Kaya mezarları, statüsü yüksek kişiler için yapılmış, oyulmaya ve işlenmeye uygun kayalarda oluşturulmuş mezarlar.

Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

İçinde birkaç mezar bulunan aile tipi mezarlarda girişler oluşturulmuştur. Dışlarında işlemeler ve aileye ait bilgiler bulunmaktadır.

Koruma[değiştir | kaynağı değiştir]

İçerisinde ölen kişilere ait değerli eşyalar da gömüldüğünden mezarlarda koruma amaçlı tuzak sistemlerine rastlanılmıştır.

Türkiye'de illere göre kaya mezarları[değiştir | kaynağı değiştir]

Adıyaman[değiştir | kaynağı değiştir]

• Perre Kaya Mezarları

Afyonkarahisar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Köhnüş Vadisi (Göynüş Vadisi)
• Ayazin
• Üçler-Döğer
• Selimiye
• Hisar (Amourium)
• Dişli (Tavşantepe)

Amasya[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kral kaya mezarları

Antalya[değiştir | kaynağı değiştir]

• Demre
• Kaş

Çanakkale[değiştir | kaynağı değiştir]

• Gökçeada Kaya Mezarı

Çankırı[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ilgaz (İnköy)
• Sakaeli
• Beşdut

Çorum[değiştir | kaynağı değiştir]

• Alaca
• İskilip
• Laçin Kapılıkaya

Denizli[değiştir | kaynağı değiştir]

• Hierapolis Kaya Mezarları

Eskişehir[değiştir | kaynağı değiştir]

• Midas Anıtı (Yazılıkaya)
• Gerdek Kaya
• Aslanlı Kaya,Kümbet Vadisi
• Doğanlı Kale
• Şükranlı Kaya
• Hamam Kaya

Isparta[değiştir | kaynağı değiştir]

• Hoyran Kaya Mezarları (Yalvaç)

Kastamonu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sipahiler Kaya Mezarı
• Kalekapı Kaya Mezarı
• Doğanlar Kalesi
• Zımbıllı Tepe Höyüğü (Pompeipolis)
• Urgancı Kaya Mezarı
• Aygır Kalesi Kaya Mezarı
• Bademci Kaya Mezarı
• Hobu Kayası Mezarı

Konya[değiştir | kaynağı değiştir]

• Bozkır
• Kadınhanı

Malatya[değiştir | kaynağı değiştir]

• Akçadağ Kaya Mezarları
• Akçadağ Bağköy kaya mezarları
• Akçadağ Yaylımlı kaya mezarları

Muğla[değiştir | kaynağı değiştir]

• Telmessos (Fethiye) Kaya mezarları
• Kaunos (Dalyan) Kaya mezarları
• Pınara (Fethiye) Kaya mezarları
• Tlos (Fethiye) Kaya mezarları
• Telmissus (Bodrum) Kaya mezarları

Ordu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Delikkaya Kaya Mezarları

Samsun[değiştir | kaynağı değiştir]

• Esenköy Kaya Mezarları

Vezirköprü İlçesine 12 km uzaklıkta yer alan Esenköydeki Zindankaya arkeolojik alanındadır. Kaya dıştan üç sütun olarak görünmektedir. İç kısımda iki oda ve iki oda önünde sütunlar arasında yer alan bir koridordan oluşmaktadır. Kaya mezar ön taraftan bakıldığında yaklaşık 5 metre yüksekliğindedir. 3 metreye kadar olan bölüm dik olup diğer kısımda dar bir merdivenle kaya mezarın içine girilir. Ön taraftan bakınca dimdik ve keskin bir kaya görünümünde olan mezar arka taraftan bakınca tümülüsü andırmaktadır. Demir çağının önemli eserlerindendir. Kaya mezar daha çok barınma amaçlı yapılmış iki odadan oluşan bir evi andırmaktadır.

• Asarkale Kaya Mezarlari

Bafra ilçesine 30 km uzaklıktadır. Paflagonya tipi bu üç kaya mezarı, Hellenistik Döneme (M.Ö. III.yy) tarihlenmektedir.

Sinop[değiştir | kaynağı değiştir]

• Terelek Kaya Mezarı (Durağan) Terelek Kral Mezarları Sinop ili Durağan ilçesi Kemerbahçe köyü sınırları içerisinde olup burası Durağan ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır. Kaya mezarı yine Durağan ilçesinde bulunan Ambarkaya Kral Mezarlarından yaklaşık 100 sene daha yeni bir yapıdır. Tahminen MÖ 7. yüzyılda yapılmıştır. Ambarkaya mezarlarında herhangi bir kabartma figüre rastlamazken burada yapı tekniğinin biraz daha ilerlemesine bağlı olarak çeşitli figürler görürüz. Terelek Kral mezarları üç sütun üzerine inşa edilmiş olup sütunlar aşağıdan yukarıya doğru incelmektedir. Sütunların altı tonozludur. Yani sağlamlığı arttırmak için yuvarlak bir taban alanı oluşturulmuştur. Figürlerden en önemlisi ve en büyüğü bir insanın aslanla boğuşmasının tasvir edildiği kabartmadır.
• Ambar Kaya Mezarı (Durağan)
• Salar Köyü Kaya Mezarı (Boyabat)
• Arımkaya Tüneli ve Kaya Mezarı (Boyabat)

Şanlıurfa[değiştir | kaynağı değiştir]

Şanlıurfa'da büyük çoğunluğu Balıklıgöl Platosunda bulunan kaya mezarlar mevcuttur. Bunlar Kale Eteği Nekropolü, Kızılkoyun Nekropolü, Suriçi Nekropolü, Tektek Dağları Nekropolü adlarına sahiptir. Kaya mezarlardan oluşan bu nekropoller, M.S. 2. yüzyıla tarihlenen Helenistik ve Roma-Bizans izleri taşımaktadır. Nekropollerin büyük kısmı Balıklıgöl platosunda gecekonduların altında bulunmaktadır. Bu platoda gecekonduların altında 1.000-2.000 arası kaya mezar olduğu tahmin edilmektedir. Bunlardan sadece yaklaşık 100 tanesi üzerindeki gecekondular yıkılıp gün yüzüne çıkartılmıştır.

Ana madde: Kızılkoyun Nekropolü