Trallesli Asklepios

Trallesli Asclepius (Grekçe: Ἀσκληπιός, Asklēpiós, y. 560–570'te öldü.) Ammonius Herimae'nin öğrencisi olan geç antik bir filozof. Neoplatonik öğretidendi. Doğum tarihi hâlâ belirsiz olmakla birlikte 5. yüzyılın sonlarında doğmuş ve 6. yüzyılda yaşamış olabilir. Batı Anadolu'daki Tralleis şehrinden geldi ve İskenderiye'de okudu.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Asklepios'un hayatı hakkında neredeyse hiçbir şey bilinmemektedir. Kendi ifadelerinden, İskenderiye'de öğretmenlik yapan saygın Neoplatonist Ammonius Hermiae'nin öğrencisi olduğu açıktır. Öğretmeni gibi Asklepios da eski dine mensuptu ve bu nedenle o dönemde devlet dini olan Hristiyanlığa karşıydı.^[1] Aynı adı taşıyan ve aynı zamanda Ammonios'un öğrencisi olup tıp öğreten diğer bir bilim adamıyla karıştırılmamalıdır.^[2]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

İki eseri hayatta kaldı ve günümüze ulaştı:

Aristoteles'in Metafiziği üzerine yorumlar, kitaplar I-VII (In Aristotelis metaphysicorum libros Α - Ζ (1-7) commentaria, ed. Michael Hayduck, Commentaria in Aristotelem Graeca, VI.2, Berin: Reiner, 1888).
Gerasalı Nicomachus'un Aritmetiğe Giriş üzerine yorum (Leonardo Tarán, Asclepius of Tralles, Commentary to Nicomachus' Introduction to Arithmetic, Amerikan Felsefe Cemiyeti (n.s.) zabıtları, 59: 4. Philadelphia, 1969.

Her iki yorum da öncelikle Asklepios'un Ammonius'un verdiği derslerle ilgili notlar gibi görünmektedir ve bu nedenle büyük ölçüde Ammonius'un görüşlerini yansıtır. Metafizik yorumu, Ammonius'un metafiziğinin en önemli kaynağıdır. Asklepios, Aphrodisiaslı İskender'in^[3] tamamlanmamış metafizik yorumundan gelen materyali ekler; ayrıca İskender'den de büyük ölçüde etkilenmiştir. Ancak İskender'in çalışmasının tam bir kopyasına sahip olup olmadığı belirsizdir. Syrianos'un metafizik yorumunu da kullandı.^[4]

Öğretisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Öğretmeni Ammonios gibi Asklepios, Neo-Platonist çevrelerde yaygın olan, Aristoteles felsefesinin esasen Platonizm ile örtüştüğü görüşünü benimser. Aristoteles, Platon'un ontolojisini reddetmedi, sadece bazı Platonistler tarafından yanlış yorumlanmasını reddetti.^[5] Sonuç olarak, Asklepios genellikle Aristotelesçi görüşleri savunur; ancak Aristoteles ile aynı fikirde değilse eleştiriden geri kalmaz. Fikirlerin bağımsız varlığını reddeder; fikirlerin demiurge'de (yaratıcıda) var olduğunu düşünüyor.^[6]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ammonius'un başka bir öğrencisi olan Johannes Philoponos, Metafizik üzerine Asclepius'un yorumunun ana kaynak olduğu bir yorum yazdı. Philoponos'un çok daha ayrıntılı çalışması, Orta Çağ ve Rönesans'ta Asklepios'tan çok daha büyük bir etki yarattı.^[7]

Modern araştırmada, Asklepios'un yorumlarının sadece derleme olup olmadığı veya Asklepios'un kendi felsefi katkısının tanınabilir olup olmadığı sorusu farklı bir şekilde değerlendirilir. Leonardo Tarán ve Michael Schramm, Asklepios'un kendi düşüncelerini neredeyse hiç getirmediğini var sayar.^[8] Zaten 19. yüzyılda, Metafizik Yorum'un editörleri Alfred Gercke ve Michael Hayduck benzer şekilde olumsuz bir görüş belittiler. Diğer çalışmalar daha olumlu bir değerlendirmeye yol açtı; Örneğin Arthur Madigan, Asklepios'un sadece kendi düşünce tarzını sunmak yerine görece tarafsız olarak Aristoteles'in felsefesini anlamaya çalıştığını düşünüyor.^[9]

Hakkındaki eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

Rosa Loredana Cardullo (Ed.): Asclepio di Tralle: Commentario al libro Alpha meizon (A) della Metafisica di Aristotele. Bonanno, Acireale 2012, ISBN 978-88-7796-882-1 (İtalyanca çevirili baskı)
Leonardo Tarán (Ed.): Asclepius of Tralles: Commentary to Nicomachus' Introduction to Arithmetic. The American Philosophical Society, Philadelphia 1969
Michael Hayduck (Ed.): Asclepii in Aristotelis metaphysicorum libros A–Z commentaria (=Commentaria in Aristotelem Graeca Bd. 6 Teil 2). Georg Reimer, Berlin 1888
K. Kremer, Der Metaphysikbegriff in den Aristoteles-Kommentaren der Ammonius-Schule, Münster, 1961.
Martin Achard, The Physicist and the Definition of Natural Things. Asclepius’ Interpretation of Metaphysics E 1. 1026a2-3, Dionysius, 27 (2009).

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Henry J. Blumenthal: Alexandria as a Centre of Greek Philosophy in Later Classical Antiquity. In: Illinois Classical Studies, Bd. 18, 1993, S. 307–325, hier: 322; Jean-Yves Guillaumin: La structure du chapitre 1, 4 de l’Institution Arithmétique de Boèce et le cours d’Ammonios sur Nicomaque. In: Revue d’histoire des sciences, Bd. 47, 1994, S. 249–258, hier: 253.
^ Leendert G. Westerink: Philosophy and Medicine in Late Antiquity. In: Janus, Bd. 51, 1964, S. 169–175, hier: 172 und Anm. 11.
^ Kotwick, Mirjam E. (2016), Alexander of Aphrodisias and the Text of Aristotle’s Metaphysics (PDF), Berkeley, California: California Classical Studies, ISBN 9781939926067, 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 10 Ocak 2021
^ Concetta Luna: Trois études sur la tradition des commentaires anciens à la Métaphysique d’Aristote, Leiden 2001, S. 142–189; Dominic J. O’Meara: Pythagoras Revived. Oxford 1989, S. 121f.
^ Cristina D’Ancona: Il neoplatonismo alessandrino: alcune linee della ricerca contemporanea. In: Adamantius, Bd. 11, 2005, S. 9–38, hier: 34–36.
^ Zur Kritik an Aristoteles siehe Arthur Madigan: Syrianus and Asclepius on Forms and Intermediates in Plato and Aristotle. In: Journal of the History of Philosophy, Bd. 24, 1986, S. 149–171, hier: 161, 164f. Zu Asklepios’ Verständnis der Ideenlehre siehe neben Madigan auch Klaus Kremer: Der Metaphysikbegriff in den Aristoteles-Kommentaren der Ammonius-Schule. Münster 1961, S. 144–147; Lloyd P. Gerson: Aristotle and Other Platonists, Ithaca/London 2005, S. 223–228.
^ Leendert G. Westerink: Deux commentaires sur Nicomaque: Asclépius et Jean Philopon. In: Revue des Études grecques, Bd. 77, 1964, S. 526–535; Paul Moraux: Der Aristotelismus bei den Griechen von Andronikos bis Alexander von Aphrodisias, Bd. 2, Berlin 1984, S. 94f.; Leonardo Tarán (Ed.): Asclepius of Tralles: Commentary to Nicomachus' Introduction to Arithmetic, Philadelphia 1969, S. 10.
^ Leonardo Tarán (Ed.): Asclepius of Tralles: Commentary to Nicomachus' Introduction to Arithmetic, Philadelphia 1969, S. 8; Michael Schramm: Asklepios. In: Christoph Riedweg u. a. (Ed.): Philosophie der Kaiserzeit und der Spätantike (=Grundriss der Geschichte der Philosophie. Die Philosophie der Antike. Band 5/3), Basel 2018, S. 2005 f.
^ Arthur Madigan: Syrianus and Asclepius on Forms and Intermediates in Plato and Aristotle. In: Journal of the History of Philosophy, Bd. 24, 1986, S. 149–171, hier: 170f. Eine Übersicht über die Wertungen in der Forschung seit dem 19. Jahrhundert bietet Rosa Loredana Cardullo: Asclepio di Tralle: pensatore originale o mero redattore ἀπὸ φωνῆς? In: Maria Barbanti u. a. (Ed.): ΕΝΩΣΙΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑ. Unione e amicizia. Omaggio a Francesco Romano. Catania 2002, S. 495–514, hier: 507–513. Eine aktualisierte Neufassung des Forschungsberichts steht in der Einleitung zu Loredana Cardullos Edition und Übersetzung des Metaphysik-Kommentars: Asclepio di Tralle: Commentario al libro Alpha meizon (A) della Metafisica di Aristotele, Acireale 2012, S. 34–43.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Martindale, John Robert, The Prosopography of the later Roman Empire, Cambridge University Press, 1994, vol. 3, pp. 135–136. 978-0-521-20160-5
Rosa Loredana Cardullo: Asclepio di Tralle: pensatore originale o mero redattore ἀπὸ φωνῆς? In: Maria Barbanti u. a. (Ed.): ΕΝΩΣΙΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑ. Unione e amicizia. Omaggio a Francesco Romano. Catania 2002, S. 495–514.
Concetta Luna: Trois études sur la tradition des commentaires anciens à la Métaphysique d’Aristote. Brill, Leiden 2001, ISBN 90-04-12074-2.
Michael Schramm: Asklepios. In: Christoph Riedweg u. a. (Ed.): Philosophie der Kaiserzeit und der Spätantike (=Grundriss der Geschichte der Philosophie. Die Philosophie der Antike. Band 5/3). Schwabe, Basel 2018, ISBN 978-3-7965-3700-4, S. 2005 f., 2160 f.

[1] Henry J. Blumenthal: Alexandria as a Centre of Greek Philosophy in Later Classical Antiquity. In: Illinois Classical Studies, Bd. 18, 1993, S. 307–325, hier: 322; Jean-Yves Guillaumin: La structure du chapitre 1, 4 de l’Institution Arithmétique de Boèce et le cours d’Ammonios sur Nicomaque. In: Revue d’histoire des sciences, Bd. 47, 1994, S. 249–258, hier: 253.

[2] Leendert G. Westerink: Philosophy and Medicine in Late Antiquity. In: Janus, Bd. 51, 1964, S. 169–175, hier: 172 und Anm. 11.

[3] Kotwick, Mirjam E. (2016), Alexander of Aphrodisias and the Text of Aristotle’s Metaphysics (PDF), Berkeley, California: California Classical Studies, ISBN 9781939926067, 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 10 Ocak 2021

[4] Concetta Luna: Trois études sur la tradition des commentaires anciens à la Métaphysique d’Aristote, Leiden 2001, S. 142–189; Dominic J. O’Meara: Pythagoras Revived. Oxford 1989, S. 121f.

[5] Cristina D’Ancona: Il neoplatonismo alessandrino: alcune linee della ricerca contemporanea. In: Adamantius, Bd. 11, 2005, S. 9–38, hier: 34–36.

[6] Zur Kritik an Aristoteles siehe Arthur Madigan: Syrianus and Asclepius on Forms and Intermediates in Plato and Aristotle. In: Journal of the History of Philosophy, Bd. 24, 1986, S. 149–171, hier: 161, 164f. Zu Asklepios’ Verständnis der Ideenlehre siehe neben Madigan auch Klaus Kremer: Der Metaphysikbegriff in den Aristoteles-Kommentaren der Ammonius-Schule. Münster 1961, S. 144–147; Lloyd P. Gerson: Aristotle and Other Platonists, Ithaca/London 2005, S. 223–228.

[7] Leendert G. Westerink: Deux commentaires sur Nicomaque: Asclépius et Jean Philopon. In: Revue des Études grecques, Bd. 77, 1964, S. 526–535; Paul Moraux: Der Aristotelismus bei den Griechen von Andronikos bis Alexander von Aphrodisias, Bd. 2, Berlin 1984, S. 94f.; Leonardo Tarán (Ed.): Asclepius of Tralles: Commentary to Nicomachus' Introduction to Arithmetic, Philadelphia 1969, S. 10.

[8] Leonardo Tarán (Ed.): Asclepius of Tralles: Commentary to Nicomachus' Introduction to Arithmetic, Philadelphia 1969, S. 8; Michael Schramm: Asklepios. In: Christoph Riedweg u. a. (Ed.): Philosophie der Kaiserzeit und der Spätantike (=Grundriss der Geschichte der Philosophie. Die Philosophie der Antike. Band 5/3), Basel 2018, S. 2005 f.

[9] Arthur Madigan: Syrianus and Asclepius on Forms and Intermediates in Plato and Aristotle. In: Journal of the History of Philosophy, Bd. 24, 1986, S. 149–171, hier: 170f. Eine Übersicht über die Wertungen in der Forschung seit dem 19. Jahrhundert bietet Rosa Loredana Cardullo: Asclepio di Tralle: pensatore originale o mero redattore ἀπὸ φωνῆς? In: Maria Barbanti u. a. (Ed.): ΕΝΩΣΙΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑ. Unione e amicizia. Omaggio a Francesco Romano. Catania 2002, S. 495–514, hier: 507–513. Eine aktualisierte Neufassung des Forschungsberichts steht in der Einleitung zu Loredana Cardullos Edition und Übersetzung des Metaphysik-Kommentars: Asclepio di Tralle: Commentario al libro Alpha meizon (A) della Metafisica di Aristotele, Acireale 2012, S. 34–43.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Trallesli Asclepius Kaç Kilo