Pierre Nkurunziza
11. Burundi Devlet Başkanı
Görev süresi 26 Temmuz 2005 - 8 Haziran 2020
Yerine geldiği	Domitien Ndayizeye
Yerine gelen	Pascal Nyabenda(geçici)
Kişisel bilgiler
Doğum	18 Aralık 1963 Bujumbura
Ölüm	8 Haziran 2020
İmzası

Pierre Nkurunziza (18 Aralık 1963 - 8 Haziran 2020), Burundili öğretim görevlisi, asker ve siyasetçi.^[1] Nkurunziza, Afrika ülkesi Burundi'de 2005 ile görevi başındayken hayatını kaybettiği 2020 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Ülkenin başkenti Bujumbura'da ailenin yedi çocuğundan biri olarak dünyaya gelen Nkurunziza, öğrenim hayatına Ngozi ve Kitenga'da gittiği okullar ile başlamıştır. 1990 yılında Burundi Üniversitesi'nde eğitim bilimi ve spor üzerine yüksek lisansını gerçekleştirdi. Babası Eustache Ngabisha 1965 yılında meclis üyeliğinde bulunmuş daha sonra 1972 yılında Burundi soykırımı döneminde öldürülene kadar Ngozi ve Kayanza illerinde valilik görevinde bulunmuştur.^[2]

Nkurunziza 1993 yılında üniversitede öğretim görevlisi olarak görev aldığı bir dönemde Hutu kökenli Burundi devlet başkanı Melchior Ndadaye'nin öldürülmesi sonucu iç savaşın başlamasına tanık olmuştur. Ordunun üniversiteye saldırması sonucu 1995 yılında Conseil national pour la défense de la démocratie – Forces de défense de la démocratie (CNDD-FDD) oluşumuna asker olarak katılmıştır. 1998 yılında CNDD-FDD genel sekreter yardımcılığı görevine getirilmiştir. 2001 yılında CNDD-FDD genel başkanlığına getirilen Nkurunziza, isyancı örgütün 2001 yılında bölünmesi sonrası Ağustos 2004'te tekrar genel başkanlığa seçilmiştir.^[2]

2003 yılının sonlarından itibaren geçici hükûmet başkanı Domitien Ndayizeye'nin hükûmetinde İyi Hükûmet Yönetimi Bakanı olarak görev almış olan Nkurunziza, CNDD-FDD birkaç seçimlerde başarılı sonuçlar alması neticesinde, partisinin adayı olarak Haziran ve Temmuz 2005 döneminde gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerine aday gösterilmiştir. Gerçekleştirilen seçimler neticesinde 19 Ağustos 2005 tarihinde devlet başkanı olarak seçilen Nkurunziza, 26 Ağustos'ta yemin ederek görevine başlamıştır.

2010 yılında muhalefetin boykot ettiği seçimleri de kazanan Nkurunziza, bir beş yıllık süreç için daha makama seçilmiştir.

Nkurunziza'nın 2010 yılında yeniden seçilmesinden sonra 2015 yılında yapılacak olan devlet başkanlığı seçimlerinde üçüncü kez seçilmek üzere aday olacağını açıklamasından sonra önce başkent Bujumbura'da başlayan ve daha sonra Burundi geneline yayılan şiddet olayları neticesinde Godefroid Niyombare önderliğindeki ordu generalleri 13 Mayıs 2015 tarihinde Nkurunziza'nın görevden alındığını ve hükûmetin lağvedildiğini açıklamıştır. Bu darbe girişimi esnasında Burundi'de ki sorunların çözümü için Tanzanya'da bulunan devlet başkanı havaalanının kapatılması nedeniyle ülkeye dönememiştir.^[3][4] Hükûmet yanlısı askerlerin bağlılığı ile iki gün sonra darbe girişiminin başarısızlıkla sonuçlandığı açıklanmış, Nkurunziza yeniden ülkesine dönmüştür.^[5] Tüm bu yaşananlara rağmen devlet başkanlığına adaylığını devam edeceğini açıklayan Nkurunziza, yanlış bir hesaplama yapıldığını bildirmiş ve ilk göreve geldiğinde bu göreve halk tarafında seçilmediğini, meclis tarafından atandığını açıklamış bu yüzden 2015 seçimlerinde aday olmasının anayasanın ihlali anlamına gelmediğini ifade etmiştir.^[6]

Yaşanan tüm olumsuz gelişmelere rağmen 2015 seçimleri adaylığından vazgeçmeyen Nkurunziza, 21 Temmuz 2015 tarihinde gerçekleştirilen seçimlerde %69 oranında oy alarak üçüncü bir beş yıllık dönem için makama yeniden seçilmiş ve 20 Ağustos 2015'te yemin etmiştir. Nkurunziza tekrar seçildikten sonra yaptığı konuşmada bu zaferini tüm Burundililer'in zaferi olarak adlandırmış, düşmanlarının şiddeti sürdürmeye devam ederse kendilerini Tanrı'nın yardımı ile yenilgiye uğratarak havaya atılan dağılmış una benzeteceklerini ifade etmiştir.^[7]

2020 seçimleri için aday olmayarak yerine Evariste Ndayishimiye aday olmuş ve seçimleri kazanmıştır. Devlet başkanlığı makamında görev değişimi Ağustos 2020 için planlanmıştır.

Nkurunziza, sağlık problemleri nedeniyle 6 Haziran 2020 tarihinde hastaneye sevk edildi. İlk anlarda sağlık durumunun iyiye gittiği ifade edilse de, 8 Haziran 2020'de öldü.^[8] Burundi hükûmeti ölüm sebebini kalp krizi olarak bildirse de, medyada ölüm sebebinin COVID-19 olduğu iddiaları yer aldı.^[9] 1 hafta öncesinde eşi COVID-19 nedeniyle hastaneye kaldırılmıştı.^[10]

Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Nkurunziza yedi kardeşten biridir. Kardeşlerinden ikisi iç savaş döneminde, üç tanesi ise CNDD-FDD döneminde ölmüştür. Nkurunziza'nın altı kardeşinden geriye sadece bir kardeşi kalmıştır.^[2] Nkurunziza 1994 yılında evlenmiştir ve beş çocuk babasıdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Pierre Nkurunziza ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Pierre Nkurunziza ile röportaj14 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Burundi'nin yeniden doğuşu (BBC) 14 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.