Tommiks
Tommiks
Yayım bilgileri
Yayımcı	Essegesse-Ceylan Yayınları
İlk görünüm	1951
Yaratan	Essegesse
Hikâyedeki bilgileri
Tam adı	Capitan MikiCapitan Miki
Türü	Çizgi Roman
Uyruğu	İtalya

Tommiks (Capitan Miki) 1955 yılından beri Türkiye'de yayınlanan ve kardeş yayın olan Teksas (Il Grande Blek) ile birlikte çocuklar ve gençler arasında çok büyük ilgi görmüş İtalyan yapımı bir çizgi romandır. Bu romana olan ilgi o dereceye varmıştır ki Türkiye'de bütün çizgi romanlar Teksas-Tommiks adıyla anılmaya başlanmıştır.

Çizerleri ve yayımcısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Tommiks çizgi romanı 1951 yılında İtalya'nın EsseGesse çizim-stüdyosu tarafından geliştirilmiştir ve Capitan Miki adı altında 16 yıl süreyle çizilmeye devam etmiştir. EsseGesse stüdyoları, ismini kurucuları olan üç çizerin soyadlarından almıştır: Giovanni Sinchetto, Dario Guzzon ve Pietro Sartoris (S.G.S. yani İtalyanca okunuşuyla EsseGesse). 1951-1967 yılları arasında EsseGesse, Tommiks çizgi romanını 825 fasikül halinde yayınlamıştır.

Türkiye'de, Capitan Miki adıyla, Bill Kid adlı bir Western çizgi roman dergisi içinde dolgu malzemesi olarak kullanılarak yayınlanmaya başlar. Bağımsız olarak ise ilk defa 1955 yılında Erdoğan Egeli'nin (1925-1983) sahipliği altındaki Ceylan Yayınları tarafından yayınlanmaya başlamıştır. Kapaklarını Samim Utkun'un çizdiği bu çizgi romana Türkiye'deki Tommiks adını da, ünlü Amerikalı sessiz sinema karakteri Tom Mix’in adından esinlenerek, yine Samim Utkun vermiştir.^[1]

Daha sonraki yıllarda Tommiks, Tay yayınları, Ecem ve Aksoy Yayıncılık tarafından siyah-beyaz haliyle 2002 yılına kadar basılmaya devam etmiştir. 2004 yılından beri de Hoz Comics tarafından renkli ve kuşe kâğıtta yayınlamaya başlamıştır.

Konusu[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüzbaşı Tommiks (Capitan Miki) 1800'lü yılların ortasında Amerika'da yaşayan 15 yaşında bir gençtir. Bu dönem Amerikan tarihinde "Altına Hücum" veya "Batıya Göç" dönemi olarak bilinir ve Hollywood'un kovboy (Western) filmlerinin konu aldığı dönemdir. O dönemde Kuzey Amerika'nın batısı henüz yeni yerleşime açıldığı için bazı bölgelerde ciddi bir yasa dışılık dönemi yaşanmıştır. İşte bu dönemde idealist bir genç olan Tommiks Nevada'nın göbeğindeki Kulver (Coulver) Kalesi civarında görev yapan, orada düzeni sağlamakla görevli Nevada Rangers'a (Nevada eyaletine bağlı Jandarma türü hayali bir kolluk kuvveti. Bkz: Texas Rangers. Türkçe sayılarında "Rancer" diye çevrilmiştir) katılır. Cesareti ve yetenekleri sayesinde genç yaşına rağmen, çok kısa sürede terfi ederek yüzbaşı rütbesine ulaşır ve Ranger'ların en iyi askerlerinden biri olur.

Tom genç yaşına rağmen, kıvrak zekalı, cesur, iyi kalpli ve adaletten hiçbir zaman ödün vermeyen biridir. Usta bir silahşor ve nişancı olduğu gibi yakın dövüşte de ustadır. Çoğu zaman kendisinden daha cüsseli insanları kolaylıkla yere serebilir. (Tom'un dövüş stilinin Judo olduğu tahmin edilmektedir. Bunu 19. yüzyıl Amerika'sında nasıl öğrendiği bilinmemektedir.) Tom'un iki kadim dostu vardır: Manevi babası Konyakçı (Doppio) ve kültürlü, eğitimli Doktor (Salasso) her macerasında ona eşlik ederler. Bu ikili, bir yandan kendilerini sürekli komik olayların göbeğinde bulurken; diğer yandan da arkadaşları Tom'un yardımına koşmaktan geri kalmazlar.

Tom'un diğer arkadaşları Culver Kalesi'nin komutanı Albay Brown, Brown'ın kızı ve Tom'a aşık olan Suzy ve bir başka Ranger olan Gennaro'dur.

Tom'un maceraları her ne kadar çoğunlukla Nevada ve Amerika'da geçse de maceraları onu Kanada'ya, Meksika'ya ve Güney Amerika'ya da götürmüştür.

Her ne kadar hikâyelerin çoğu birbiriyle bağlantılı olmadığı için her seferinde yeni bir düşman ile karşılaşsalar da, Tom'un en büyük ve en çok tanınan düşmanı koruculardan intikam alma hevesiyle her seferinde yeniden karşılarına çıkan kılık değiştirme ustası Binbir Surat'tır (Magic Face).

Karakterlerin kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalyan EsseGesse ekibinin 1951 yılında yarattığı, Türkiye'de Tommiks olarak tanınan ünlü çizgi roman Capitan Miki'de de o devirde İtalyan çizgi romancıların sıklıkla başvurdukları sinemadan tanıdık simaların çizgi romana taşınması yöntemi uygulanmıştı. Söz konusu çizgi romanda "Tommiks" karakteri Anthony Perkins'ten, Konyakçı karakteri Walter Brennan'dan, Doktor Salasso ise "Stagecoach" filmindeki Thomas Mitchel'in oynadığı alkolik doktordan esinlenilerek yaratılmışlardır.^[2] Konyakçı (Doppio) karakterine esin kaynağı olabilecek sinema adamlarından biri de 1940'lı yılların western karakter oyuncusu George 'Gabby' Hayes'dir. 1948 yapımı Albuquerque filminden alınan sahnede de görüldüğü gibi Konyakçı karakterinin bire bir kopyası gibi durmaktadır.

Tommiks parodisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de yayımlanan çizgi mizah dergisi Lombak'ta 2003 yılında Göksel (soyadını hiçbir zaman belirtmemiştir) adlı mizahçının "Göxel" takma adıyla yazıp çizdiği bir Tommiks parodisi de vardır. "Yüzbaşı Tommiks" adını taşıyan ve "Teksas Tommiks hastalarına özel" üst başlığı ile yayımlanan bu çizgi roman İtalyan EsseGesse'nin ürettiği Tommiks (Capitan Miki)'in Türk kültürü ve yaşam tarzına uyarlanmış bir versiyonuydu.

Her dergi sayısında iki sayfayı kaplayan bu siyah beyaz (daha doğrusu başlığı renkli, diğer bölümler de iki tonlu monokromdu) resimli romanın karakterleri de orijinalleri ile aynı adları taşıyorlardı ve hem karakterler hem de çevre orijinal Tommiks'in bire bir kopyası gibiydi. Oldukça uzun bir süre yayımlanan bu çizgi romanda maceralar hep "Kulver Kalesi"nde geçiyordu, ama mizansen ve avam tarzda konuşmalar sanki maceraların Türkiye'de herhangi bir askeri birlikte geçtiği izlenimini vermekteydi.

Türkiye'de yasaklanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Özgün adı "Capitan Miki" olan ve 1951 yılından beri İtalya'da, 1955'ten beri de Türkiye'de yayımlanmakta olan popüler çizgi roman "Tommiks" hiçbir politik alt metin içermemesine rağmen 1961 yılında Türkiye'de yasaklanmıştı. Yasaklanma gerekçesi 'çocukların aklını çeleceği' endişesine dayandırılmıştı.

O tarihten sonra da defalarca yeni baskılarının yapılmış olması, hatta bazı gazeteler tarafından uzunca bir süre promosyon şeklinde dağıtılmış olması bu yasağın çok sıkı takip edilmemiş olduğunu akla getirmektedir. Yasağın sadece 1961 tarihli belirli bir sayı için uygulanıp uygulanmamış olduğu da pek açık değildir. Nihayet “Üçüncü Yargı Paketi” kapsamında 5 Ocak 2013’ten geçerli olmak üzere diğer 453 kitapla birlikte Tommiks'in yasağı da kalkmış oldu.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Hoz Comics 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tommiks'in Türkiye'de şu andaki yayıncısı
• Resimli Roman 17 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.