TRT Kurdî

TRT Kurdî
Kuruluş	25 Aralık 2008 (test yayımı); 1 Ocak 2009 (TRT 6 olarak); 10 Ocak 2015 (TRT Kurdî olarak)
Sahibi	Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
Görüntü formatı	576i (16:9 SDTV); 1080i (HDTV)
Slogan	Aynı gökyüzünün altındayız (2009-günümüz)
Ülke	Türkiye
Dili	Kurmanci ve Zazaca
Yayın alanı	Dünya geneli
İştirakler	TRT Kurdî Radyo
Genel merkez	Ankara
Eski adı	TRT 6
Kardeş kanal(lar)	TRT World; TRT Türk; TRT Avaz ; TRT Arabi; Euronews Türkçe
Websitesi	trtkurdi.com.tr; trtnuce.com
İzlenebilirlik
Uydu yayını
Türksat 3A	11096 H 30000 5/6 (SD); 11054 V 30000 3/4 (HD)
Eutelsat W3A	11492 V 30000 3/4
Eutelsat 7A	10762 V 30000 3/4
Atlantic Bird 4A	10873 V 27500 3/4
Galaxy 19	11960 V 22000 3/4
D-Smart	283. kanal
Digiturk	58. kanal
Kablo yayını
KabloTV	70. kanal (HD)
İnternet protokolü üzerinden televizyon
Turkcell TV+	180. kanal
tivibu	65. kanal
İnternet televizyonu
trtkurdi.com.tr	İzle (Ücretsiz)

TRT Kurdî, 25 Aralık 2008'de test yayımına başlayan kamusal çok dilli televizyon kanalı. Kanal, 1 Ocak 2009'da Türkiye Radyo Televizyon Kurumuna bağlı olarak normal yayınına başlamıştır. "Türkiye'nin zenginliğini ve renklerini ekrana taşıma" amacıyla kurulmuştur.^[1] 10 Ocak 2015 tarihinde ise kuruluş adı olan TRT 6, TRT Kurdî olarak değiştirilmiştir.^[2] Kanal, Türkiye'deki Kürt nüfusu tarafından -Hükûmetin propaganda aracı olma suçlamaları da dâhil olmak üzere- çeşitli gerekçelerle çoğunlukla eleştiriyle karşılandı. Kürtlerle 2018'de TRT Kurdî hakkında yapılan bir anket, çoğunluğun (%59) kanala güvenmediğini gösterdi.^[3] 1 Ocak 2009 tarihinde TSİ 19:00'da resmi açılışına İstiklâl Marşı başlayan kanalın ilk programında Nilüfer Akbal ve Rojin sunuculuğunu yapmıştır. İlk programda Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kanala ilişkin mesajları Kürtçe dublaj ve Türkçe alt yazıyla yer almıştır.^{[kaynak belirtilmeli]}

17 Ocak 2018 tarihinde kanal HD yayına başlamıştır.^[4]

Açılış[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de Kürtçeye yönelik yasağın 2001 yılında kaldırılmasıyla birlikte ertesi yıl Kürtçe yayımlara yönelik yasal engeller de kaldırıldı. 2004'te yeni düzenlemeler yapıldı ve ardından TRT'ye otuz dakikalık Kürtçe yayım yapma izni verildi.^[5] Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu daha sonra kısa süreli Kürtçe programlar yayımlamaya başladı. Kürtçe yapılan bu programlara yönelik sınırlamalar daha sonra kaldırıldı. 25 Aralık 2008 Perşembe günü test yayınına başlayan kanal, Ocak 2009'da TRT 6 adıyla yayıma girdi. Kanalda yayımlanan ilk programda Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın kanala ilişkin mesajları Kürtçe dublaj ve Türkçe alt yazıyla yer aldı.^[6]

Ayrıca kanalın gayriresmî bir amacı da PKK'nın ana yayın kanalı olarak görülen Roj TV'nin etkisini azaltmaktı.^[7]^[8] Araştırmacı Esra Arsan'a göre Roj TV ve diasporadaki diğer Kürt kanallarının aksine TRT Kurdî'nin amacı, Kürtlerin kültürüne destek vermek ve siyasi olarak güçlenmelerine hizmet etmek değildi.^[3]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kürtlerin çoğu, TRT Kurdî'yi reddetmekte ve onu Kürt nüfusunu Türkleştirmeye yönelik bir propaganda aracı olmakla suçlamaktadır.^[3] Demokratik Toplum Partisi (DTP) milletvekilleri, TRT 6'nın açılışını boykot etmişlerdir.^[1] OdaTV, TRT Kurdî'yi AK Parti'nin Kürtler üzerindeki en önemli propaganda aracı olarak nitelendirdi ve Kürt Yazarlar Derneği Başkanı İrfan Babaoğlu da kanalın Kürtleri genel kültürel haklarının eksikliğini unutturmak için bir girişim olduğunu savundu.^[3] Pivaz adlı bir programında kanal, Halkların Demokratik Partisi (HDP) siyasetçilerini şiddet yanlısı bir şekilde tasvir ettiği için eleştirilmiştir.^[9] Dizide oyuncular, Türkiye'nin terör örgütü olarak sınıflandırdığı Kürdistan İşçi Partisi'yle bağlantısı olan ve hatta parti genel merkezine gelenleri vurulmakla tehdit eden HDP siyasetçilerini canlandırmaktadır.^[9]

Logolar[değiştir | kaynağı değiştir]

2015-2021
2021-günümüz

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Çok Dilli Kanal TRT 6 Yayında". kolkhoba.org. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
^ "TRT6'nın ismi değişti". ahaber.com.tr. 10 Ocak 2015. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
^ ^a ^b ^c ^d Arsan, Esra (1 Nisan 2018). "Kurdish broadcasting via state TV in Turkey – Cultural diversity or government's propaganda machine: The case of TRT 6". Catalan Journal of Communication & Cultural Studies. 10 (1): 3-24. doi:10.1386/cjcs.10.1.3_1.
^ "TRT Kurdi HD yayına başladı". hurriyet.com.tr. 17 Ocak 2018. 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
^ "TRT 6 Continues Broadcasting as TRT Kurdî". Bianet. 12 Ocak 2015. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022.
^ "TRT'nin Kürtçe TV'si yayına başladı". cnnturk.com. 1 Ocak 2009. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
^ "US Acting Counterterrorism Coordinator: Denmark-Based Roj TV is a Terrorist Propaganda Station". Nevin Görgülü (İngilizce). turkishweekly.net. 13 Şubat 2008. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Kurdish ROJ TV Sparks Debate". Guy Degen (İngilizce). dw.de. 10 Aralık 2008. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b "Turkish state-run TV channel TRT Kurdi slanders pro-Kurdish HDP in biased depiction". www.duvarenglish.com. 15 Ocak 2021. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022. HDP officials are seen threatening families with blowing up their houses in TRT Kurdî's show "Pivaz," as well as threatening voters who consider voting otherwise, and telling members of the press that they will be shot if they don't leave the HDP headquarters in southeastern Diyarbakır.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[:3-1] "Çok Dilli Kanal TRT 6 Yayında". kolkhoba.org. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.

[2] "TRT6'nın ismi değişti". ahaber.com.tr. 10 Ocak 2015. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.

[:02-3] Arsan, Esra (1 Nisan 2018). "Kurdish broadcasting via state TV in Turkey – Cultural diversity or government's propaganda machine: The case of TRT 6". Catalan Journal of Communication & Cultural Studies. 10 (1): 3-24. doi:10.1386/cjcs.10.1.3_1.

[4] "TRT Kurdi HD yayına başladı". hurriyet.com.tr. 17 Ocak 2018. 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.

[:1-5] "TRT 6 Continues Broadcasting as TRT Kurdî". Bianet. 12 Ocak 2015. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022.

[6] "TRT'nin Kürtçe TV'si yayına başladı". cnnturk.com. 1 Ocak 2009. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.

[7] "US Acting Counterterrorism Coordinator: Denmark-Based Roj TV is a Terrorist Propaganda Station". Nevin Görgülü (İngilizce). turkishweekly.net. 13 Şubat 2008. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[8] "Kurdish ROJ TV Sparks Debate". Guy Degen (İngilizce). dw.de. 10 Aralık 2008. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[:2-9] "Turkish state-run TV channel TRT Kurdi slanders pro-Kurdish HDP in biased depiction". www.duvarenglish.com. 15 Ocak 2021. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022. HDP officials are seen threatening families with blowing up their houses in TRT Kurdî's show "Pivaz," as well as threatening voters who consider voting otherwise, and telling members of the press that they will be shot if they don't leave the HDP headquarters in southeastern Diyarbakır.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

TRT 6 nedir?, TRT 6 anlamı nedir?, TRT 6 ne demektir?