1871 Çin katliamı veya Mukden Olayı ile karıştırılmamalıdır.

Mudan Olayı
Mudan Olayı
Tarih Aralık 1871 Yer Formosa, Qing Tayvan (Tayvan Eyaleti, Fujian Eyaleti, Qing hanedanı) Hedef 54 Ryukyuan denizciler Yöntem Katliam Taraflar Paiwan Formosans Kayıplar Ölü 54

1871'deki Mudan olayı (Çince: 八 瑤 灣 事件), gemileri battıktan sonra Tayvan'ın orta ke

siminde dolaşan Qing dönemi Tayvan'da 54 Ryukyuan denizcinin katliamıydı. Hayatta kalan 12 kişi Han Çinlileri tarafından kurtarıldı ve daha sonra Ryukyus'taki Miyako Adası'na geri gönderildi. Bununla birlikte, Ryukyu Krallığı, hem Qing etki alanında hem de Japon etki alanında olduğu için, katliam Japonya'nın 1879'da Ryukyu Krallığını ilhak etmesi için bir bahane olarak kullanıldı. Japonya, 1874 Tayvan Seferi'nde "Japon vatandaşlarının" ölümüne misilleme olarak Tayvan'a bir askerî güç gönderdi. Mudan olayı, Qing'in Doğu Tayvan üzerindeki kontrolünün zayıflığını gösterdi ve böylece, Qing hanedanının bölgesel egemenliğini sorgulayan Japonya'nın kapısını açtı.

Gemi Enkazı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu dönemde gemi enkazları yaygındı. 1701 ve 1876 yılları arasında 278 Ryukyuan gemisi, yalnızca Tayvan kıyılarında Ryukyuan gemi enkazları ile Çin kıyılarında yıkılıyordu.^[1] 30 Kasım 1871'de dört Ryukyuan haraç gemisi Shuri'nin başkenti Okinawa adasında Miyako adasına ve Yaeyama adalarına (her ikisi de Ryukyu Krallığı'nın güney kesiminde) ev sahipliği yaptı. Ancak, eve varmadan önce, dört gemi rotasından şaştı ve 12 Aralık 1871'de bir tayfun tarafından vuruldu.^[2] Yaeyama'ya giden iki gemiden biri kayboldu, diğeri Tayvan'ın batı kıyısına demir attı.^[2] Miyakojima'ya bağlı iki gemiden biri Miyako'ya geri döndü, diğeri daha sonra yerli denizciler tarafından öldürülecek olan kazazedeler Bayao Körfezi yakınlarındaki Güneydoğu Tayvan kıyılarında batan^[2] ve kazaya uğrayan gemide 69 denizci vardı, üçü kıyıya çıkmaya çalışırken hayatını kaybetti.

18 Aralık 1871 Katliamı[değiştir | kaynağı değiştir]

17 Aralık 1871'de, kalan 66 Ryukyuan yolcusu kıyıya çıkmayı başardılar ve bildirildiğine göre, Paiwan halkıyla karşılaşma korkusuyla onları iç bölgelere seyahat etmemeleri konusunda uyaran iki Çinli adamla karşılaştılar tehlikeleri kazazedelere bildirdiler.^[2] Survivor'un ifadesinde denizcilerin Çinliler tarafından soyulduğu ve daha sonra adamlarla yollarının ayrıldığı belirtiliyor.^[2]

18 Aralık sabahı, ryukyuanlar batıya doğru yola çıktılar ve muhtemelen daha sonra Ryukyuanları Kuskus köyüne getiren ve akşam için yiyecek, su ve konut sağlayan Paiwan halkıyla karşılaştılar. Hayatta kalanların ifadeleri, bu kez Kuskus ev sahipleri tarafından gece boyunca soyulduklarını bir kez daha söylüyor.^[2] Ertesi gün, yerliler avlanmaya giderken yerinde kalma emri altında, ryukyuanlar Avcılar yokken ayrılmaya çalıştı. Tarihçi Paul Barclay tarafından belirtildiği gibi: "bu kadar çok silahlı adamın varlığı, iki gün önce kıyıda onları karşılayan kafa avı söylentileriyle birleştiğinde, onları [Ryukyuans] av Partisi yokken bunun için bir mola vermeye itti."^[3] Ryukyuanların çoğu, yaşlı bir Hakka ticaret post operatörü olan Deng Tianbao'nun (survivor'un ifadesinde"eski Weng") evinde korunmuştur.^[3] Ancak, aynı gün Paiwan erkekleri, Deng'in evinde Ryukyuan'ları buldu ve evin dışında onlarca kişi öldürüldü, kaçarken birkaç Ryukyuans yakalandı ve o sırada öldürüldü. 66 Ryukyuans'ın 54'ü katliamda öldürüldü, dokuzu Deng'in evinde saklanmayı başardı, kaçan üçü ise diğer Paiwanlılar tarafından yakalandı.^[3]

Deng'in evinde hayatta kalan dokuz kişi, köy başkanı Yang Youwang tarafından bakıldıkları daha büyük bir Hakka yerleşkesi olan Poliac'a (Baoli) taşındı. Yang Youwang aynı zamanda Deng Tianbao'nun damadıydı. Yang ayrıca Paiwan'ın elindeki üç kaçak için fidye ayarladı ve sonuçta hayatta kalan 12 Ryukyuans'ı yaklaşık 40 gün boyunca korudu. Hayatta kalanlar daha sonra Tayvan-fu'ya (günümüz Tainan) gönderildi, daha sonra Fuzhou'ya götürüldü ve ardından Temmuz 1872'de Naha'ya geri döndü.^[3]

12 denizciyi kurtaranlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Yang Youwang (楊友旺) (1824-1916) köy başkanı olarak ve miyaguni Fumio kitabının kapağında bir resimde resmi Çin üniforması içinde onurlu görünüyordu. 9 kişiyi korudu ve diğer 3 kişiyi kurtardı, Aborijinlere değerli hayvanlar ve kıyafetler verdi. Oğlu ve yeğeninin 12 kişiyle birlikte güvenli bir yere gitmesine izin verdi.^[4]
• Lin Ajiu (林阿九), daha sonra wen Zhulei'yi (44) 44 kafatasını Japon ordusuna vermeye ikna eden bir şehir başkanıydı. Ailesi kurbanları anma törenine devam etti.

Mağdurlar ve Kurtulanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Çin vikipediden alındı.
• Niya, Ryūkyū'da (Okinawa ve Miyakojima) adı bilinmeyen Pechin sınıfı bir kişinin adıdır.
• Bu tablo Shimabukuro Kame (Okinawa'dan 11 kişi) ve Motomura Choryo (Miyakojima'dan 43 kişi) tarafından derlenmiştir. Shimabukuro Kame, 1925'te Teruya Hiroshi'den bilgi aramasını istedi; Teruya, Miyakojima'daki Motomura Choryo'dan bilgi istedi.

Shimabukuro Kame[değiştir | kaynağı değiştir]

Shimabukuro Kame (1850–1926) hayatta kalan biriydi ve olay ve kurbanlarla ilgili önemli bir muhbirdi. Babası ve o, Okinawa, Shuri'de maaş almayan alt sınıf bir peichin idi; Shuri'de yaşayan 5 kurban vardı ve onlara gemide bir kamara veriliyordu. 1872'de babası ve Ryukyu hükûmeti tarafından röportaj yaptı. Klanın kaldırılmasından sonra ne yaptıkları bilinmiyordu. 1925'te Kame, Kame onlara teşekkür etmek istediği için kurtarıcıların adresini veren Teruya Hiroshi'yi tanıtan Iha Fuyū'ya bir mektup gönderdi. Teruya Hiroshi derinden etkilendi ve Miyako kurbanlarının adresleri Motomura Choryo tarafından araştırıldıktan sonra kurbanların isimleri hem Tayvan hem de Naha mezarlarına kazındı.

Teruya Hiroshi (1875–1934) Naha'da doğdu ve Daiichi Lisesi ve Tokyo Üniversitesi'nde okudu. Tayvan'da tren mühendisi oldu ve daha sonra Naha Belediye Başkanı oldu.

Motomura Choryo (1876–1937), 1917 ile 1919 arasında Hirara'nın şehir başkanıydı. Miyako kurbanları hakkında bilgi verdi.

Vasiyet[değiştir | kaynağı değiştir]

"Payvanlı Mudan köylülerinin denizcileri öldürdüğü Japon yetkililer ve sonraki tarihçiler arasında bir gerçek haline gelmesine rağmen, bugün Gaoshifo olarak bilinen Kuskus sakinleri saldırganlardı." ^[3] "Mudan Olayı" başlığı bu nedenle yanlış bir isim olarak kalmaya devam ediyor.

Mudan Olayının çok gerçek bir sonucu ise 1874 Tayvan Seferi oldu. O sırada Ryukyu Krallığı'nın bağımsız bir devlet olmasına rağmen, Japon hükûmeti sonunda Qing hükûmetinin "uygarlığın bölgeye yayılmadığı" gerekçesiyle Qing hükûmetinin reddettiği Paiwan'ın eylemlerinden sorumlu olmasını talep etti.^[5] Ryukyu Krallığı mahkemesi kendisi Japon yetkililerin gemi enkazının kurbanları adına müdahale etmeleri için lobi yapmadı, aslında Ryukyu mahkemesi hayatta kalan on iki kişinin güvenli bir şekilde geri dönmesi için Fuzhou'daki Çinli yetkililere bir ödül gönderdi.^[6] Profesör Matayoshi Seikiyo'ya göre, Mudan olayı tarihsel olarak iki nedenden ötürü önemliydi: "Ryukyu adalarının Japonya'ya ait olduğu hükmü" ile sonuçlandı ve "Tayvan'ın daha sonra Japonya tarafından işgal edilmesi ve sömürgeleştirilmesi için bir basamak görevi gördü. "^[5]

Japon yetkililer, ölen 54 Ryukyuans'ın intikamını almak adına 1874'te Tayvan'ı işgal etmeye başladı.^[7]

Karşılıklı Yanlış Anlama ve Çağdaş Uzlaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Mudan Olayı'nın yerel, yerli anlatımlarının çoğu, iki nedenden ötürü Japonya'dan gelen daha büyük devlet anlatılarının gölgesinde kalmıştır: Ryukyuan dillerinin bir yazı sistemi yoktur ve Paiwanese de yoktur. Bu nedenle sözlü tarihler, tanıklıklar ve ifadeler şeklindeki sözlü gelenek hem Ryukyuan hem de Paiwan davalarında kullanılmaktadır.^[8]

Dil de olayın kendisinde bir rol oynamış olabilir. Yerel Paiwan tarihçisi Valjeluk Mavalju'ya göre, Kuskus sakinlerinin su sunması, koruma ve dostluk sunan yerel bir semboldü.^[2] Dil de olayın kendisinden bir rol oynamış olabilir. Yerel Paiwan tarihçisi Valjeluk Mavalju'ya göre, Kuskus sakinlerinin su sunması, koruma ve dostluk Sunan yerel bir semboldü.^[8] Alışılmadık koşullar, muhtemelen bu yanlış anlamaya atfedilen Ryukyuans ve Paiwan arasındaki dil engeli olan Kuskus'tan kaçan Ryukyuanlara atfedilmiş olabilir.

Tayvan ve Okinawa'dan Yang Meng-che, Matayoshi Seikiyo, Lianes Punanang gibi bilim adamları ve Valjeluk Mavalju gibi yerel tarihçiler, yerel sözlü tarihler kullanarak, dönemin jeopolitiğini dikkate alarak Mudan Olayını yeniden incelemeye çalıştılar. ve hem Paiwan halkını hem de Ryukyuans'ı yeniden incelediler, sadece 1874 işgalinin habercisi olarak değil.

Lianes Punanang'a göre: "Genel olarak, hem benim halkım hem de Miyako meslektaşlarımız mağdurdu, ancak üzücü olan şey, onların soyundan gelenlerin, bildirilenler hakkında konuşabilmek için 140 yıl beklemek zorunda olmalarıdır."^[8]

Miyako / Ryukyuan denizcilerin torunları ile Paiwan torunları arasında uzlaşma ziyaretleri 2004 yılından beri yapılmaktadır.^[8]

Mezar ve sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Japon keşif ordusu, Tayvanlı kurtarıcıların yaptığı mezarın önünde bir anıt kule kurdu ve kafatasları, 44 kafatası topladı; 10 kafatası kurtarılamadı. Kafatasları önce Nagasaki'ye, sonra Naha'ya nakledildi ve oraya ve daha sonra aynı şehirdeki Gokoku-ji'ye (Okinawa) gömüldü. 1980 yılında mezar yeniden yapıldı ve törene Miyako Adası'ndan ilgili kişiler katıldı. Ancak mezar taşı, Paiwan ve Okinawans tarafından Japonya merkezli bir görüşe sahip olduğu kadar anakronistik olduğu için eleştirildi.1997 yılında Fumio Miyakuni ilgili yerleri ziyaret ederek bir kitap yazdı.^[4]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mukden Olayı
• Japonya'nın Mançurya'yı istilası

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]