği "Bir Aşk Uğruna" ile En İyi Film, oynadığı "Çözülmeler" ile En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu.

Muğla Datça'da yaşamını sürdürürken rahatsızlanan Tunca Yönder, Kocaeli'deki bir rehabilitasyon merkezinde tedavi gördü. Tedavisinin ardından 18 Ekim 2012 tarihinden itibaren İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Kartal Yakacık’ta bulunan Sanatçı Yaşam Evi'nde kalmaya başladı.^[3] 19 Şubat 2019'da genel durum bozukluğu sebebiyle İBB Darülaceze Müdürlüğü Kayışdağı Yerleşkesi’ne sevki yapıldı. Parkinson rahatsızlığı da bulunan Tunca Yönder, 82 yaşında kalp ve solunum durması sonucu öldü.^[4]

Tunca Yönder'in oğlu Erenus Yönder ve üvey kızı Nisa Yönder (Akman) cenaze törenine katılmadı.^[5]

Sahip olduğu ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

• 14. Uluslararası İstanbul Film Festivali En İyi Yönetmen "Bir Aşk Uğruna" 1995^[6]
• 7. Ankara Uluslararası Film Festivali En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu "Çözülmeler" 1995 (Oyuncu: Tunca Yönder)
• 7. Ankara Uluslararası Film Festivali En İyi Film "Bir Aşk Uğruna" 1995 (Yönetmen: Tunca Yönder)^[7]
• 31. Antalya Altın Portakal Film Festivali Avni Tolunay Halk Jürisi Özel Ödülü "Bir Aşk Uğruna" 1994^[8]
• 2. Ankara Film Şenliği En İyi İkinci Film Ödülü "Bir Tren Yolculuğu" 1989^[9]
• Sanatçılar Birliği Yılın En İyi Televizyon Dizisi Ödülü "Can Şenliği" 1989
• Tokyo Dünya Belediyeler Birliği Ödülü "İstanbul... İstanbul..." ~1985-86

Rol aldığı tiyatro oyunları^[1][10][değiştir | kaynağı değiştir]

• Komisyon (Çetin Altan) Halk Oyuncuları, 1968
• Teneke (Yaşar Kemal) Halk Oyuncuları, 1968
• Sarıpınar 1914^{[ölü/kırık bağlantı]} (Turgut Özakman) (Roman: Reşat Nuri Güntekin) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1967-68
• Küçük Burjuvalar^{[ölü/kırık bağlantı]} (Maksim Gorki) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1966-67
• Müfettiş^{[ölü/kırık bağlantı]} (Nikolay Gogol) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1967-68
• 72. Koğuş^{[ölü/kırık bağlantı]} (Orhan Kemal, öykü ve oyun) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1966-67
• Pazar Gezintisi^{[ölü/kırık bağlantı]} (Georges Michel) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1966-67
• Ayak Bacak Fabrikası^{[ölü/kırık bağlantı]} (Sermet Çağan, oyun) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1964-65
• Cehennem Dansı^{[ölü/kırık bağlantı]} (August Strindberg) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1964-65
• Godot'yu Beklerken^{[ölü/kırık bağlantı]} (Samuel Beckett, oyun) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1963-64
• Gizli Ordu^{[ölü/kırık bağlantı]} (Brendan Behan) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1963-64
• Ölü Canlar^{[ölü/kırık bağlantı]} (Nikolay Gogol, bitmemiş roman) (Oyunlaştıran: Arthur Adamov) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1963-64
• Mezarsız Ölüler^{[ölü/kırık bağlantı]} (Jean Paul Sartr)) Ankara Sanat Tiyatrosu, 1963-64
• Kayıp Mektup (Ion Luca Caragiale) Arena Tiyatrosu, 1962-63
• Başkalarının Kellesi (Marcel Aymé) Arena Tiyatrosu, 1962-63
• Aslan Asker Şvayk (Jaroslav Hašek) Arena Tiyatrosu, 1962-63
• Kral Übü (Alfred Jarry) Arena Tiyatrosu, 1962-63
• Zafer Madalyası (Thomas Heggen, Joshua Logan) Ankara Meydan Sahnesi, 1962
• Sokak Kızı İrma (Alexandre Breffort) Haldun Dormen Tiyatrosu, 1961
• Midas'ın Kulakları (Güngör Dilmen) İÜ Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosu, 1957-1960
• Kulaktan Kulağa (Lady Augusta Gregory) İÜ Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosu, 1957-1960
• Papuçcu Ahmedin Garip Maceraları (1809 yılında Türkçe yazılan ilk piyes^[11]) İÜ Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosu, 1957-1960^[12]
• Büyük Allah Brown (Eugene O'Neill) İÜ Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosu, 1957-1960
• Aria Da Capo (Edna St. Vincent Millay) İÜ Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosu, 1957-1960
• Korku (Orhan Asena) Türkiye Milli Talebe Federasyon Tiyatrosu, 1955
• 5 Gün, Türkiye Milli Talebe Federasyon Tiyatrosu, 1955

Yazdığı tiyatro oyunu & senaryo[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ağrı'ya Dönüş17 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Senaryo) (Safa Önal ile) 1994
• Zenginin Maceraları^{[ölü/kırık bağlantı]} (Tiyatro oyunu) (Birkan Özdemir ile) 1966

Yönettiği filmler^[13][14][15][değiştir | kaynağı değiştir]

• Komik-i Şehir25 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (TV filmi) 2005
• Geçmiş Zaman Elbiseleri (TV filmi) 2005
• İlk Öğretmen (TV filmi) 2005
• Yol Palas Cinayeti (TV filmi) 2004
• Osmanlıdan Sinemamıza Yansıyanlar (Belgesel) 1999
• Bizim Sokak (Genel Yönetmen Tunca Yönder)^[16] (13 Bölüm TV dizisi) 1999
• Küçük Besleme (TV dizisi) 1999-2001
• Kader Ayırsa Bile (TV dizisi) 2002
• Mercan Kolye (TV filmi) 1998
• Üvey Baba (TV dizisi) 1998
• Çökertme, 1997
• Kemalettin Tuğcu Hikâyeleri 2 - Hırsızın Oğlu (TV filmi) 1996
• Merkezi Haber Merkezi (TV dizisi) 1996
• Çakalların İzinde (6 Bölüm TV dizisi) 1996
• Evimizin İnsanları (8 Bölüm TV dizisi) 1996
• Ağrı'ya Dönüş17 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1994
• Bir Aşk Uğruna (10 Bölüm TV dizisi ve Sinema Filmi) 1994
• Yorgun Savaşçı (6 Bölüm TV dizisi) 1993
• Yağmur Beklerken (6 Bölüm TV dizisi ve Sinema Filmi) 1992
• İlk Aşk, 1991
• Can Şenliği (TV dizisi) 1989
• Ayaşlı ve Kiracıları (6 Bölüm TV dizisi) 1989
• Bir Tren Yolculuğu, 1988
• Aygır Fatma (TV filmi) 1987
• İstanbul... İstanbul... (Belgesel) ~1985
• İstanbul Yedi Tepe'den (Belgesel) (Senaryo: Ünsal Oskay) ~1985
• Boğaziçinden... Adalardan... (Belgesel) (Senaryo: Ünsal Oskay) ~1985
• Haldun Taner ile Bir Hoş Sada14 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (4 Bölüm Belgesel) 1974^[17]
• Şair Evlenmesi (TV filmi) 1968

Rol aldığı sinema filmleri, TV dizileri, TV filmleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Canım Annem (TV dizisi) 2004, Avukat Macit
• Yol Palas Cinayeti (TV filmi) 2004
• Gönderilmemiş Mektuplar, 2002
• Şöhret Sandalı3 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (TV filmi) 2001, Orhan
• Şarkıcı, 2000
• Üvey Baba (TV dizisi) 2000, Avukat Nazmi
• Kurtlar Sofrası (TV dizisi) 1999
• Sevgilim İstanbul, 1999, Haşim Belen
• Çökertme, 1997
• Kurtuluş (TV dizisi) 1996, Kalegerapoulos
• 80. Adım (TV dizisi) 1996, Dehler
• Bedr: Sinemada Bir Dolunay24 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Belgesel) 1995
• Sokaktaki Adam, 1995
• İz 8 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1994
• Bir Aşk Uğruna (TV dizisi ve Sinema Filmi) 1994, Refik
• Çözülmeler11 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1994, Adnan
• Kurtuluş (TV dizisi) 1994
• Süper Baba (TV dizisi) 1993, Deniz
• Ağrı'ya Dönüş23 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1993
• İki Kadın, 1992, Avukat
• Yağmur Beklerken (TV dizisi) 1992, Halk Fırkası Mebusu^[18]
• İlk Aşk, 1991
• Soğuktu Ve Yağmur Çiseliyordu, 1990
• Ayaşlı ile Kiracıları12 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (TV dizisi) 1989, Yaşlı Memduh
• Bir Tren Yolculuğu^{[ölü/kırık bağlantı]}, 1988, Müftü
• Afife Jale, 1987
• Sen Türkülerini Söyle, 1986, Tunca
• Üç İstanbul (TV dizisi) 1983
• Seninle Son Defa (1978)
• Minik Serçe, 1978, Menajer
• At Gözlüğü 18 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (TV dizisi) 1978

Yazıları[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Cüretkar Konulara El Attı ve Kendine Özgü Bir Sinema Yarattı" (Yılmaz Güney) Antrakt, Sayı 12, Eylül 1992

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Tunca Yönder ile Söyleşi Antrakt, Sayı 13, Ekim 1992
• Yeşilçam Huzurevinde^[19]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]