Taba (Ṭābā) Arapça: طَابَا
Şehir
Üst-alt, sol-sağ: Firavun Adası, Fiyort Koyu, Selahaddin Kalesi surları, Fiyort Koyu'nun geri kalanı, Hilton Taba, Taba Heights
Taba (Ṭābā) Arapça: طَابَا
Koordinatlar: 29°29′30″K 34°53′40″D / 29.49167°K 34.89444°D / 29.49167; 34.89444
Ülke	Mısır
İl	Güney Sina İli
Yüzölçümü
• Toplam	227,1 km²
• Sıra	7.097
Zaman dilimi	UTC+02.00 (EST)

Taba (Arapça: طَابَا Ṭābā, IPA: [ˈtˤɑːbɑ]), Akabe Körfezi'nin kuzey ucuna yakın bir Mısır şehridir. Taba, Mısır'ın komşu İsrail'in Eilat kentiyle olan en işlek sınır kapısının bulunduğu yerdir. Mısır'ın Kızıldeniz Rivierası'nın en kuzeydeki tatil beldesidir.^[1]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

1906'daki Taba Krizi, İngiltere'ce işgal edilen Mısır Hidivliği'nin Osmanlı'dan ayrılması üzerine çıkan bir meseledir. Zira Osmanlı- Mısır sınırı 1840 antlaşmasına rağmen son derece belirsiz bir sınır olup İngiliz işgali ile Sina yarımadasında pek çok alan tartışmalı bir konuma düşmüştür. Osmanlı İmparatorluğu Sultanı II.Abdülhamid'in Taba'da bir karakol inşa etmeye karar vermesiyle başladı. İngilizler Nakb el Akabe ve Taba'yı yeniden işgal etmek üzere bir Mısır Sahil Güvenlik vapuru gönderdi. Karaya çıkmalarına izin vermeyen bir Türk subayıyla karşılaşan Mısır kuvvetleri, bunun yerine yakındaki Firavun Adası'na çıktı. İngiliz Donanması Doğu Akdeniz'e savaş gemileri gönderdi ve Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bazı adaları ele geçirmekle tehdit etti. Sultan 13 Mayıs 1906'da Taba'yı boşaltmayı kabul etti. Hem İngiltere hem de Osmanlı İmparatorluğu, Refah'tan güney-doğu yönünde yaklaşık olarak düz bir şekilde Akabe Körfezi'nde Akabe'den en az 5 kilometre (3 mil) uzaklıktaki bir noktaya kadar uzanacak resmi bir sınır belirlemeyi kabul etti.^[2][3] Sınır başlangıçta telgraf direkleri ile işaretlendi ve daha sonra bunların yerini sınır sütunları aldı.^[2]

Taba, 1949 yılında kabul edilen ateşkes hattının Mısır tarafında yer alıyordu. 1956'daki Süveyş Krizi sırasında kısa bir süreliğine İsrail tarafından işgal edilmiş ancak 1957'de Mısır'ın çekilmesiyle Mısır'a geri dönmüştür. İsrail 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra Sina Yarımadası'nı yeniden işgal etti ve ardından Taba'da 400 odalı bir otel inşa edildi. 1979 İsrail-Mısır barış anlaşmasının ardından, Mısır ve İsrail sınırın tam konumunu müzakere ederken, İsrail Taba'nın 1906 yılında Osmanlılar ve İngiliz Mısır'ı arasında kararlaştırılan bir sınırın Osmanlı tarafında olduğunu ve bu nedenle önceki iki anlaşmada hata yapıldığını iddia etti. Uzun bir tartışmanın ardından konu bir İsrailli, bir Mısırlı ve üç yabancıdan oluşan uluslararası bir komisyona sunuldu.^[2]

Her iki taraf da, 1916 tarihli bir Türk-Alman haritası hariç, 1915'ten bu yana tüm haritaların Taba'yı Mısır tarafında gösterdiğini ve aradan geçen yıllarda bu konuda daha önce herhangi bir ihtilafın gündeme gelmediğini kabul etmiştir.^[2] Ancak İsrail, 1906-1907 yıllarında telgraf direkleri sınır direkleriyle değiştirilirken hata yapıldığını ve yasal sınırın sınır direkleriyle çizilen sınırdan ziyade 1906 tarihli yazılı anlaşma olduğunu iddia etti.^[2] Komisyon sınır direklerinin hatalı olduğunu kabul etmedi ancak her halükarda bu kadar uzun bir süre boyunca tüm taraflarca kabul edilen çizilmiş bir sınırın yasal statü kazandığına karar verdi.^[2] Komisyon, Mısır-İsrail barış anlaşmasının lafzına dayanarak, Manda döneminde kabul edilen sınırın geçerli olduğuna karar verdi, ancak bu sınırın daha önceki sınırdan farklı olduğunu kabul etmedi.^[2] Akabe Körfezi yakınlarında kaybolmuş olan son sınır sütunu özel bir endişe kaynağıydı.^[2] Taba'nın kuzey doğusunda bir sütunun eski fotoğrafları var, ancak İsrail bunun yanlışlıkla yerleştirildiğini iddia etti.^[2] Komisyon İsrail'in iddiasını kabul etmedi ve sütunu tarihi konumuna yakın bir yere yerleştirdi.^[2]

Bu nedenle İsrail ve Mısır, Şubat 1989'da sona eren müzakereleri yeniden başlatmış ve sonuç olarak Taba, Mısır'a iade edilmiş, Hüsnü Mübarek 19 Mart 1989'da şehre Mısır bayrağını çekmiştir. Bu anlaşmanın bir parçası olarak, seyahat edenlerin İsrail'den Eilat-Taba sınır kontrol noktasından geçmelerine ve "Sina'nın Akabe Sahili Bölgesi "ni (Taba'dan Şarm el Şeyh'e kadar uzanan ve Nuweiba, Saint Catherine Manastırı ve Dahab'ı içeren) 14 güne kadar vizesiz ziyaret etmelerine izin verilmesi, Taba'yı popüler bir turizm merkezi haline getirmiştir. Taba Heights tatil beldesi, Taba'nın yaklaşık 20 km (12 mil) güneyinde yer almaktadır. Hyatt Regency, Marriott, Sofitel ve Intercontinental dahil olmak üzere birçok büyük otel bulunmaktadır. Aynı zamanda birçok insanın serbest dalış, tüplü dalış yapmak ya da mevcut birçok dalış kursu aracılığıyla dalış yapmayı öğrenmek için geldiği önemli bir dalış alanıdır. Diğer rekreasyon tesisleri arasında yeni bir çöl tarzı golf sahası bulunmaktadır.

24 Eylül 1995 tarihinde Taba Antlaşması İsrail ve FKÖ tarafından Taba'da imzalanmıştır.

7 Ekim 2004'te Hilton Taba'ya atılan bir bombayla aralarında çok sayıda İsraillinin de bulunduğu 34 kişi hayatını kaybetti.^[4] Yirmi dört gün sonra Mısır İçişleri Bakanlığı tarafından bombalı saldırılarla ilgili olarak yapılan soruşturmada faillerin dışarıdan yardım almadığı ancak yarımadadaki Bedeviler tarafından desteklendiği sonucuna varıldı.^[5]

Şubat 2014'te turistleri Sina'daki Saint Catherine Manastırı'na götüren bir otobüs İsrail sınırını geçmeden kısa bir süre önce Taba'da patladı. En az iki Güney Koreli öldü ve 14 kişi yaralandı. Patlamadan teröristler sorumlu tutuldu.^[6][7]

Uyarılara rağmen, İsrail'den Taba'ya turizm 2016'da arttı ve birçok kişi Kızıldeniz'in en kuzeyindeki tatil beldesinin tadını çıkarmak için seyahat etti.^[8]

27 Ekim 2023 tarihinde, muhtemelen İran destekli Husi isyancılar tarafından Yemen'den fırlatılan ve İsrail'e gitmekte olan bir insansız hava aracı, bir hastane binasının yakınına düşerek 6 kişinin yaralanmasına neden oldu.^[9][10][11]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Köppen iklim sınıflandırması iklimini, Mısır'ın geri kalanı gibi, sıcak çöl (BWh) olarak sınıflandırır,^[12]

Taba, Mısır iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara
En yüksek sıcaklık (°C)	27	31	34	41	44	44	47	46	43	39	37	31
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	20,9	22,6	25,8	29,9	33,8	37,2	38,2	38,7	35,9	32,4	27,3	22,5
Ortalama sıcaklık (°C)	15,6	17,0	19,9	23,8	26,5	30,4	31,8	32,2	30,1	26,6	21,8	17,2
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	10,4	11,4	14,0	17,7	19,3	23,7	25,5	25,7	24,4	20,9	16,3	11,9
En düşük sıcaklık (°C)	3	3	8	11	16	21	22	23	21	16	8	5
Ortalama yağış (mm)	4	6	5	3	1	0	0	0	0	1	3	6
Ortalama yağışlı gün (≥ 0.1 mm)	2	1	2	1	1	0	0	0	0	0	1	2
Ortalama nem (%)	50	51	47	38	35	29	25	32	40	45	47	50
Ortalama güneşlenme süresi	8	9	9	10	12	13	13	13	12	10	9	7
Kaynak: Climate-Data.org, yükseklik: 14m[12] Rekor ısı değerleri ve nem için :BBC Weather [13] Yağmurlu ve güneşli günler için: Weather2Travel [14]

Taba'nın Taba Heights denen gelişim bölgesinde, sıcaklıkları biraz daha düşüktür ve biraz daha yağmurlu günleri vardır. Biraz daha az güneş ışığı alır.^[15]

Taba Heights iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	20	22	25	29	33	36	37	38	35	32	27	22
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	10	11	14	17	19	23	25	25	24	20	16	12
Ortalama yağış (mm)	3	5	5	3	1	0	0	0	0	1	3	4
Ortalama yağışlı gün (≥ 0.1 mm)	2	2	2	2	1	0	0	0	0	1	1	2
Ortalama güneşlenme süresi	8	9	9	10	11	13	13	12	11	10	9	7

Taba Koruma Alanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Taba'nın hemen güneybatısında yer alan 3,590 km² (1,386 sq mi) koruma alanı, mağaralar, bir dizi vadi ve dağlık geçitler gibi jeolojik oluşumları içermektedir. Bölgede bazı doğal kaynaklar da bulunmaktadır. Bölgede 25 memeli türü, 50 nadir kuş türü ve 24 sürüngen türü bulunmaktadır.^[16]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Taba sadece küçük bir Bedevi köyü olarak var olduğundan, hiçbir zaman gerçek bir ulaşım altyapısı olmamıştır. Yakın zamanda, Sina platosunda Taba'dan 35 kilometre (22 mil) uzaklıkta bulunan Al Nakb Havaalanı geliştirilmiş ve Taba Uluslararası Havaalanı (IATA: TCP, ICAO: HETB) olarak yeniden adlandırılmıştır ve şimdi İngiltere'den haftada yarım düzine charter uçuşunun yanı sıra Belçika, Rusya, Danimarka ve Hollanda'dan haftalık charter uçuşları gerçekleştirmektedir. Birçok turist İsrail'in Eilat kentinden Taba Sınır Kapısından giriş yapmaktadır ve Taba'nın 20 km (12 mi) güneyinde yer alan ve Ürdün'deki Akabe'ye sık sık feribot seferleri düzenleyen yeni Taba Heights (Taba Tepeleri) gelişim bölgesinde bir marina inşa edilmiştir, ancak bu seferler organize turlara katılan turistlerle sınırlıdır.^[17]

Galleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Taba Sınır kapısı
• 
  Taba Sınır Kapısı (Aralık 2010)
• 
  Taba uzaydan görünüşü
• 
  Selahaddin'in Kalesi
• 
  Club Med, Taba Sinai Bay
• 
  Taba'nın uçaktan görünüşü
• 
  Hilton Taba
• 
  Club Méditerranée Taba

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ras Muhammed Ulusal Parkı
• Taba Zirvesi
• Mısır'da kültür turizmi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikigezgin'de Taba ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

• Photographical Impressions 17 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Taba at Google Earth
• Orascom Development (Taba Heights)