Sadabad Sarayı

Sadabad Sarayı
Sadabad Kültürel-Tarihi Kompleksi
	Yeşil Müze'den Görünüm
Genel bilgiler
Tür	Saray-Bahçe
Mimari tarz	Alman-İran Karma mimarlık dönemi
Konum	Tahran, İran
Koordinatlar	35°49′02″K 51°25′24″D / 35.81722°K 51.42333°D
Başlama	1918
Tamamlanma	1970
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)	Mirza Cafer Kaşi ve diğerleri

Sadabad Kültürel-Tarihi Kompleksi (Farsça: مجموعه فرهنگی-تاریخی سعدآباد), İran'ın başkenti Tahran'da bulunan bir saray.

Tahran'ın en kuzey bölgesindeki yerleşim olan Şemiranat şehristanı'nda yer almaktadır. Kaçarlar ve Pehlevi Hanedanı tarafından 3000 dönümlük arazide yapılan bu kompleksin 1800 dönümünü doğal orman, pınarlar, yer altı su şebekeleri ve bahçeler oluşturmaktadır. Caferabad Irmağı bu kompleksin ortasından geçmektedir.

19 müzeden oluşan bu kompleksin inşası Kaçarlar döneminde başlanıp, Pehlevi döneminde devam etmiş ve İran İslam Cumhuriyeti devrimine kadar da çeşitli eklemeler de değişiklik yapılmıştır.

Bu kompleks ilk olarak Kaçar hanedanı ailesinin yerleşimi için tasarlanmış, Kaçarlar döneminin bitmesiyle, Pehlevi hanedanı saraya yerleşmiş ve Pehlevi Hanedanı’ndan sonra günümüzde kompleksin içinde bulunan saraylar çeşitli müzelere dönüştürülmüştür.

Konumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Saadabat Kompleksi, Tahran'ın Şemiranat şehristanı'nın Zaferaniye semtinde, Kemal Taheri sokağında yer almaktadır.

Müzeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ahmet Şâhi Sarayı[değiştir | kaynağı değiştir]

1918 yılında inşasına başanan bu saray, Saadabat Kompleksi’nin en eski yapısıdır ve Kaçar şahı Ahmet Şah Kaçar'ın saltanatının son yıllarına doğru yapılmıştır.

Saray, Pehlevi Hanedanı'nın kurucusu Rıza Şah'ın döneminin savunma bakanlığı zamanında yapılmış ve günümüzde İran Devrim Muhafızları’nin karargahı olarak kullanılmaktadır.

Yeşil Saray[değiştir | kaynağı değiştir]

Eski adı Şehvend Sarayı olan bu müze, İran'daki en seçkin mimariye sahip saraylardan sayılabilir. Yeşil Müze (Farsça: کاخ سبز, Kaah-i Sebz), Rıza Şah dönemine ait olan bir müzedir ve bodrum ile zemin kattan oluşmaktadır.

Dış cephesinde yeşil taşların kullanımından dolayı Yeşil Saray adıyla anılan bu saray ilk Rıza Şah'ın ofisi olarak kullanıldı.

Bu bina İran’ın süsleme sanatının bir örneği olarak sayılabilir.

Bahman Sarayı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu saray Muhammed Rıza Şah dönemine aittir ve Pehlevi Hanedanı'nın ikinci şâhının oğlu Gulamrıza Pehlevi’nin ikamet yeri olarak kullanılmıştır. Derbent kapısının yakınında olan bu saray şimdi İran'ın UNESCO ofisi olarak kullanılmaktadır.

Özel Saray[değiştir | kaynağı değiştir]

Güzel Sanatlar Müzesi’nin batısında olan bu saray İran İslam Devrimi’nin ilk yıllarında Doğa Tarihi Müzesi olarak kullanılıyordu. Bina şimdi İran Cumhurbaşkanlığı Ofisi olarak kullanılmaktadır.

Meleke Mader Müzesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Rıza Şah’ın Muris Adasına sürülmesinden birkaç yıl önce Şah’ın annesine ait olan bu bina şimdi İran Cumhurbaşkanının özel misafirlerine ayrılmıştır.

Millet Sarayı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu bina Sadabat Sarayları’nın en büyük binasıdır ve beyaz rengi için Beyaz Saray (Farsça:کاخ سفید, Koh-e Sefid) olarak da adlandırılmıştır.

Muhammed Rıza Şah ve eşi Farah Diba’nın yaz ikâmetgâhı olan bu bina 54 oda ve odacık ile 10 ağırlama salonuna sahiptir. 5 yıl içinde yapımı tamamlanan binanın planı İran ve Rus mimarları tarafından tasarlanmış, iç mimarlığı olsa Gulamrıza Pehlivan, Abdülkerim Şeyhan, Hüseyin Kaşi ve Rıza Melaike gibi mimarlar tarafından yapılmıştır. Bu sarayın içindeki halılar dünyaca meşhurdur ve binanın en büyük halısı ise 145 metrekaredir. Sarayın içinde İtalya, Fransa, Çek ve Slovakya yapımı eşyalar bulunmaktadır.

Su Müzesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Muhammed Rıza Pehlevi’nin özel kalemine ait olan bu bina şimdi Su Müzesi olarak kullanılmaktadır.

Üstat Behzat Müzesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu binada ünlü İranlı minyatür sanatçısı Üstat Behzat’ın eserleri sergilenmektedir.

Omidvar Kardeşleri Müzesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu binada İsa ve Abdullah Omidvar adlı ilk İranlı seyyahların eserleri sergilenmektedir. 1950’li yıllarda dünyayı gezmeye azmeden bu seyyahlar Afrika, Kuzey Kutup gibi bölgelerden birçok eseri kendileriyle İran’a getirmişlerdi.