Oliver Sacks
Doğum	Oliver Wolf Sacks 9 Temmuz 1933(1933-07-09) Londra, İngiltere
Ölüm	30 Ağustos 2015 (81 yaşında) New York, Amerika Birleşik Devletleri
Milliyet	İngiliz
Meslek	Nörolog
İmza

Oliver Wolf Sacks (9 Temmuz 1933, Londra - 30 Ağustos 2015), hastaları ile ilgili yazdığı kitaplarla tanınmış İngiliz nörologdur.

Doktor bir ailenin çocuğudur. Tıp öğrenimini Oxford Üniversitesi'nde tamamladı. 1965 yılından yaşamının sonuna kadar, New York'ta yaşamış ve nöroloji profesörü olarak doktorluk mesleğini sürdürmüştür.

Kitaplarının birçoğunda hastalarının tıbbi detaylarından çok, yaşam tecrübeleri üzerinde durur. Mars'ta Bir Antropolog ve Karısını Şapka Sanan Adam adlı kitapları farklı hastalarının çeşitli nörolojik rahatsızlıklarını anlattığı kısa bölümlerden oluşur. Diğer kitaplarında ise tek bir konuyla bütünlük sağlamıştır.

Uyanışlar adlı, Encephalitis lethargica hastalarına yardımcı olma çabasını anlattığı otobiyografik kitabı, 1990 yılında beyazperdeye aktarılmıştır. Robin Williams'ın ve Robert De Niro'nun da kadrosunda bulunduğu film, Akademi Ödülleri'ne aday gösterilmiştir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çocukluğu ve Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Oliver Sacks, Yahudi bir ailenin dördüncü ve son çocuğu olarak Londra Willesden'da doğmuştur. Annesi İngiltere'nin ilk kadın cerrahlarından olan Muriel Elsie Landau, babası Litvanya Yahudisi bir doktor olan Samuel Sacks'tir. Oliver Sacks'in geniş ailesinin üyeleri arasında yazar ve yönetmen Jonathan Lynn, Nobelli matematikçi Robert Aumann ve İsrailli devlet adamı Abba Eban gibi isimler de vardır.

Eğitim Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

6 yaşındayken Blitz'den dolayı Londra'yı terk etmiş, 1943'e kadar öğrencisi olacağı yatılı okula başlamıştır. Bu okuldan sonra Londra'daki St. Paul's School'a devam eden Sacks, 1951 yılında Oxford Üniversitesi'nde Queen's College'a başlamış, 1956 yılında fizyoloji ve biyoloji alanlarındaki eğitimi tamamlayarak mezun olmuştur.

Sacks, Oxford'daki eğitimini bir sene uzatıp Hugh Macdonald Sinclair'in yanında araştırma yapmaya karar verir. Queen's College'daki akademik danışmanı ve arkadaşları onu bu karardan vazgeçirmeye çalışsa da, Sinclair'in daha önce takip ettiği bir dersinin etkisinde, kararını değiştirmez. Sacks, Sinclair'le yaşadığı bu ilk araştırma deneyiminden anılarında şöyle söz eder:

"Projemin ne olacağını tartıştıktan sonra, Sinclair kendisini kitaplarla dolu odasına kapattı ve fiilen benim için, hatta İnsan Beslenmesi Laboratuvarı'ndaki herkes için, ulaşılamaz hâle geldi. Öteki araştırmacılar, yalnız bırakılmaktan, işleriyle rahatça uğraşabilmekten keyif alan deneyimli insanlardı. Tam tersine ben, bu işte acemiydim. Tavsiyeye ve yol göstermeye muhtaçtım. Sinclair'le görüşmeye çalıştım ama beş altı denemenin sonunda bunun boşa uğraş olduğunu fark ettim." ^[1]

Sacks, bu dönemin sonunda araştırmasının "bütünüyle bir başarısızlık örneği" olduğunu, bilimsel bir araştırmacı olma umudundan vazgeçmesi gerektiğini düşünmüş; bütün arkadaşlarının üniversiteden ayrılmasının da etkisiyle, kendi ifadesiyle "depresif ve izole olmuş" hissetmiştir.

Kibbutz Deneyimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Hugh Macdonald Sinclair'in yanında edindiği araştırma deneyiminin sonunda depresifleşmesi üzerine, Sacks'in Queen's College'daki danışmanı ve ailesi, onun Oxford'dan uzaklaşmasının ve zihinsel yerine fiziksel yoğunluk içinde olacağı bir ara vermesinin iyi olabileceğini düşünerek kendisine kibbutzları ziyaret etmesini öğütler. Sacks bu fikri "herhangi bir dini veya Siyonist duygudan yoksun olmasına rağmen" beğenir. Sacks, daha sonra bu deneyimini "sıkı çalışma gerektiren etkin bir yaşam ve dostane, düşünceli insanlar arasında olmak Sinclair'in labında geçirdiğim yalnız ve eziyet dolu ayların ilacı" olarak anacaktır.^[1]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Sacks, 2006 yılında sağ gözünde gelişen kanserden dolayı radyoterapi görmüştür. Ocak 2015 yılında, bu tümörlerin karaciğerine ve beynine yayıldığı tespit edilmiştir. Sacks, teşhisi duyduğu zaman hissettiklerini RadioLab'e şöyle anlatır:

"Sanırım ilk hissettiğim şey, çok yoğun bir üzüntü oldu. Göremeyeceğim, yapamayacağım şeyleri düşündüm. Bir iki kişi bana yazıp, 'Malum, hepimiz öleceğiz.' diye beni teselli etti. Hayır lan işte, bu defa mesele hepimizin ölecek olması değil, dört ayımın kalmış olması."

Aynı söyleşinin devamında, hastalığının seyri hakkında bir soruya şöyle yanıt vermiştir:

"Şu anda, gözümdeki tümör sadece karaciğerime yayılmış durumda. Bana [kanser hücrelerinin] karaciğere bayıldıkları söylendi. Gelin görün, ben de ciğere bayılırım. Tanı konulduktan sonra yaptığım şeylerden biri de soğan üstü ciğer yemek ve 'Bu ciğerler muhtemelen benimkilerden iyi durumda.' diye düşünmek olmuştu."^[2]

30 Ağustos 2015 günü hayatını kaybetmiştir.^[3]

Türkçeye çevrilmiş eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Halüsinasyonlar
• Uyanışlar
• Karısını Şapka Sanan Adam
• Mars'ta Bir Antropolog
• Renkkörleri Adası
• Sesleri Görmek: Sağırların Dünyasına Bir Yolculuk
• Tungsten Dayı: Kimyasal Bir Çocukluğun Anıları
• Dayanacak Bir Bacak
• Migren
• Müzikofili

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Oliver Sacks web sitesi4 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TED'de Oliver Sacks

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• İlgili İngilizce Wikipedia maddesi

1. ^ ^{a b} Sacks, O. (2015). On the Move: A Life
2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2015. 
3. ^ "Oliver Sacks dies at 82". 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2015.