Tüketici Güven Endeksi, TGE, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerinin ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir.^[1]

Kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Üreticiler, perakendeciler, bankalar ve devlet, karar verme süreçlerinde verileri hesaba katmak için TGE'deki değişiklikleri izler. %5'in altındaki endeks değişiklikleri genellikle önemsiz olarak nitelendirilirken, %5 veya daha fazla olan endeks değişiklikleri genellikle ekonominin yönündeki bir değişikliği gösterir.

Aylık düşüş eğilimi, tüketicilerin iyi işleri güvence altına alma ve elde tutma yetenekleri konusunda olumsuz bir bakış açısına sahip olduklarını gösterir. Bu nedenle üreticiler, tüketicilerin perakende alımlardan, özellikle finansman gerektiren yüksek fiyatlı kalemlerden kaçınmasını bekleyebilir. Üreticiler, genel giderleri azaltmak veya yeni projelere ve tesislere yatırımı geciktirmek için stokları azaltabilir. Aynı şekilde, bankalar kredi verme faaliyetinde, emlak kredisi başvurularında ve kredi kartı kullanımında düşüş bekleyebilirler. Düşen bir endeksle karşı karşıya kalındığında, hükûmetin ekonomiyi canlandırmak için vergi iadesi yapmak veya başka mali veya parasal önlemler almak gibi çeşitli seçenekleri vardır.

Tersine, tüketici güveninde yükselen bir eğilim, tüketici satın alma modellerinde iyileşme olduğunu gösterir. Üreticiler üretimi ve istihdamı artırabilir. Bankalar kredi talebinin artmasını bekleyebilirler. İnşaatçılar ev inşaatında artışa hazırlanabilir ve hükûmet, tüketici harcamalarındaki artışa bağlı olarak vergi gelirlerinde iyileşme bekleyebilir.

Ülkelere göre[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor.

Türkiye[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu endeks Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası işbirliğiyle gerçekleştirilen Tüketici Eğilim Anketi'ne göre belirlenir. Tüketici Eğilim Anketi, bağımsız anket olarak aylık uygulanır. Anket sonuçları yaş ve cinsiyete göre ağırlıklandırılır.

Türkiye'de tüketici güven endeksi ilgili ayın son haftasında Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Ulusal Veri Yayımlama Takvimine göre Tüketici Güven Endeksi Haber Bülteni ile açıklanmaktadır.

Hesaplama kuralları[değiştir | kaynağı değiştir]

Endeksler Avrupa Birliği’nin kullandığı denge yöntemine göre hesaplanır. Denge, toplam cevap verenlerin içerisinde pozitif ve negatif cevap verenlerin yüzdelerinin farkı alınarak hesaplanır ve bu farka 100 eklenerek her bir soru için ayrı yayılma endeksi oluşturulur. Daha sonra seçilen soruların yayılma endekslerinin aritmetik ortalaması alınarak genel endeks hesaplanır.

Endeks 0 ile 200 aralığında değer alır. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Mevcut durum değerlendirmeleri, beklentiler ve eğilimler aşağıdaki konu başlıkları kapsamında ölçülülür.

• Kişisel mali durum: Kişisel mali durum değerlendirilirken, tüketicinin geçen 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu, gelecek 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu ile ilgili beklentisi, hanesi için mali durum değerlendirmesi, gelecek 3 aylık dönemde borç kullanma ihtimali göz önünde bulundurulur.
• Genel ekonomi: Tüketicinin geçen 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin değerlendirmesi, gelecek 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin beklentisi, Türkiye’de gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı değerlendirmesi, mevcut dönemin dayanıklı tüketim malları satın almak için uygunluğuna ilişkin düşüncesi, mevcut dönemin tasarruf etmek için uygunluğuna ilişkin düşüncesi, geçen 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklentisi, gelecek 12 aylık dönemde ücretlerin değişimine ilişkin beklentisi göz önünde bulundurulur.
• Harcama ve tasarruf eğilimleri: Tüketicinin, gelecek 3 aylık dönemde yarı-dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde otomobil satın alma ihtimali, gelecek 12 aylık dönemde konut satın alma veya inşa ettirme ihtimali ve gelecek 12 aylık dönemde konut tamiratı için para harcama ihtimali, gelecek 12 aylık dönem içerisinde tasarruf etme ihtimali.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]