Nauvoo Lejyonu, ABD'nin Illionis eyaletindeki Nauvoo kentinde Mormonlar tarafından örgütlenen milis kuvvetidir.^[1] Mormonlara karşı çevredeki yerleşimlerden gelen tepkiler üzerine kenti ve Mormonluk inancını korumak temel görevi haline gelmiştir. Mormon lider ve aynı zamanda Nauvoo valisi olan Joseph Smith, Jr. komutasında önemli bir askerî birlik haline gelmiştir. Smith'in linç edilmesinin ardından Mormonların Brigham Young liderliğinde Utah'a göç etmesiyle beraber askerî birlik çeşitli isimler altında varlığını devam ettirmiş, Utah Savaşı'nda görev yapmıştır. 1887 yılında resmî olarak lağvedilmiş, 1894 yılında Utah Ulusal Muhafızları kurulmuştur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuruluşu[değiştir | kaynağı değiştir]

1839 yılında Josep Smith, Jr. peygamberi olduğunu iddia ettiği Mormonları Missouri'deki baskı ortamından uzaklaştırmak için Illinois'deki Commerce isimli kasabaya göçer. Burasının adını Nauvoo olarak değiştirerek kasabanın Mormonların merkezi olmasını sağlar. Büyüyüp gelişen kentin idarî yönetimi Smith'e verildikten sonra kentte Mormonlara bağlı yasal bir milis kuvveti kurulur. Yaygın adı Nauvoo Lejyonu olan birlikte yaklaşık 2.500 kişi bulunuyordu. O dönemde tüm ABD Silahlı Kuvvetleri mevcudunun 8.500 askerden oluştuğu düşünüldüğünde bu gücün büyüklüğü daha iyi anlaşılır.

Smith'in ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Mormonların Missouri'den sonra göçtükleri Nauvoo'daki varlıkları yine sorunlara yol açmış ve Illinois'deki Mormon Savaşı'nın çıkmasına yol açmıştır. Missourili yetkililer Missouri-Mormon Savaşında yaptıklarından ötürü Joseph Smith'in kendilerine iade edilmesini talep ediyorlar ancak Mormonların etkisinde olan mahkemeler bu talepleri reddediyorlardı. Ancak kentin büyümesiyle hem Mormonların idaresinden bunalanların sayısı artmış hem de hatırı sayılır bir Joseph Smith muhalefeti Mormonlar oluşmaya başlamıştı. Bunlardan William Law önemli bir tüccar ve eski Mormon lideriydi. Law, sahibi olduğu Nauvoo Expositor adlı gazetede son dönemdeki uygulamaları ve alınan çok eşlilik kararını eleştiren yazılar basmıştır. Smith ise 10 Haziran 1844 günü kent konseyinde yapılan toplantıların ardından bu gazeteyi kınayan bir açıklama yapmış, açıklamanın ardından Nauvoo Lejyonu'na bağlı kişiler matbaayı tahrip etmiş, basılmış gazeteleri de yaktılar. Oluşan kamuoyu ve muhaliflerin baskısı sayesinde Smith gözaltına alınmayı kabul ederek eyalet merkezi olan Carthage'a götürülür ve duruşma gününü beklemey başlar. Ancak devletin güvencesi altındayken Smith ve kardeşi Hyrum hapishaneyi basan kişiler tarafından linç edilerek öldürülür. Yaşanan cinayetin ardından durum daha da kötüleşmeye başlar. Tüm eyalette Mormonlara karşı cadı avı başlatılmıştır. Öldürülme tehlikesi altındaki Mormonlar canlarını kurtarmak için Nauvoo'ya gitmeye çalışırlarken, kentte de Smith'in ardından kimin lider olacağına dair bir taht kavgası başlamış durumdaydı. Mormon ileri gelenlerinin çoğunun desteğini alan Brigham Young desteğin çoğuna sahip olsa da muhalif hareketler mevcuttu. 1845 yılının sonuna gelindiğinde kentteki yerel idareyle uzlaşmaz çelişkileri olduğu karar altına alan Mormonlar kenti terk edeceklerini ancak bunun için zaman ihtiyaçlarını olduğunu belirterek hazırlıklara girişirler. 1846 yılı başlarında Young liderliğindeki Mormonların çoğu kenti terk ederek binlerce kilometrelik Mormon Göçü'ne başlar. Kent Eylül ayında binlerce Mormon karşıtı tarafından kuşatılır ve direnen Mormonlar öldürülür. Kalan Mormonlar kuzeye, Iowa yönüne sürgüne gönderilir ve kentteki Mormon dini binaları yıkılır.

Sonraki dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Utah'a yerleşen Mormonlar çok geçmeden burada da merkezî idarenin sorgulamalarıyla karşılanacaktır. Bu dönemde resmî idaresinin milis kuvveti olarak yeniden örgütlenen Lejyon, kan dökülmeden sonuçlanmasına rağmen bölgenin kalıcı olarak büyük zarar gördüğü Utah Savaşı sırasında faal olmuş, silahlı bir şekilde çarpışmaya hazır şekilde bekletilmiştir. Sonraki dönemde Lejyon Amerikan İç Savaşı nedeniyle bölgeden ayrılan Birlik Ordusu'nun görevlerini yerine getirmiştir. Lejyon 1887 yılında lağvedilmiştir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]