Nikolaos Trikupis

Nikolaos Trikupis
	2 Eylül'de esir alınan Yunan Ordusu komutanları: soldan sağa 4. Tümen komutanı Dimaras, 1. Kolordu komutanı (Başkomutanlığa yeni tayin edilen) Trikupis, Kurmay Albay Adnan Bey, 2. Kolordu komutanı Digenis, Yüzbaşı Emin
Doğum	1868; Mesalongi, Yunanistan Krallığı
Ölüm	27 Şubat 1959 (91 yaşında); Atina, Yunanistan Krallığı
Bağlılığı	Yunanistan Krallığı; Yunanistan
Hizmet yılları	1888-1927
Rütbesi	Korgeneral
Çatışma/savaşları	Osmanlı-Yunan Savaşı (1897); Balkan Savaşları; Türk Kurtuluş Savaşı

Nikolaos Trikupis (Yunanca: Νικόλαος Τρικούπης; 1868 - 27 Şubat 1959), Yunan asker. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Yunan Ordusu'nda 1. Kolordu Komutanı olarak görev yaptı.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]

1881'de Pire'deki askeri okula girdi. 7 yıllık askeri eğitimden sonra 1888 yılında mezun oldu ve topçu sınıfına kaydoldu. Şubat 1889'da öğrenim izni alarak Fransa'ya gitti. Orada yaklaşık 7 yıl kaldı ve bir süre Le Mans'daki 26. Sahra Topçu Alayı'nda görev yaptı. Ovur'da ve Orleans civarındaki Serkote'deki kampta topçuluk eğitimi ve atış üzerinde çalıştı.^[2]

1890-1892 yılları arasında Fontenblo'daki Topçu Tatbikat Okulu'na ve ardından Somür'deki Süvari Tatbikat Okulu'na davam etti. 1893-1895 yılları arasında Paris'teki Yüksek Harp Okulu'na devam etti. 1895 Kasım'ında Yunanistan'a döndü.^[3] Atina'da düzenlenen 1896 Yaz Olimpiyatlarında, askeri tüfekte ve serbest tüfek olaylarında yarıştı. Hedefe olası 40'ın 34 katı vurduktan sonra ilk olarak 1.713 puanla üçüncü oldu. İkinci yarıştaki yeri ve puanı bilinmiyor ancak ilk beşte bitiremedi.

Muharebeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1897 Osmanlı-Yunan Savaşı sırasında 1. Piyade Tümeni Kurmaylığı'na atandı. 1904'te yeni kurulan Genelkurmay Başkanlığı'nda görev yaptı ve 1912-13 yılları arasındaki Balkan Savaşları'na 3. Piyade Tümeni ve Damianos Müfrezesi Komutanı olarak katıldı. Balkan Savaşları'ndan sonra Alay Komutanlıklarında ve Ordu Kurmay Başkanlıklarında görev yaptı. 3. Ordu kurmay Başkanlığı ve Yunan Ordusu Kurmay Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü.^[2]

1917'den itibaren I. Dünya Savaşı'nın Makedonya Cephesi'nde 3. Piyade Tümen Komutanı olarak görev yaptı. 1918 yılında Tümgeneral rütbesine terfi etti.

Anadolu'nun işgali[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunan Ordusu'nun İzmir'e çıkmasından sonra başlayan Türk Kurtuluş Savaşı'nın ilk yıllarında 3. Tümen'e komuta etti. İnönü Muharebelerinde görev aldı.1921 yılında yapılan taarruz öncesinde Eskişehir'i ele geçirmekle görevli Kuzey Grubu'na komuta etti ve Temmuz ayında Afyonkarahisar'daki Güney Grubuna atandı. Eylül ayında 2. Kolordu komutanlığına, Aralık ayında 1. Kolordu Komutanlığına atandı.^[2]

Ağustos 1922'deki Büyük Taarruz sırasında, 1. Yunan Kolordusu'nun komutanı olarak emrinde 5 tümen vardı; bunlardan ikisi Afyon'un kuzeyindeki, ikisi Afyon batısındaki ve biri de Afyon'un güneyindeki savunma mevziindeydi.^[4] Taarruz Afyon’un güneyinden Trikupis kuvvetleri üzerine yapılmıştı. Yeterli keşif yaptırmayı ihmal ederek Türk saldırısına hazırlıksız yakalanan Trikupis, cephenin çökmesini önlemek için cepheyi tutan 1. ve 4. tümenlerin Afyon'un kuzeybatı kesimindeki müstahkem mevkiinin ikinci hattına çekilmesini emretti. Bununla birlikte başarılı Türk saldırıları ve 1. ve 2. Kolordu bölgelerinin birkaç gün içinde teslim olmaları, Yunan Ordusunun tam bir bozguna uğramasına yol açtı ve düzensiz bir şekilde İzmir'e çekilmeye başladı. 29 Ağustos'ta Kütahya yakınlarındaki Allıören olarak da bilinen Karacahisar yakınlarında Türk Süvari Birlikleri tarafından saldırıya uğradı. 2 Eylül'de Uşak yakınlarındaki Göğem köyü civarında Afyonlu Ahmet Çavuş ve Kayserili İbrahim Bayram Bayazit Çavuş önderliğindeki keşif koluna, 5000'den fazla askeri ve 300 subayı ile birlikte teslim oldu.^[2] 3 Eylül'de Uşak'ta Türk Ordusu Başkomutanı Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın huzuruna çıkarıldı. Mustafa Kemal Paşa tarafından İzmir'deki Yunan Genel Karargâhı tarafından Yunan Ordusu Başkomutanlığı'na atandığı bildirildi; bu durum Yunan Ordusu'ndaki komuta düzeninin tamamen bozulduğunu gösteriyordu.

Esareti[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir yıla yakın süre diğer savaş esirleriyle birlikte Talas'taki kampta kaldı.^[5] Kırşehir'de esir kampında bulunduğu dönemde emrine doktor yaver Muhtar Davaz verilmiştir.^[6] 1923 yılında savaş esirleri mahkemesinin bir parçası olarak Yunanistan'a döndü, ancak Altılar Davası'nda, 26-30 Ağustos 1922'de gerçekleşen Türk Büyük Taarruzu'nda uğratıldıkları felaketteki rolünden ötürü sorumlu tutulan diğer üst düzey görevlilerden ve siyasetçilerden farklı olarak, hiçbir zaman yargılanmadı.^{[kaynak belirtilmeli]}

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Askerlik görevine devam etti. 27 Kasım 1927 tarihinde emekliye ayrılmadan önce Korgeneral rütbesine terfi etti ve daha sonra Attika ve Boeotia'nın valisi olarak görev yaptı.^[2] 27 Şubat 1959 tarihinde 91 yaşında öldü.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Not: Yunanistan, Miladi takvimi 16 Şubat 1923'te resmen kabul etti (o gün 1 Mart oldu). Özellikle belirtilmediği sürece bundan önceki tüm tarihler Eski Usul'dür.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία. Τόμος Στ′: Σαράντα Εκκλησίαι – Ώχρα [Büyük Ordu ve Donanma Ansiklopedisi. Cilt]. Atina. 1930. s. 375.
^ General Trikupis/Hatıralarım, Çeviren: Ahmet Angın, Hüsnütabiat Matbaası, 1967, İstanbul, sayfa 26
^ Görgülü, İsmet (1992). Büyük Taaruz (1992 bas.). Ankara: Genelkurmay Basımevi. s. 9.
^ "'Tüm sorumluluğu üzerime alıyorum'". gazetevatan.com. 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.
^ 30 Ağustos 2019 tarihli 29 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Emin Çölaşan makalesi, 29 Ağustos 2023 tarihinde erişilmiştir

[1] Not: Yunanistan, Miladi takvimi 16 Şubat 1923'te resmen kabul etti (o gün 1 Mart oldu). Özellikle belirtilmediği sürece bundan önceki tüm tarihler Eski Usul'dür.

[Enc-2] Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία. Τόμος Στ′: Σαράντα Εκκλησίαι – Ώχρα [Büyük Ordu ve Donanma Ansiklopedisi. Cilt]. Atina. 1930. s. 375.

[3] General Trikupis/Hatıralarım, Çeviren: Ahmet Angın, Hüsnütabiat Matbaası, 1967, İstanbul, sayfa 26

[4] Görgülü, İsmet (1992). Büyük Taaruz (1992 bas.). Ankara: Genelkurmay Basımevi. s. 9.

[5] "'Tüm sorumluluğu üzerime alıyorum'". gazetevatan.com. 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.

[6] 30 Ağustos 2019 tarihli 29 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Emin Çölaşan makalesi, 29 Ağustos 2023 tarihinde erişilmiştir

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Trikupis nedir