Laos İç Savaşı, 1960 ile 1975 yılları arasında Marksist doğrultudaki Pathet Lao gerillaları ile muhafazakar Laos Kraliyet Hükümeti önderliğindeki Laos Krallığı'nın silahlı ve güvenlik güçleri arasında gerçekleşen bir askeri çatışma idi. Savaşan ana taraflar, şunları içeriyordu:

• Çoğunlukla Fransızca kısaltması olan FAR (Forces Armées du Royaume) olarak bilinen Laos Kraliyet Silahlı Kuvvetleri 1959 ile 1975 yılları arasında Laos Krallığı'nın resmi silahlı savunma kuvvetleri idi. Başkent Vientiane'daki Laos Kraliyet Hükümeti Savunma Bakanlığı'na bağlı olan FAR, aşağıdaki dallara ayrılmıştı::
  • Laos Kraliyet Ordusu (Fransızca: Armée Royale du Laos – ARL)
  • Laos Kraliyet Hava Kuvvetleri (Fransızca: Aviation Royale Laotiènne – AVRL)
  • Laos Kraliyet Donanması (Fransızca: Marine Royale Laotiènne – MRL)
• Paramiliter güvenlik kuvvetleri:
  • Laos Kraliyet Polisi (Fransızca: Police Royale Laotiènne – PRL)
  • Ulusal Koordinasyon Müdürlüğü (Fransızca: Direction de Coordination Nationale – DCN) ve Sınır Polisi (Fransızca: Police de Frontiers – PF), 1960-1965 arası etkin.

Pathet Lao isyanının oluşturduğu tehditle yüzleşmek için, Laos Silahlı Kuvvetleri 1955 Cenevre Sözleşmesi'nin olanak verdiği istisnai bir düzenleme olarak bir general tarafından yönetilen küçük bir Fransız askeri eğitim misyonuna (Mission Militaire Française près du Gouvernment Royale du Laos – MMFI-GRL)^[1] ve 15 Aralık 1955'te kurulan Program Değerlendirme Ofisi (İngilizce: Programs Evaluation Office – PEO) ve 1961'de onun yerini alan, Eylül 1962'de Gereksinimler Ofisi (İngilizce: Requirements Office – RO) olarak yine değiştirilen Askeri Yardım Danışma Grubu (Laos) (İngilizce: Military Assistance Advisory Group (Laos) – MAAG (L)) yoluyla Amerika Birleşik Devletleri tarafından sağlanan gizli yardıma bel bağlıyordu.^[2] 1962 ve 1971 yılları arasında ABD Laos'a doğrudan askeri yardım sağladı ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), düzensiz ve paramiliter kuvvetleri eğitti ve silahlandırdı.^[3] ABD'nin gizli ve açık desteğinin yanı sıra, FAR Birleşik Krallık, Tayland, Burma, Filipinler, Çin Cumhuriyeti, Güney Vietnam, Güney Kore, Japonya, Endonezya ve Avustralya'dan da askeri yardım aldı.

• Tarafsızcı Silahlı Kuvvetler (Forces Armées Neutralistes – FAN), Kuzey Vietnam, Sovyetler Birliği ve Endonezya'dan askeri yardım alan, 1961-1966 yılları arasında etkin olan ve Yüzbaşı (daha sonra Tümgeneral) Kong Le önderliğinde FAR'dan ayrılan bir muhalif örgüttü.^[4]
• Hmonglar, Yaolar, Iu Mienler, Lao Theunglar ve Lao Sunglar gibi Laos'un etnik azınlıklarından oluşan, Laos Kraliyet Hükümeti'nde bakanlık yapan Touby Lyfoung, Tümgeneral Vang Pao ve Tuğgeneral Thao Ty önderliğindeki düzensiz antikomünist Özel Gerilla Birimleri (ÖGB) veya yaygın adıyla Gizli Ordu (Armée Clandestine veya Armée Secréte – AC, AS), bir hükümet yanlısı örgütler topluluğuydu. Fransızlar tarafından Birinci Çinhindi Savaşı'nda yaratılan etnik yardımcı birimlerden (Suppletifs) oluşturulan ÖGB'ler, gerçekte 1950'lerin sonları ve 1960'ların başlarından itibaren CIA tarafından gizlice örgütleniyor, eğitiliyor ve silahlandırılıyordu.^[5]

• Prens Souphanouvong önderliğindeki, Lao Halkın Partisi (1955-1972) ve daha sonra Lao Halkın Devrimci Partisi (1972-günümüz) olarak da bilinen Pathet Lao ve Kuzey Vietnam, Sovyetler Birliği ve Çin Halk Cumhuriyeti tarafından eğitilen ve silahlandırılan silahlı kolu Lao Halkın Silahlı Kuvvetleri;

Laos İç Savaşı sırasında bütün taraflar tarafından geniş bir yelpazeden silahlar kullanılmıştır. Kraliyet hükümetine bağlı FAR, FAN ve düzensiz ÖGB'lerin silahları, savaşın erken günlerinde bir karmaşa idi. Birimlerin çoğu II. Dünya Savaşı veya öncesinden kalma, ya Fransızlar tarafından Birinci Çinhindi Savaşı'ndan kalma silah depolarından verilen ya da gizlice Amerikanlar tarafından tedarik edilen Fransız, Amerikan, Avustralya, İngiliz ve Alman silahları ile gelişigüzel silahlandırılmıştı.^[6][7] 1955'ten sonra, FAR Amerikan teçhizatı temelinde standartlaştırma sürecine başlayarak birimlerine gelen II. Dünya Savaşı ve Kore Savaşı'ndan kalma otomatik ve yarı otomatik küçük silah teslimatını 1959'un sonlarında almış, bunu 1963 ile 1971 arasında gerçekleşen; uçaklar, zırhlı araçlar ve taşıma araçları ile uzun menzilli toplar içeren daha modern askeri teçhizat teslimatları izlemişti. 1969'da modern Amerikan küçük silahlarını içeren gizli teslimatlar Laos'a ulaştı ve bu silahlar ilk olarak Kraliyet Muhafızları ve hava taarruz birimlerine verildi; FAR ve düzensiz ÖGB'lerde eski silahların yerine geçen Amerikan tam otomatik piyade silahları temelli standartlaştırma, 1971'de tamamlandı.^[8][9] Sovyet ve Çin menşeili ele geçirilen piyade silahları, aynı zamanda elit komando ve hava taarruz birimleri veya düşman ellerindeki kuzeydoğu ve güneydoğu Laos'ta özel operasyonlara çıkan düzensiz ÖGB'ler tarafından kullanıldı.^[10][11]

Savaşın erken dönemlerinde, Pathet Lao da aynı şekilde büyük oranda II. Dünya Savaşı'ndan veya öncesinden kalma, Birinci Çinhindi Savaşı'nda Fransız koloni birliklerinden çalıntı, FAR birimlerinden ele geçirilmiş veya Viet Minh ve ardından Kuzey Vietnam tarafından sağlanan Fransız, Japon, Amerikan, İngiliz, Alman, Çin ve Çekoslovak silahları ile donatılmıştı. Savaş ilerledikçe, bu eski silahların yerini kısmen daha modern Doğu Bloku askeri teçhizatı almaya başladı. Bu silahlar Sovyet, Çin veya Macar menşeili, çoğunlukla Kuzey Vietnam yoluyla tedarik edilen yarı veya tam otomatik küçük silahlar, toplar, zırhlı araçlar, taşıma araçları ve uçakları içeriyordu. Pathet Lao 1970'lerin başlarına kadar Sovyet ve Çin teçhizatı temelli bir standartlaşmaya ulaşmış olsa da, bağlı gerilla kuvvetleri savaşın sonuna kadar düşmandan ele geçirdikleri silahları kullanmaya devam ettiler.

FAR, FAN ve ÖGB'lerin teçhizatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Revolverler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğunlukla ABD tarafından sağlanan revolverler, hükümet yetkilileri ve askeri subaylar tarafından kullanıldı.^[12]

• M1917 revolver
• Smith & Wesson Model 10
• Colt Cobra .38 Special kısa namlulu revolver

Tabancalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• MAS-35-S (7.65mm Longue): Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.
• Luger P08: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.^[13]
• Walther P38: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.^[14]
• Colt.45 M1911A1
• Smith & Wesson Model 39

Makineli tabancalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• MAS-38: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.
• MAT-49: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.^[15]
• Sterling hafif makineli silahı: İngiltere tarafından sınırlı sayıda verildi
• Owen hafif makineli silahı^[16]
• Sten hafif makineli silahı: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.^[17]
• Carl Gustaf m/45: Yeşil Bereliler'in danışmanları ve CIA ajanları tarafından kullanıldı.^[18]
• M1A1 Thompson^[19][20]
• M3/M3A1: Laos Kraliyet Polisi'nin Hava Takviye Birimi tarafından kullanıldı.
• PPŞ-41: Ele geçirildi.^[21]

Kurmalı tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• MAS-36: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.^[22]
• M1903 Springfield: ABD tarafından tedarik edildi ve Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan sınırlı sayıda alındı.
• Lee–Enfield: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan sınırlı sayıda alındı.

Karabinalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• M1 Carbine: M1 ve M2 modelleri, M16 tüfekleri alınmadan önce M1 Garand ile birlikte standart piyade tüfeği idi.^[23]
• M1A1 Carbine
• M2 Carbine: Tam otomatik versiyon.^[24][25]
• CAR-15

Muharebe tüfekleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• M1 Garand
• SKS: Ele geçirildi.
• L1A1 SLR: İngiltere tarafından sınırlı sayıda sağlandı.
• M16A1^[8]
• AK-47: Ele geçirildi.^[26]
• Type 56: Ele geçirildi.^[26]
• AKM: Ele geçirildi.^[26]

Hafif makineli tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• FM 24/29:Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.
• Bren: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.
• M1918A2 BAR
• M1919A6

Genel maksatlı makineli tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• M60
• RPD: Ele geçirildi.

Ağır makineli tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Browning M1919A4 .30 Cal^[27]
• Browning M2HB .50 Cal
• SG-43/SGM Goryunov: Ele geçirildi.
• DŞKM: Ele geçirildi.^[28]

El bombaları[değiştir | kaynağı değiştir]

• OF37 el bombası
• F-1 el bombası
• Mark 2 el bombası
• M26 el bombası
• M59 el bombası
• M61 el bombası
• M67 el bombası
• M18 duman bombası

Patlayıcılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• C4 plastik patlayıcı

Kara mayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

• M2 sıçrayan anti personel mayını
• M18A1 Claymore anti personel mayını
• M14 anti personel mayını
• M16 sıçrayan anti personel mayını
• M15 tanksavar mayını
• M19 tanksavar mayını
• M24 tanksavar mayını: lMACV–SOG timleri tarafından kısıtlı olarak kullanıldı.^[29]

Roketatarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2.75 inç roketatar^[30]

Tanksavar roketler[değiştir | kaynağı değiştir]

• M20A1 3.5 inç Super Bazooka^[31]
• M72 LAW^[32]
• RPG-2: Ele geçirildi.
• RPG-7: Ele geçirildi.

Bombaatarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• M79
• XM-148
• M203

Geri tepmesiz tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• M18A1^[33]
• M20^[34]
• M67
• M40A1

Havanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• M19 60mm havan
• Brandt Mle 27/31 81mm havan: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan alındı.
• M29 81mm havan
• M2 4.2 inç (107mm) havan
• M30 4.2 inç (106.7mm) havan

Obüsler[değiştir | kaynağı değiştir]

• M101A1 105mm obüs
• M114A1 155mm obüs^[35]
• M116 75mm obüs

Uçaksavarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• M1939 (61-K) 37mm: Ele geçirildi.

Araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• M24 Chaffee hafif tankı^[36][37]
• PT-76 amfibi hafif tankı: Sovyetler Birliği tarafından FAN'a tedarik edildi veya ele geçirildi.^[38][39]
• M8 HMC 75mm kundağı motorlu obüs
• M8 Greyhound zırhlı arabası^[40]
• M3A1 keşif aracı^[27][40]
• M3 Half-track^[41]
• M-706 zırhlı arabası^{[39][42][43][44]}
• M113 zırhlı personel taşıyıcı^[45]
• Willys MB
• Willys M38 MC
• Willys M38A1 MD^[9]
• Jeepster Commando
• M151 MUTT^[46]
• Dodge WC-51/52
• Dodge M37
• Chevrolet G506
• GMC CCKW
• M35A1^[46][47]
• M809^[46]

Helikopterler[değiştir | kaynağı değiştir]

• UH-1C Huey^[48]
• UH-1D/H ^[49]
• Mil Mi-4: Sovyetler Birliği tarafından FAN'a tedarik edildi.^[50][51]
• Sikorsky H-19
• Sikorsky H-34D^{[52][53][54][51]}
• Sud Aviation SA 3130 Alouette II^[55][56]
• Sud Aviation SA 316B Alouette III^[51][55]

Uçaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Cessna T-41B/D Mescalero eğitim uçağı^[51][57]
• North American T-6G Texan eğitim/avcı bombardıman uçağı^[51]
• North American RT-28B Trojan eğitim uçağı^[35][51]
• North American T-28D Trojan avcı bombardıman uçağı^{[58][59][60][61][62][63][64]}
• AC-47D Spooky gunship^[53][65]
• De Havilland Canada DHC U-6 (L-20) Beaver STOL genel maksat taşıma uçağı^[12]
• De Havilland DH.104 Dove kısa mesafe yolcu uçağı
• Aero Commander 560 genel maksat taşıma uçağı^[51]
• Antonov An-2 genel maksat uçağı: FAN'A Sovyetler Birliği tarafından tedarik edildi.^[51]
• Douglas C-47D Skytrain taşıma uçağı^{[53][54][66][67]}
• Lisunov Li-2 genel maksat taşıma uçağı: FAN'a Sovyetler Birliği tarafından tedarik edildi.
• Curtiss C-46F Commando taşıma uçağı^[35][51]
• Fairchild C-123K Provider taşıma uçağı^[68][69]
• Morane-Saulnier MS 500 Criquet irtibat uçağı^[70][71]
• U-17A/B hafif genel maksat uçağı^[68][72]
• Cessna L-19A/O-1F Bird Dog hafif keşif/gözlem uçağı^[51][53][73]
• EC-47D elektronik istihbarat uçağı^[35]

Nehir tekneleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Cabin sınıfı devriye teknesi^[74]
• Chris-Craft devriye teknesi^[75]
• 11m devriye teknesi^[76]
• Patrol Boat, River
• LCM-8 Landing Craft Utility

Pathet Lao'nun teçhizatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Tabancalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Tokarev TT-33^[77]
• Tip 54 tabanca: TT-33'ün Çin kopyası.
• Tip 59 tabanca: Makarov PM'nin Çin kopyası.^[78]
• Colt.45 M1911A1: Ele geçirildi.

Makineli tabancalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• MAS-38: Ele geçirildi.
• MAT-49: Ele geçirildi.^[20]
• PPŞ-41^[79]
• PPS-43
• K-50M

Karabinalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• M1 Carbine: Ele geçirildi.
• M1A1 Carbine: Ele geçirildi.
• M2 Carbine: Ele geçirildi.

Kurmalı tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mosin–Nagant: Sovyetler Birliği ve Kuzey Vietnam tarafından tedarik edildi.^[80]
• Tip 53 Karabina: Çin ve Kuzey Vietnam tarafından tedarik edildi.
• MAS-36: Ele geçirildi.^[22]
• Arisaka: Kuzey Vietnam tarafından sınırlı sayıda tedarik edildi.
• US M1917: Birinci Çinhindi Savaşı sırasında Fransa'dan ele geçirildi veya Viet Minh tarafından tedarik edildi.
• Mauser Kar98k: Çin ve Sovyetler Birliği'nin Kuzey Vietnam'a tedarik ettiği, daha sonra Kuzey Vietnam'ın Pathet Lao'ya tedarik ettiği tüfekler.

Keskin nişancı tüfekleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• M/52^[81]
• Dragunov SVD-63: Kuzey Vietnam tarafından sınırlı kullanım.^[82]

Muharebe tüfekleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• SKS
• Tip 56 Karabina: SKS'nin Çin kopyası.
• vz. 52
• AK-47^[83][84]
• AKM^[84][85]
• Tip 56 taarruz tüfeği: AK-47'nin Çin kopyası.^[84]
• Tip 56-1^[84]
• M1 Garand: Ele geçirildi.
• M16A1: Ele geçirildi.

Hafif makineli tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Degtyaryov DP/DPM
• Tip 53: Degtyaryov DP/DPM'nin Çin kopyası.
• RPK
• Tip 26: ZB vz. 26'nın Çin kopyası.
• Bren: Ele geçirildi.
• FM 24/29: Ele geçirildi.
• M1918A2 BAR: Ele geçirildi.

Genel maksatlı makineli tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Degtyaryov RP-46^[86]
• RPD
• Tip 56 makineli tüfeği: RPD'nin Çin kopyası.
• PK/PKM

Ağır makineli tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• SG-43/SGM Goryunov^[87]
• Tip 53/57: SG-43/SGM'nin Çin versiyonu.
• DŞKM
• Tip 54: DŞKM'nin Çin versiyonu.
• KPV
• Browning M1919A4: Ele geçirildi.^[28]

El bombaları[değiştir | kaynağı değiştir]

• F1/M33 el bombası
• RG-4 anti personel el bombası
• RG-42 el bombası
• RGD-5 el bombası
• RPG-43 tanksavar bombası
• Tip 1/M33 el bombası
• Tip 42 el bombası
• Tip 59 el bombası
• Tip 67 çubuk bombası^[88]

Kara mayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

• POMZ-2 anti personel mayını
• Tip 2M anti personel mayını
• PMD-6/7 anti personel mayını
• PP-Mi-Sr anti personel mayını
• TMD-B anti personel mayını
• TM-41 tanksavar mayını
• TMB-2 tanksavar mayını
• TM-46/TMN-46 tanksavar mayını

Tanksavar roketler[değiştir | kaynağı değiştir]

• RPG-2
• RPG-7
• Tip 56: RPG-2'nin Çin kopyası.
• Tip 69 RPG

Bombaatarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• M79: Ele geçirildi.

Geri tepmesiz tüfekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• B-10
• B-11^[28]
• Tip 56^[28]
• Tip 65

Havanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Brandt Mle 27/31 81mm havan: Ele geçirildi.
• Tip 53 82mm havan
• PM-41 82mm havan
• M1938 107mm havan^[89]
• Tip 55 120mm havan

Obüsler[değiştir | kaynağı değiştir]

• M-30 122mm obüs (M1938)

Hava savunma silahları[değiştir | kaynağı değiştir]

• ZU-23-2 23mm makineli top^[90]
• ZPU-4 14.5mm makineli top
• M1939 (61-K) 37mm
• AZP S-60 57mm

Araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• PT-76 amfibi hafif tankı^[91]
• T-34/85 orta tankı^[92][93]
• Tip 62 hafif tankı^[35]
• T-54/55 ana muharebe tankı^[94][95][96]
• BRDM-2 amfibi zırhlı keşif aracı^[35]
• BTR-40 zırhlı personel taşıyıcı^[28][35][97]
• BTR-152 zırhlı personel taşıyıcı^[98]
• BJ-212 hafif genel maksat aracı^[99]
• GAZ-69A hafif kamyonu^[99]
• GAZ-51 nakliye kamyonu
• GAZ-63 nakliye kamyonu^[100]
• ZiL-130 genel maksat kamyonu
• ZiS-151 genel maksat kamyonu
• ZiL-157 genel maksat kamyonu
• M35A1 nakliye kamyonu: Ele geçirildi.^[101]

Helikopterler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mil Mi-4 taşıma helikopteri

Uçaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Polikarpov Po-2 genel maksat/eğitim uçağı
• Antonov An-2 genel maksat uçağı
• Lisunov Li-2 genel maksat taşıma uçağı^[50]
• İlyuşin İl-12 taşıma uçağı

Nehir tekneleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Oyma kano
• Sampan

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kamboçya İç Savaşı
• Birinci Çinhindi Savaşı
• Laos İç Savaşı
• Vietnam Savaşı
• Vietnam Savaşı'nda kullanılan silahlar listesi
• Kamboçya İç Savaşı'nda kullanılan silahlar listesi
• Birinci Çinhindi Savaşı'nda kullanılan silahlar listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Country Study - Laos Krallığı (İngilizce)
• Vietnam Savaşı devriye tekneleri (İngilizce)